Den Gulden Winckel. Jaargang 16

In 't hol van den leeuw

VERSCHENEN is: De Verbreiding van de Vereenvoudigde Spelling (1908-1917). Dit boekje van 71 bladzijden is, behalve de toelichtende inleiding van Prof. Dr. C.G.N. de Vooys, niet bestemd om gelezen te worden. Immers, 't bevat een lijst van geschriften in v.s., van tijdschriften, weekbladen, dagbladen enz., die artikels in de v.s. opnemen, en van vereenvoudigers-met-dedaad. Toch zou ik ieder anti-vereenvoudiger wel willen aanraden 't boekje eens door te bladeren. Te veel nog wordt het streven voor vereenvoudiging van de schrijftaal toegeschreven aan gemakzucht, aan gebrek aan taalgevoel, aan onwetenschappelijkheid, aan een streven om 't alledaagsche, ja 't vulgaire, tot norm te verheffen. En beter, overtuigender, dan alle argumentatie dunkt me, is dan

[p. 62]

een nagaan van de lijst van vereenvoudigers-metde-daad (ruim 28 bladzijden). Daar ziet men bv. namen van mannen die hun leven lang geploeterd hebben in allerlei vreemde talen: zouden die gedreven worden door gemakzucht? Men vindt er namen van mannen en vrouwen die in mooie, zuivere taal hun gevoelens en denkbeelden aan hun landgenooten hebben kenbaar gemaakt: zouden die gebrek aan taalgevoel hebben? Kan men de taalgeleerden onder de vereenvoudigers onwetenschappelijkheid verwijten?

Men treft er de namen aan van mannen en vrouwen die geschreven hebben over 't heiligste, 't innigste, dat hen bezielde: zouden deze 't alledaagsche tot norm willen verheffen? Ook de lijst van boeken en brochures (bijna 15 bladzijden) is zeer leerzaam in dat opzicht. En eindelijk: zouden al die redakties van tijdschriften, dag- en weekbladen (19 bladzijden), die de vereenvoudigde in hun kolommen toelaten, dit doen als ze er van overtuigd waren dat die spelling zooveel verderfelijks zou teweegbrengen, als waarvoor sommige tegenstanders vreezen?

't Boekje bevat ook een ‘zwarte lijst’! Als men tenminste de vermelding van een tweetal periodieken een lijst mag noemen. Er zijn er namelijk twee - slechts twee! - die geen stukken in de vereenvoudigde spelling opnemen. 't Eene heeft dit nooit gedaan: Onze Eeuw; het andere deed 't vroeger wel, maar in de laatste jaren niet meer: Den Gulden Winckel. De lezer zal nu wel 't opschrift boven deze aankondiging begrijpen. Moge 't ‘hol van den leeuw’ weer spoedig een ‘paradijs’ worden, waarin 't lam naast den leeuw kan nederliggen; moge 't spoedig in de kolommen van D.G.W. weer pais en vree worden tusschen de tot nog toe meest gebruikelijke, en de vereenvoudigde spelling - zooals 't geval was in ‘de goeie ouwe tijd’!^*).

P.L. VAN ECK Jr.

*) Toe, geachte Redakteur, laat u nu dezen vorm eens met ‘beminnelijk-flinke nonchalance’ (zie D.G.W. XV, 176, inhoud Groot-Nederland) in de proef staan. Klinkt die niet gemoedelijk, niet echt, niet goed? En toch ook beschaafd! En hoe zou klinken: ‘den goeden ouden tijd’? Gehòord heb ik dat nooit.
_* * _* Naschrift van de Redactie D.G.W.
Zelfs al ware het niet, dat wij ter andere plaatse in dit nummer aan een tegenstander van de ‘vereenvoudigde’ het woord hadden gegeven ter aankondiging en aanprijzing van een brochure ook al weer door een tégenstander geschreven - zoo zouden wij natuurlijk niettemin aan het bovenstaande gaarne een plaatsje hebben ingeruimd. Echter spijt het ons aan onzen geachten medewerker zijn illuzie te moeten ontnemen, niettegenstaande zijn hartroerend pleidooi. Nog steeds achten wij den tijd niet gekomen waarin, in onzen gulden winkel, de leeuw zich naast het lam - en de vereenvoudigingsmenschen zijn lammeren van geduld met de onbekeerlijken; dàt moet men hun nageven! - vreedzaam zal kunnen nedervlijen (wij verzeilen daar in een waarlijk fraaie beeldspraak!). Het zij hier nog eens met nadruk gezegd: wij voor ons hebben in 't algemeen niets tegen een nieuwe spelling, mits deze zich iets anders betoone dan een uitvloeisel van de moderne nivelleeringszucht, die wij haten. Zoolang wij altijd weer uitsluitend over ‘spelling’ praten en bij ‘spelling’ blijven stáán, komen we nooit verder. De afkeer tegen deze spellings-wijziging is een afkeer met dieper grond. En men verdrijft hem niet door altijd opnieuw te herhalen, dat schrijver A. of hoogleeraar B. toch óók vereenvoudigen. Daarvoor kunnen allerlei motieven zijn die wat de kern blijft voor velen niet raken. Maar juist wat betreft het willen erkennen van die kern blijven de Kollewijnianen even hardleersch als vele tegenstanders met hun oppervlakkige dooddoeners van ‘gemakzucht’, ‘leelijke’ schrijfwijze etc.
P.S. Tegen dat ‘goeie ouwe tijd’ hebben wij in een zeker verband van gemoedelijkheid heusch geen bezwaar! Maar als we 't altijd gaan schrijven, dan verliest het spoedig dat accent van gemoedelijkheid waar de heer van Eck nu zoo aan hecht. Dan wordt het eenvoudig alledaagsch en vlak. Spreken en schrijven, hooren en zien zullen nu eenmaal twee verschillende dingen blijven. Men kan het gehoorsbeeld niet tot gezichtsbeeld transponeeren zonder dat het een merkbare wijziging ondergaat; en omgekeerd. Wordt deze waarheid niet altijd weer door de spelling-mannen miskend? Zijn ze hierin althans niet een weinig ‘onwetenschappelijk’?