Den Gulden Winckel. Jaargang 11

Lexicographische mededeelingen

Hall, (Jacob Nicolaas van),

werd den 15den Januari 1840 te Amsterdam geboren als zoon van Mr. Jacob van Hall, hoogleeraar in de rechten, eerst aan het Amsterdamsche Athenaeum en vervolgens aan de Rijks-Universiteit te Utrecht, en Maria Theresia Marcella. Hij genoot te Amsterdam en te Utrecht gewoon lager onderwijs, bezocht vervolgens de ‘Latijnsche School’ te Utrecht en het Instituut van Kinsbergen te Elburg. Daarna bracht hij een jaar in Zwitserland door als student aan de Academie te Lausanne, waar hij zich in 't bizonder toelegde op de studie der Fransche letterkunde en o.m. de colleges volgde van Eugène Rambert. In September 1857 deed hij zich inschrijven als student in de rechten aan de Utrechtsche Hoogeschool, waar hij den 20^en Juni 1867 promoveerde tot doctor in de beide rechten op stellingen. Na zijn promotie vestigde hij zich als advocaat te 's Gravenhage, waar hij slechts kort verbleef. Achtereenvolgens werd hij nu benoemd tot ambtenaar 1e klasse ter Gemeente-Secretarie te Utrecht (1868), tot hoofdcommies, afdeeling Algemeene Zaken,

[p. 47]

bij die te Amsterdam (1878), welke laatste betrekking hij bleef vervullen tot ultimo December 1882. Inmiddels hield hij zich bezig met letterkundigen arbeid en werd in 1880 in de ‘Gids’-redactie opgenomen, welke hem met ingang van 1 Januari 1883 benoemde tot Redacteur-Secretaris. In 1883 werd hij gekozen tot lid van den raad der gemeente Amsterdam en in September 1895 benoemd tot Wethouder, belast met de zaken van onderwijs. Hij vervulde dit ambt tot December 1906. Hoewel ook daarna nog zich met onderwijszaken bezighoudende - hij is Voorzitter van het College van Curatoren van het Stedelijk Gymnasium te Amsterdam en van de Vereeniging voor spraakgebrekkige en achterlijke kinderen -, wijdde hij zich in het bijzonder aan litterair werk. De ontwikkeling der dramatische kunst in Nederland had zijn volle belangstelling. Op zijn voorstel werd in 1868 op het Letterkundig Congres te Leuven het ‘Nederlandsche Tooneelverbond’ gesticht. Hij stond in vriendschappelijke betrekking tot verschillende buitenlandsche schrijvers van beteekenis, onder welke Francisque Sarcey en François Coppée, wiens ‘Severo Torelli’ en ‘Luthier de Cremone’ hij in Nederlandsche verzen vertaalde. Hij is een man van algemeene kunstontwikkeling, die het oude kent en zich zeer ontvankelijk toont voor het nieuwe. Zijn letterkundig werk is voornamelijk verspreid in de verschillende jaargangen van ‘De Gids’, waarin hij opstellen schreef over oudere en nieuwere buitenlandsche schrijvers als Molière, Goethe, Ricarda Huch e.v.a. Van 1883 tot 1906 schreef hij voor dit tijdschrift de ‘Letterkundige Kroniek’ en van 1883 tot heden het ‘Dramatisch Overzicht’. In 1894 verscheen zijn bloemlezing ‘Dichters van dezen tijd’, waarvan thans de 8ste druk in voorbereiding is. In ‘De Ploeg’, Januari 1912 gaf Is. Querido een ‘Letterkundige karakteristiek’ van hem.

Kalff (Gerrit),

werd den 30sten Juni 1856 te Zwolle geboren als zoon van Gerrit Jurriaan Kalff en Catharina Margaretha Muller. Hij ontving zijn voorbereidende opleiding in zijn geboorteplaats op de Nutsschool, doorliep vervolgens de drie laagste klassen van de hoogere burgerschool en daarna het gymnasium, waar Dr. J.S. Warren veel tot zijn vorming bijdroeg. In 1874 werd hij student in de klassieke letteren te Amsterdam, vertrok een jaar daarna naar de Rijksuniversiteit te Leiden, waar hij het onderricht genoot van de hoogleeraren Cobet, Pluygers, de Vries, Fruin, Jonekbloet, Dozy, Cosijn en Kern, en na eenigen tijd tot de studie der nieuwe letteren over ging. Van 1876-1877 volbracht hij bij het 4e regiment infanterie te Leiden zijn diensttijd, welke hem de stof leverde voor het Gids-artikel ‘Persoonlijke dienstplicht’, dat in 1890 door den ‘Anti-Dienstvervangingsbond’ als propaganda-brochure in 2000 exemplaren verspreid werd. Als candidaat in de Nederlandsche letteren werd hij in 1879 leeraar aan het gymnasium te Haarlem, ontving in 1881 benoeming tot leeraar aan de Openbare Handelsschool te Amsterdam, en was van 1886 tot 1896 als opvolger Hofdijk, leeraar aan het stedelijk Gymnasium aldaar. Den 27sten November 1883 promoveerde hij onder Prof. Joncbloet als eerste, die den pas ingestelden graad van doctor in de Nederlandsche letterkunde behaalde, op een proefschrift, getiteld: ‘Het Lied in de Middeleeuwen’. Den 28sten Juli 1887 huwde hij met J.J.E. Momma. In 1896 volgde hij Dr. Moltzer op als hoogleeraar in de Nederlandsche taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, welk ambt hij den 18den Maart van dat jaar aanvaardde met het uitspreken van een inwijdingsrede over ‘Taalstudie’ en ‘Literatuurstudie’. In hetzelfde jaar bewerkte hij met Dan. de Lange en Jhr. van Riemsdijk het ‘Nederlandsch Volksliederenboek’, dat in 1911 reeds een 8sten druk beleefde. Tevens schreef hij toen de belangrijke Gidsartikelen: ‘Vondels Leven’, ‘Jacob Cats’, ‘Constantijn Huyghens’, ‘Hoofts Lyriek’ en ‘Camphuysen herdacht’, later in afzonderlijke uitgave herdrukt. In 1902 werd hij, als opvolger van Dr. Jan ten Brink, benoemd tot hoogleeraar in de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde aan de Rijksuniversiteit te Leiden. In zijn inwijdingsrede sprak hij den 15den Januari over: ‘De wording van literaire kunstwerken’. Sedert 1906 wijdt hij zich aan het schrijven eener uitvoerige ‘Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde’. Zijne geschriften zijn bijna uitsluitend van literairhistorischen aard, zij getuigen van een kunstzin, die in academische kringen slechts bij uitzondering wordt aangetroffen. Hij droeg veel bij tot de nieuwe waardeering van oude Nederlandsche dichters en prozaschrijvers. Sedert 1899 is hij voorzitter der vereeniging ‘Volksweerbaarheid’ en, sedert de oprichting, van het ‘Bilderdijk-Museum’. Hij is lid van de ‘Koninklijke Academie van Wetenschappen’, van de ‘Koninklijke Vlaamsche Akademie’ (1911), de ‘Maatschappij van Letterkunde’ te Leiden, het ‘Historisch Genootschap’ te Utrecht, en het ‘Provinciaal Utrechtsch Genootschap’. In afzonderlijke uitgave zagen van hem het licht: ‘Het lied in de Middeleeuwen’ (1888), ‘Middel-nederlandsche epische fragmenten’ (1885), ‘Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde in de 16e eeuw’ (2 dln. 1889), ‘Trou moet Blycken’ (1889), ‘Persoonlijke dienstplicht’ (1890), ‘Het onderwijs in de moedertaal’ (1893), ‘Literatuur en tooneel te Amsterdam in de 17e eeuw’ (1895), ‘Taalstudie en literatuurstudie’ (1896), ‘Nederlandsch Volksliederenboek’ (1896, 8e druk 1911), ‘Vondels leven’ (1896, 2e druk 1902), ‘Jacob Cats’, ‘Constantijn Huygens’, ‘Hoofts Lyriek’, ‘Camphuyzen herdacht’ (1896), ‘De wording van literaire kunstwerken’ (1902), ‘Dichters van den ouden tijd’, bloemlezing (1904), ‘Brandt's Michiel de Ruyter’ (‘Wereldbiblioteek’ 1906), ‘Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde’ (7 dln. 1906-1912). Verder leverde hij vele bijdragen aan periodieken als: ‘De Gids’, ‘De Nederlandsche Spectator’, ‘Het Museum’, ‘Weekblad de Amsterdammer’, ‘Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde’ ‘Oud-Holland’, ‘Taal en letteren’, ‘Internationale Wochenschrift’