Den Gulden Winckel. Jaargang 17

Letterkundig leven uit de september-tijdschriften

Elseviers Geïllustreerd Maandschrift.

Prof. Winkler is 25 jaar Hoogleeraar. Hetgeen A. Stärcke in een artikel gedenkt. Er is een groot portret bij naar een teekening van Henk Meyer, benevens eenige laboratoriumkiekjes. N. Japikse causeert over de plaats die Nederland toekomt op het Internationale Monument der Hervorming te Genève. Hij meent dat de tot dusver hier getoonde belangstelling niet in evenredige verhouding staat tot de erkenning onzer verdiensten bij 't Hervormings-werk, ons door de Geneefsche heeren betoond (wij zonden 2000 francs tegenover Genève met 450.000 frs.). Vandaar zijn opwekking om nog giften aan het comité te zenden. Cornelis Veth vervolgt zijn opstel over oudere Engelsche Caricaturisten; Herman Robbers zijn roman Sint Elmsvuur. Wilt ge weten, o Boekenvrienden, hoeveel moeite het een uitgever kost zijn papieren troetelkinderen bij hun toekomstige stiefvaders de boekhandelaars een onderdak te bezorgen? Lees dan, zooals de ook op dit terrein deskundige heer Robbers 't ons teekent geheel ‘naar de natuur’.

De jonge Huib, na den dood zijns vaders van 't Gymnasium in den boekhandel gekomen, is door zijn patroon voor 't eerst met ‘een aanbieding’ er op uit gezonden. 't Zijn zulke aanlokkelijke boekjes in mooie bandjes en Huib (die Gezelle's uitlating over 't stief ondankbaar werk: boeken ‘te verzetten’ zeker nog niet kent) droomt, er getallen van te zullen verkoopen! Na toch wat dralen gaat hij met kloppend hart een boekwinkel binnen.

‘En u, meneer?’ vroeg een bediende, zich beleefd naar hem overbuigend; juist had hij een stuurman aan een handboek geholpen.
‘Ik.... ik kom met een aanbieding van meneer Van den Eijnde, uit Haarlem, meneer.... mag ik.... is meneer zelf er misschien ook?’
De bediende veranderde van houding. ‘O! Een aanbieding’, zei hij met afwijzende koelheid. ‘Nee, meneer is niet te spreken. Geeft u mij maar even’.
De patroon had Huib op 't hart gebrand, vooral zijn best te doen, de heeren zelf te spreken te krijgen.
‘Ja.... Zou ik toch meneer misschien niet een oogenblik....?’ Hij schaamde zich, sterk blozend, om dit onbescheiden aandringen.
‘Wàt? Nee! Ik zeg u toch, meneer is niet te spreken’, herhaalde de ander ongeduldig. ‘Maar dat is niets. Geeft u maar even’.
Aarzelend reikte Huib zijn monster over, met de gedrukte aanbiedingsen bestellingsformulieren, één voor één, zei er intusschen nog iets tot aanprijzing bij.
‘Jawel, jawel!’ Onverschillig liep de bediende er mee weg.
De jongen wachtte in spanning. Hij praatte wat met zichzelf. Het zou misschien wel meevallen, en, als het overal zoo ging, leek het eigenlijk nogal eenvoudig....
Maar daar was zijn collega alweer terug. ‘Als 't u blieft! Niets voor óns!’
‘O!’ Huib stond verbluft. Hij herinnerde zich nu, dat de patroon had gezegd, dat juist deze firma wel een flink getalletje zou kunnen gebruiken. ‘Hoe.... bedoelt u? Wilt u.... wil meneer er heelemaal niets van hebben? Zoo'n groote zaak!’
De ander schoklachte minachtend: ‘Ik heb u immers al gezegd, 't is niets voor ons.... En u, juffrouw?’
Een oogenblik later liep Huib weer op straat.

[p. *9]

Maurits Wagenvoort deelt iets meê over Palestijnsche Bedowinen-zeden.

De Gids.

Meer dan een derde van deze aflevering wordt gevuld met de voortzetting van Scharten-Antinks Florentijnsch verhaal: 't Geluk hangt als een Druiventros. Met veel geur en fleur wordt hier een oogstfeest beschreven. Mag men 't het groote bezwaar van deze kunst noemen, dat zij toch eigenlijk meer den schoonen schijn der dingen geeft dan hun ziel, meer een psychologie van buiten af dan van binnen uit (hoe ànders in ‘Angelina's Huwelijk’, waarin de kunstenares Antink buiten de directe medewerking schiep van haar slechts-kunstzinnigen gemaal) - erkennen moet men dat deze lectuur hoogst boeiend is; de term ervoor (in den goeden zin) moet luiden: waarlijk allercharmantst!

Joh. de Meester vervolgt zijn ‘De Liefde die wreekt’; L. Simons geeft belangrijke beschouwingen over de Bewustwording van Vlaanderen, A. Roland Holst Verzen, waarin dit, met een nagalm van Verlaine.

Achter mijn oogen
sta ik gevangen;
wijkende jubelt verlangen
zonder meedogen.

Waar kan ik heengaan
om mij te geven?
Ik kan niet leven
buiten den dood.
Bloemenomwemeld
moet ik onthemeld
staan, en alleen staan
aan de alom bloeiende wrake bloot.

Mij kwelt de smerte
der dorre bladen,
die langs de paden
nog over zijn:
bloeiende vlagen
doen hen opjagen;
tot in mijn herte
ritselt hun pijn.

Weekblad voor Stad en Land.

Blijft een afwisseling van bijdragen geven. Jordaan teekent Baker Nolens met op een kanten kussen 't schreeuwend borelingske Ruys. ‘Of 't een blijvertje zou zijn?!’ Herman Rutters spreekt over Muziek bij 't Gymnasiaal en Middelbaar onderwijs. Salomon Dembitzer geeft een dramatische studie uit den Cyclus ‘God en de Duisternis’: De Waanzinnige.

Van Widdi een wat grof-grappig versje: Bal-Masqué. De hollandsche auteurs verschijnen er elk in zijn eigen pakje.

Zoo kwam als eerste in de zaal

Op d'avond aan

Is. Querido als ‘Mooie Karel’

Uit de ‘Jordaan’,

Zijn haar in scheiding met een lok

En glad geplakt,

Een Jopperpet, met ‘reuze’-klep

.......schoenen verlakt.

Vlak na hem kwam van Eeden toen

In broos gewaad,

Als snoezige en lieve ‘elf’

Haatster van 't kwaad,

Die ‘Kleine Johan’ 't wegje wijst

Naar het geluk!

Één vleugeltje stootte ‘ze’ al

Bij den ingang stuk.

Jan Feith deed met de Meester toen,

Zeer ongepast,

Want schaterlachte luid, om Canter's

‘Poppenkast’

De decoraties van hem zelf

Verrukt modern,

In stippels!, spatten! nieuwe kunst?

Gezond van kern!

Steeds kwamen er nu meerd'ren bij

't Werd overvol.

Sinclair als ‘Baron Selderie’

Had innig lol!

In de Portret-galerij ditmaal de beeltenis van Albert Verwey.

L'Echo Belge

Naar aanleiding van Marcellus Emants' 70^en verjaardag publiceert F. Smit Kleine in dit tijdschrift een artikel, dat als een soort van vervolg kan gelden op een beschouwing door den schrijver bij Emants' 60^en geboortedag zijn vriend en vroegeren medestander aan ‘De Banier’ gewijd in ‘L'Illustration Européenne’. Wij citeeren de volgende zinsneden:

‘Je me glorifie, non pas de t'avoir découvert, comme un herboriste découvre une plante rare dans son apogée ou son aurore, mais d'avoir développé devant notre public, depuis bientôt 40 ans, les qualités extra-ordinaires dont la nature et la vie t'ont paré. Comme tu sais bien, mon ami, nos collègues de la presse n'ont pas manqué de citer quelquefois mon nom avec le tien, me faisant l'insigne honneur de marquer en traits rouges et noirs (“rien ne va plus”) la distance séparant tes qualités littéraires magistralement artistiques et dominatrices des miennes rasant le sol comme les pauvres hirondelles familières. La roulette de notre vie a fait sauter la petite boule d'ivoire de la sorte. Peutêtre tu as gagné, moi j'ai perdu; que sais-je?! Le croupier ne cesse pas de tourner le crochet, peut-être j'aurai gagné sans que tu aies perdu. Sauf devenir pleurnicheur, soumettons nous! N'avons nous pas assez vécu?!’
‘Donc résignons nous. Je t'ai devancé du terme fatal de trois années. Anniversaires d'autant plus funestes que pour la plupart des mortels-écrivassiers les grèves éternelles d'ores et déjà se sont annoncées et que chez les vétérans la plume laborieuse ne se mobilise qu'à de rares intervalles.
Ami, dans la dernière décade toi, tu n'as tenu aucun compte de cette inertie d'outre-tombe. Tes pièces de théâtre d'une force vibrante et d'un pouvoir rêveur comme les saules de nos fleuves et les pins de nos bois, succèdent à tes romans merveilleux d'une finesse pénétrante’.

[Overige]

In De Nieuwe Gids proza van Aleida v. Pellecom en P.H. van Moerkerken, die het jammerlijk einde van een maniakken houtvester beschrijft (v. Moerkerken heeft zeker ook niet met plezier den Haarlemmerhout en den weg naar Heemstede zien bederven!). André de Ridder geeft een fragment uit een dit najaar bij de Hollandia-Drukkerij te verschijnen boek over ‘de la Fontaine, zijn vrienden en vriendinnen’. van Deyssel keuvelt verder over Haarlem en heeft het o.a. over 't typisch Haarlemsch huis dat zijn vriend de voormalige Haarlemsche weesjongen Jacobus van Looy er bouwen liet.

In Vragen van den Dag neemt Dr. Schepers het tegenover van Eeden op voor diens ‘Kleine Johannes’ in een artikeltje over ‘De Dichter en zijn werk’. S. Kalff schrijft iets over Huygens en den Oorlog. Martin Permys meent dat wij Malherbe niet als tegenstander hebben te beschouwen van het zevental dichters aan wier hoofd Ronsard stond (de zg. ‘Pléiade’) maar veeleer als hun voortzetter, hetgeen hij nader motiveert. Querido en Dr. Lucien Brulez hebben het over 't Nederl. en Vlaamsche volkskarakter in de literatuur.

In Leven en Werken o.a. een beschouwing over Zelfopoffering van Just Havelaar en een Klucht van van Suchtelen: Het Daghet in het Westen, waarin met zeker occultisme een loopje wordt genomen. Over Zuster Bertken van Utrecht schrijft Dr. Joh^a Snellen.