Den Gulden Winckel. Jaargang 9

Boekenschouw

Romans en novellen

Klompjesdans, door Lucy d'Audretsch. (Zeist, Meindert Boogaerdt Jun.)

- Wat mij reeds trof in een schets van deze schrijfster, verschenen in den jaargang 1909 van Groot-Nederland, sprong mij nu ook weer dadelijk in 'toog bij 't lezen van den hierboven genoemden bundel, n.l. dat mevrouw d'Audretsch in haar letterkundigen arbeid een groote voorliefde bezit voor fotografisch uitbeelden. Nu kan deze aanleg, als hij een artistieke zijde heeft, een verhooging zijn van het literair talent, maar óók kan er een verleiding in schuilen om door weergeven van détails, van licht en schaduw werpen op minder belangrijke bizonderheden, het gemis aan eigenlijken inhoud te verbergen. Vooral in dezen ‘Klompjesdans’ (waarvan ik den titel uiterst gezocht vind) heeft de schrijfster ons wat overvloedig onthaald op de proeven van haar snapshots in drukletters. 't Is of zij ons telkens met zekere zelf-ingenomenheid vraagt: ‘is dit geen alleraardigst kiekje? hoe vindt ge deze momentopname? - en dan dit groepje binnenskamers?’ Neen, wanneer men iets wil schrijven zònder feitelijk onderwerp, zònder actie, zònder z.g. verhaal, moet de ziel van den auteur zóó sterk in hem spreken, dat ze heel zijn werk doordringt, wil er een boeiende kracht van uitgaan.

L'art est difficile. Mevrouw d'Audretsch jaagt op effect met een kunstje, dat de diensten van pen en kodak verwart.

I.H.

De Opvoeding van Lord Loveland, door C.N. en A.M. Williamson. Vertaald door G.W. Elbers. (Amsterdam, L.J. Veen).

- Naar ik meen, hebben de Williamson's (een Amerikaansch echtpaar) zich vooral naam weten te maken door hun vóór eenige jaren verschenen boek ‘The Lightning-Conductor’, dat ook hier in Holland veel succes had.

Het lijstje der daarna uitgekomen werken van hun hand doet veronderstellen, dat de bijval van een op avontuur en sensatie belust publiek hen heeft aangemoedigd de pen onvermoeid te hanteeren en lustig te laten zwieren langs de banen der onwaarschijnlijkheid.

De Opvoeding van Lord Loveland geeft er een niet gering staaltje van. De Williamson's doen in fantazie niet onder voor een Marie Corelli; wat onmogelijk schijnt, maken ze tot gebeurtenis, en men kan er toch op vertrouwen, dat de lezer, wien 't vooral te doen is om een boek waar gang in zit, en die lacht om al wat zweemt naar karakterteekening en uitbeelding van diepere gevoelens, van dit werk volop zal genieten.

De literaire waarde zou op de weegschaal heel weinig opbrengen, - en toch geloof ik, dat Lord Loveland verre van een schadepost zal zijn voor den uitgever, omdat het ‘verslonden’ zal worden door de velen, die van een auteur in de eerste plaats eischen, dat hij hun afleiding bezorgt, hen in spanning brengt, al gaat het ook buiten de perken der mogelijkheid. In dat opzicht dus eere aan de slimme handigheid der Williamson's. Zij herinneren aan een jongleur, aan een paardrijder, vlug in zijn toeren, behendig in 't bewaren van zijn evenwicht, die na 't volbrachte kunst-stuk met sierlijke buiging en luchtig handwuiven afscheid neemt van een publiek, dat zich een tijdlang heeft laten bezighouden - en begoochelen.

I.H.

[p. 62]

De Weerwolf. (‘Lady Mary of the Dark House’) door Mevrouw C.N. Williamson. Vertaling van H. de Hoog. (Amsterdam, C.L.G. Veldt).

- Er behoort eenige brutaliteit toe om een lijvig boekdeel te schrijven vol van onwaarschijnlijke toestanden en lotswendingen, maar hoe men den overmoed kan hebben om een boek de wereld in te zenden, dat niet het minste verband houdt met wat men levenswerkelijkheid kan noemen, lijkt mij een onoplosbaar raadsel, - tenzij de pen zóó vaardig, de teekening zóó levendig is, als die van een Fransch auteur, die ons Le Mystère de la Chambre Jaune en het vervolg daarop gaf. Krijgt men in 't reeds hierboven besproken werk der Williamson's somtijds den indruk, dat dit schrijvende echtpaar een loopje neemt met de goedgeloovigheid van den lezer, de Weerwolf (een solo-creatie van mevrouw Williamson) is het toonbeeld van wat men als ‘draak’ betitelt. Men geve dit boek in handen van degenen die nóóit van politie of justitie hebben gehoord; alleen zij zullen 't naar waarde kunnen schatten, en zich misschien niet ergeren aan dezen ouderwetschen warwinkel van bedrog, ontvoering, samenzwering, vergiftiging etc. met tot slot de apotheose van zegevierende deugd en liefde.

Behalve dat dit werk schrik- en angstwekkend is voor zenuwachtigen en zwakhoofdigen, staat het in elk opzicht veel te laag om door een gezonddenkend mensch te worden gelezen, - men kan 't alleen aanvoeren als jammerlijk, sprekend bewijs der prulschrijverij, die van de boekenmarkt geweerd diende te worden.

De stijl van mevrouw Williamson wordt opgeluisterd door fraaie (?) vergelijkingen, als: ‘Haar hazelnootvormige nagels hadden een delicate zalmkleur’, en de vertaling heeft hier en daar storende drukfouten, - maar dit zijn slechts kleine bedenkingen in verhouding tot den groven nonsens, die den inhoud vormt.

I.H.

Roswitha, door Marie Boddaert. Verhaal uit de 13^de eeuw. Geïllustreerd door B. en J. Midderigh-Bokhorst. (Alkmaar, Gebr. Kluitman).

- Het is een waar genot dit boek, dat bestemd is voor jonge meisjes, te lezen. Het is vol frisch, jeugdig, enthousiast en idealistisch leven; de groote deugden van trouw en zelf-opofferend plichtsgevoel en hooge bewondering van wat edel is stralen er ons uit tegen. Wij voelen ons in eene omgeving van gezond voelen en denken; het is een boek, groot van opvatting, en tevens van teere, fijne sensiviteit. Daar wordt gestreden enkel om wat het Hoogste is.

Geleidelijk voelen wij in Roswitha, de jonge edelvrouw van den Valkenburcht, het zieleleven zich ontplooien, tot het komt tot vollen bloei en wij haar voor ons zien als een vrouw groot in liefde en trouw, voor wie wel een ieder sympathie moet voelen.

Met groote levendigheid van voorstelling is dit historisch verhaal uit de dertiende eeuw geschreven; in krachtige taal, soms wel eens wat ‘kortaf’, zou men het kunnen noemen. Maar zoo ‘waar’, zoo ‘echt’. Er zit pit in dit boek, en gloed. Het is als een frissche bergstroom, die onstuimig en bruisend, en ook teer-zingend en fluisterend van allerlei wonderlijk moois stroomt door het land van werkelijkheid.

Het doet ons goed dit boek, en ik acht het een zéér groote aanwinst voor de jonge meisjes van heden.

Is het nu noodig om ten opzichte van een werk, waar zooveel noblesse van uitgaat, bedenkingen te maken over allerlei kleinigheden? Ik kan het niet doen. Ik heb mij nu eens enkel laten bezielen door den geest, die er in zit; den geest, die het onzienlijke in het leven is en de realiteit ervan; en dus het blijvende en eeuwige. Die realiteit is ons klaar voor onze geestesoogen gebracht, en daarom acht ik dit boek van de grootste waarde, en kan ik niet anders dan het warm aanbevelen.

De illustraties van den Heer en Mevrouw B. en J. Midderigh-Bokhorst zijn conscientieus, vol wijding en hoogen ernst geteekend en geven aan dit boek nog iets heel apart moois.

De uitgave van de Gebr. Kluitman te Alkmaar is zéér welverzorgd en royaal, wat waarlijk hoog te waardeeren is.

CHRISTINE DOORMAN.