Luchtvaart en boeken
Paul Brockett: Bibliography of aeronautics. (Smithsonian miscellaneous collections vol. 55). Washington 1910.
Dezer dagen bracht het toeval mij een interessant boek onder de oogen. ‘Bibliography of Aeronautics’ is de titel van een band van nagenoeg duizend compres gedrukte bladzijden, die in April van dit jaar werd uitgegeven door de ‘Smithsonian Institution’ te Washington, en welke een verzameling van literatuur bevat over het actueele en toch reeds zoo oude luchtvaartprobleem.
Nimmer wellicht is een nieuwe wetenschap, als de aeronautiek, gegrondvest op een zoo uitgebreide en belangrijke reeks van empirismen. Wat heeft men niet gewurmd en gezocht, gegist, beproefd, aleer men de beginselen vond, die het uitgangspunt vormden voor de constructie van het bestuurbare luchtschip en de vliegmachine. Nog slechts enkele jaren ligt de tijd achter ons, dat men het vliegprobleem door nuchtere verstandsmenschen hoorde indeelen bij onoplosbare vraagstukken als de cirkel-kwadratuur en het perpetuum-mobile, die alleen deugden om er een toch reeds min of meer krukkend denkvermogen op suf te peinzen. De luchtvaart- en vliegwetenschap is thans dit slechte gezelschap ontgroeid, en met de praktische resultaten voor zich, zullen de viri docti haar niet langer een plaats kunnen weigeren in den engen kring van het exacte weten, want door haar opname worden nieuwe verschieten geopend en nieuwe uitzichten gewonnen, die misschien op den duur het ongeloofelijke geloofwaardig en het onbereikbare bereikbaar zullen maken. En zoo heeft zich dan in een goed twintigtal jaren de merkwaardige gedaanteverwisseling voltrokken, die de sportieve geschiedstukken van vliegkunst en luchtvaart tot wetenschappelijke documenten omtooverde, waarvan sommige wellicht langs empirischen weg gegiste waarheden bevatten, die de nieuwe wetenschap kunnen doen voortschrijden op den weg der volmaking. Dit is de reden, waarom het boek van Paul Brocket, Assistent-bibliothecaris van de Smithsonian Institution m.i. zoo belangrijk is, want het opent de mogelijkheid, om althans een groot gedeelte van het materiaal te overzien, dat ter beschikking der wetenschap ligt, en waarvan zonder deze luchtvaart-bibliographie menig belangrijk document, nog zeer lang in het duister der vergetelheid ware gebleven. Op het gebied der oude luchtvaart zijn de praestaties der Amerikanen niet baanbrekend geweest: een vreemdeling, de Franschman Blanchard, was het, die in 1793 voor het eerst aan de nieuwe wereld het
schouwspel bood van een luchtvaart. Later echter werd het probleem door de Amerikanen met hun gewone grondigheid en voortvarendheid aangevat, en met name was het de Smithsonian Institution, die zich zeer groote geldelijke offers en veel zorg en moeite getroostte, om het vraagstuk der bestuurbaarheid van luchtschepen zijn oplossing nader te brengen. Later werd met veel geestdrift het ‘zwaarder-dande-lucht’ probleem in studie genomen, vooral toen in 1887 Samuel Pierpont Langley, een der grootste geleerden van de nieuwe wereld, het secretariaat der vereeniging aanvaardde. Zoowel theoretisch als praktisch legde hij de grondslagen voor de moderne aviatiek. Theoretisch deed hij dit door zijn beide werken ‘Experiments in aerodynamics’ en ‘The internal work of the wind’, praktisch door de constructie van vliegmachines. Langley was de eerste mensch, die gevlogen heeft. Den 6den Mei 1896 maakte hij met een uit staal vervaardigde en door stoom gedreven machine twee vluchten van een halve Engelsche mijl, en in November van datzelfde jaar bracht hij 't met een verbeterde machine zelfs tot een geheele mijl afstands. Nieuwe vliegproeven op 8 Augustus 1903 met een door gasoline gedreven vliegtuig mislukten door een ongeval bij de afvaart. Langley legde een kostbare en hoogst merkwaardige collectie aan van geschriften over luchtscheepvaart, en deze vormde den grondslag voor de bibliographie, die thans als een voortzetting van zijn levensarbeid door de ‘Smithsonian’ wordt gepubliceerd. Deze bibliographie bevat een opgave van niet minder dan 13487 geschriften over luchtscheepvaart, alphabetisch gerangschikt, zoowel op de onderwerpen als op de schrijvers en zoo kwistig van verwijzingen voorzien, dat ze antwoord geeft op bijna elke vraag, die men wenscht te stellen. Zoekt ge b.v. literatuur over een weinig bekend en weinig succesvol vliegtuig als de ‘Helicoptère’, dan kunt ge daarover op
pagina 404-405 dertien titels en acht en tachtig verwijzingen vinden. Elk der titels heeft een vet gedrukt nummer, zoodat kort en goed op deze nummers verwezen kan worden. Rijk is de collectie oudere curiosa over luchtballons. Zoo vind ik b.v. 28 titels vermeld over het in het laatst der 18de eeuw zoo beroemde echtpaar Blanchard. Nog rijker is natuurlijk de meer moderne literatuur vertegenwoordigd. Aangetroffen worden over en van Langley 61 titels en 51 verwijzingen; over de gebroeders Wright 77 titels en ongeveer 150 verwijzingen; over Santos Dumont
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
