Den Gulden Winckel. Jaargang 13

Engelsche proletaren-poëzie

Nature Poems and Others, by William H. Davies.
Songs of a Sourdough, by Rob. W. Service.
Songs of a Navvy, by Patrick MacGill.
II

NOW for Patrick MacGill. Deze is afkomstig uit het Iersche graafschap Ulster, en was, toen zijn bundel verscheen (eind 1911), spoorwegarbeider bij de Caledonian Railway te Greenock. Het is opmerkelijk, hoeveel meer vaktermen hij gebruikt dan de beide anderen, waardoor zijn poëzie iets meer urwüchsigs, maar tegelijk ook iets meer barbaarsch krijgt. Ook zijn z'n gedichten dikwijls doortrokken van een grimmig soort humor en van een spottend sarkasme, terwijl hij aan den anderen kant veel plastisch talent heeft en veel verbeeldingskracht, waardoor zijn letterkundige praestatie voor iemand van zoo'n jongen leeftijd, even in de twintig, zeer merkwaardig is. Hij lijkt me, niettegenstaande zijn gebruik van vaktermen, de meest literair en artistiek gevormde van de drie, en zijn verzen doen nu en dan denken aan Swinburne. Bewuste parodie van diens grootsche koor in ‘Atalanta in Calydon’ vinden we hier in ‘The Navvy Chorus’:

'Twas in the beginning of ages,

There came to the make of the nav-

Vy, work and the lowest of wages

Ever a mortal could have,

Bread, with its age for leaven,

Rows, and the prison cell,

Few of the gifts of heaven,

And most of the vices of hell,

Time, and dislike to do it,

Love, for the wine when red,

And a bibulous leaning to it

Despite what the sages said.

And the demons took in hand

Moleskin, leather, and clay,

Oaths embryonic and

A longing for Saturday,

Kneestraps and blood and flesh,

A chest exceedingly stout,

A soul - (which is a ques-

Tion open to many a doubt)...

en zoo gaat het voort langs den openen, breeden weg der parodie; lachend wordt de waarheid gezegd, maar de lach is een bitter gegrinnik in onbarmhartige bespotting van het eigen lot.

In zijn ‘Foreword’, het eerste gedicht van den bundel, die begint met een opdracht aan zijn pikhouweel en spade, en eindigt met een ‘Envoi’ aan dezelfde gereedschappen, luiden de eerste en laatste strofe aldus:

These be the little verses, rough and uncultured, which
I've written in hut and model, deep in the dirty ditch,
On the upturned hod by the palace made for the idle rich.

These, the songs of a navvy, bearing the taint of the brute,
Unasked¹⁾, uncouth, unworthy, out to the world I put,
Stamped with the brand of labour, the heel of a navvy's boot.

Intusschen geloof ik dat deze ‘navvy’, ondanks zijn zelfvernedering en zijn zelfaanklacht, met al zijn ‘vuilheid’, ‘onwaardigheid’ en wat dies meer zij, drommels goed weet ‘what he is about’; dat hij - hoe zal ik 't zeggen? - wel een navvy is - hoe zoo iemand niet meer dan een polderjongen kan zijn, is mij een raadsel - maar zich heelemaal geen navvy voelt en zich uitstekend bewust is dat hij er ver boven staat. Toch kan hij met een zekeren gusto allerlei voorvallen uit het grondwerkersleven beschrijven, verhalen van ‘Moleskin Joe’, Magee, Dan, Maloney e.a., maar verder vindt men ook vertalingen uit het Fransch en Duitsch, een bewijs dat deze geniale navvy zich ontwikkeld heeft waar hij maar kon. In het gedicht ‘Logic’ (even merkwaardig als bijv. ‘A Geological Nightmare’), dat aanvangt met de Latijnsche spreuk ‘Palmam qui meruit ferat’, zegt hij het zelf:

I have taken oft the oddest little moment for a modest glance at Tolstoy or at Taine,
While the boss was kicking hell up I've been trying to develop the resources of my brain,
Or when burst as burst at nap I meditated quite unhappy on the lore of ancient fools,

1) Hierbij teekent de schrijver aan (en er zit een heerlijke ironie in zijn opmerking): ‘These verses were not published at the earnest request of several friends’.

[p. 85]

 

On some grim platonic sages who had never lost their wages in the fishy gambling schools,

 

On the white road leading through the land of ‘No one wants you’, to the land of ‘What you should have done’

 

I have plodded day and daily, sometimes woeful, sometimes gaily, brother of the wind and sun.

 

For companions I have taken - Shakespeare, Old Khayam, or Bacon, I have sat beneath the bough,

 

But no loaf and flask was near me, so old Bacon couldn't cheer me - Shakespeare had forgotten how -

 

Though a lack of education makes one lack appreciation of the greatest minds of earth,

 

Still you'll find that ne'er a rub is harder borne than lack of grub is, while you estimate their worth.

Evenals zijn werk hier en daar van denzelfden aard is als dat van Service, o.a. in ‘The Pioneer’, ‘The Song of the Tramps’ en ‘The Calling Voice’, zoo heeft ook deze laatste kwatrijnen geschreven in den trant van ‘Old Omar’.

Maar misschien dat MacGill after all niet zóó navvisch is als hij elders wel wil doen voorkomen, want in den allerlaatsten regel van ditzelfde ‘Logic’, waarin hij ook nog spreekt over Burns, Villon, Montaigne, Dante, Kant en Sterne, zegt hij dat zijn relaas moet gelezen worden ‘cum grano salis’. Een verkapte navvy misschien?

Zoo zingt hij in zijn laatste strofe van ‘Going Home’:

So I'll hie me back to Glenties when the harvest comes again,
And the kine are in the pasture and the berries in the lane,
And they'll give me such a welcome that my heart will leap with joy,
When a father and a mother welcome back their wayward boy.
So I'm going back to Glenties when the autumn showers fall,
And the harvest home is cheery in my dear old Donegal.

Deze woorden worden wel een gefingeerd persoon in den mond gelegd, iemand die ver over zee is; maar kan het ook dat met veranderden naam een verhaal van hemzelf wordt gedaan? Mutato nomine de se fabula narratur? Een tegenhanger van het bovenstaande, waardoor de oogstgeur waait en het landelijk geloei van koeien op de weiden gaat, vinden we wel in ‘Played Out’, wanneer het leven van slaven en sloven, van zweeten en zwoegen, is gedaan:

In cheerless model and filthy pub his sinful hours were passed,
Or footsore, weary, he begged his grub in the sough of the hail-whipped blast,
So some might riot in wealth and ease, with food and wine be crammed,
He wrought like a mule in muck to the knees, dirty, dissolute, damned.

Hier en daar doet zijn wereldbeschouwing denken aan die van den auteur van dat sombere poëem ‘The City of Dreadful Night’¹⁾, James Thomson; zoo in ‘The House of Rest’ en ‘The Conger Eel’. Aan Thomas Hoods ‘The Bridge of Sighs’, waarin de dood door verdrinking van een jonge vrouw wordt bezongen, herinnert ‘In the Midnight’, aanvangend:

A splash on the dusky water,

A cry on the winter air,

As from the pit abysmal

Rises a soul's despair.

Dikwijls worden de elementaire krachten van de natuur op gelukkige en overtuigende wijze verbonden

Patrick MacGill

met de stoute en roekelooze daden van krachtmenschen, o.a. in het lied van den Noordewind ‘Boreas’, waar we deze sterke strofe ontmoeten:

The ringed and sworded buccaneers,

They blessed me in the siren breeze,

I lured the Vikings wild and rude

Across the icy northern seas.

And then I laughed their faith to scorn,

And swept their laden argosies.

Daarentegen is ‘My Dream Girl’ één en al muziek, waarin de regels voortmijmeren als zachtvallende nocturne-akkoorden, als droomkarveelen glijdend door een zilverblauwen nacht, waarin de zee bevloerd is met de diamanten banen van etherisch maangeglans.

Behalve de verhalen van tegenspoed en druk, van ellende en wanhoop, dronkenschap en ruzie, vindt men er ook van zielegrootheid en zelfopoffering; zoo die Albert De Lacy, vervallen Londensche swell, die aan lager wal is geraakt en óók aan de spoorbaan werkt. Door op het laatste oogenblik een koevoet welke tusschen een rail zit geklemd er

1) Hierover handelde ik uitvoerig in mijn ‘Studiën in Kunst en Kritiek’ (Amsterdam, van Holkema en Warendorf).

[p. 86]

uit te wringen, redt hij den aanstormenden trein, maar wordt zelf verpletterd. Niettegenstaande zijn dronkenschap en zijn verval is hij gentleman gebleven.

Zooals reeds hier en daar is te verstaan gegeven, is ook McGills natuurgevoel sterk ontwikkeld, wat vooral blijkt uit gedichten als ‘Roaming’, ‘The Pines’, ‘The Long Road’, The Waters, ‘The Valley’. Ziehier een coupletje van ‘Fate’ dat in ‘workmanship’ aan Tennyson doet denken:

The cloudrack o'er the heaven flies,

The wild wind whistles on the lake,

The drooping branches in the brake

Mourn for the pale blue butterflies.

In zijn laatste gedicht, aan ‘L'Envoi’ voorafgaande, zegt de dichter dat hij op zijn eigenzinnige manier de zangen van een ruw hart heeft geuit en dat hij intusschen wacht op den ‘poet coming, the singer of later on’. Toch hoopt tegen het eind van zijn gedicht:

Perchance that you will discover

Under the rugged art

The voice of the nature lover,

The song of the singer's heart.

Ik voor mij meen dat wij die hoop mogen bevestigen; dat we hier te doen hebben met een jongen man van zeer veel gevoel en zeer veel talent, en dat de ‘singer of later on’ zeer veel zal te danken hebben aan dezen kloeken, genialen voorganger.

EDWARD B. KOSTER.