Den Gulden Winckel. Jaargang 16

Les beaux esprits
se rencontrent... Zie hier een treffend voorbeeld!

1. Shakespeare: Romeo and Juliet

Act. III. Scene V:

J.

Wilt thou be gone? it is not yet near day:
It was the nightingale and not the lark,
That pierced the fearful hollow of thine ear;
Nightly she sings on yon pomegranate-tree:
Believe me, love, it was the nightingale.

R.

It was the lark, the herald of the morn,
No nightingale: look, love, what envious streaks
Do lace the severing clouds in yonder east:
Night's candles are burnt out and jocund day
Stands tiptoe on the misty mountain tops;
I must be gone and live or stay and die.

J.

Yon light is not daylight, I know it, I:
It is some meteor, that the sun exhales,
To be to thee this night a torchbearer,
And light thee on thy way to Mantua:
Therefore stay yet, thou needst not to be gone,

R.

Let me be ta'en, let me be put to death:
I am content so thou wilt have it so.
I'll say yon grey is not the mornings eye,
'T is but the pale reflex of Cynthia's brow;
Nor that is not the lark, whose notes do beat
The vaulty heaven so high above our heads:
I have more care to stay than will to go; -
Come death, and welcome! - Juliet wills it so. -
How is 't my soul? Let's talk, it is not day.

J.

It is, it is, hie hence, be gone, away;
It is the lark that sings so out of tune,
Straining harsh discords and unpleasing sharps.
Some say the lark makes sweet division;
This doth not so, for she divideth us:
Some say the lark and loathed toad change eyes;
O, now I would they had chang'd voices too!
Since arm from arm that voice doth us affray,
Hunting thee hence, with hunts up to the day.
O, now be gone; more light and light it grows.

R.

More light and light? - more dark and dark our woes.

2. Pieter Corneliszoon Hooft:

Gedichten, uitgave F.A. Stoett. Deel I, p. 16.

Galathea, ziet den dach comt aen.
Neen, mijn lief wilt noch wat marren

't Sijn de starren,

Neen, mijn lief wilt noch wat marren, 't is de maen.

Galathea, 't is geen maneschijn.
Hoe 't is noch geen een geslagen:

Wat soud 't dagen?

Hoe? 't is nog geen een 't en can den dagh niet sijn.

Galathea aenschout den hemel wel.

Las! ick sie den dagerade

T' onser schade,

Las! ick sie den daegeraedt, de tijt is snel
Waerom duirt de nacht tot 't avont niet?
Dat wij bleven met ons beyen

Sonder scheijen,

Bleven vroolijk tot dat ons de doot verriedt¹⁾.

1) Het slot van het gedicht, dat voor de parallel geen waarde heeft, is hier weggelaten.

3. Wraak.

(Uit den Schi-king. 12^de-7^de eeuw v. Chr.)

‘Wee!’ riep zij, ‘wee, hoort gij den haan, die kraait?’
‘Neen’, sprak hij, ‘neen de nacht is zwart en diep’,
't Was niet het kraaien van den haan, geliefde’...

‘Mijn vriend ik smeek u, open de gordijnen,
Zie naar den hemel of het daglicht klaart!’

‘Toen sprong hij op: ‘Wee ons! de morgenster
Rijst bleek in 't oosten aan den horizont’...!

[p. 8]

 

‘De dageraad’, - zoo fluisterde zij bang,

 

‘Nu moet gij gaan! - Hoe zal ik dit verdragen?’

 

‘Ach! eer gij gaat, neem op het monster wraak,

 

Dat ons zoo wreedlijk van elkander rukt!’

 

 

 

‘Neem uwen boog en schiet snel dezen pijl

 

Dien haan in 't hart’.

Dit laatste gedicht is ontleend aan Chineesche Verzen, bewerkt door Jules Schürmann, uitgegeven bij C.A.J. van Dishoeck te Bussum, een bundel, die in vlot, aangenaam Nederlandsch een aantal voorbeelden geeft van Chineesche poëzie uit alle tijden. De goed-gebouwde verzen zijn niet direct uit 't Chineesch vertaald, maar bewerkt naar Duitsche en Fransche vertalingen.

Maar... hoe zit het met dit alles?... Dat Hooft ‘Romeo and Juliet’ gelezen heeft is zeer wel mogelijk; maar veel waarschijnlijker is het, dat hij van het treurspel een vertooning heeft bijgewoond door een der reizende Engelsche comedianten-troepen, die in de 17^e eeuw herhaaldelijk Amsterdam bezochten. Dat hij dan, diep-geïmpressioneerd door de heerlijke balcon-scène, deze heeft trachten na te volgen, is denkbaar, en we mogen hem er dank voor weten, dat hij 't met zooveel geest, en zoo persoonlijk gedaan heeft. Verwondering baart het, dat, voor zoover mij bekend is, geen zijner commentatoren de overeenkomst der beide dichtwerken heeft aangewezen, zelfs Verwey niet, die het gedicht in zijn keurbundel uit Hooft afdrukt.

Lastiger dan 't geval ‘Hooft’, is 't geval ‘Shakespeare’. Dat Shakespeare het Chineesch machtig is geweest, is nagenoeg even onwaarschijnlijk als dat hij 't veel oudere Chineesche gedicht door een vertaling gekend zou hebben, en niettemin de overeenkomst is bij uitstek merkwaardig, hoewel we altijd eenigszins rekening moeten houden met het feit, dat het eerst uit het Chineesch in 't Duitsch of Fransch en toen uit een dezer talen in het Hollandsch is overgebracht door bewerkers, die natuurlijk ‘Romeo and Juliet’ kenden.

Wie geeft ons voor deze merkwaardige ‘ontmoeting van schoone geesten’ een verklaring? Of zou het werkelijk toeval zijn?

J.D.C. VAN DOKKUM.