Den Gulden Winckel. Jaargang 9

Nieuwe Fransche boeken¹⁾

Henry Bordeaux, La Croisée des Chemins.

‘LA Croisée des Chemins’ is de kruisweg, dien ieder mensch in zijn leven eenmaal nadert, waar hij zijn verderen weg kiezen moet. Ook aan Pascal Rouvray, doordrenkt van de ideeën der jonge, ultra-individualistische generatie, wier gevoelens en verlangens Barrès vertolkte in Un homme libre, wordt die keuze niet bespaard. Op het punt eene schitterende loopbaan te beginnen, geeft hij die althans tijdelijk op, om zijn plicht tegenover de zijnen te vervullen. Zelfs zijne liefde brengt hij ten offer..... Later, als hij zijn doel langs een' omweg heeft bereikt, gehuwd is - met eene andere -, kinderen heeft, komt de oude liefde hem weer verzoeken, doch hij overwint die ten slotte. Zelf nog in tweestrijd, waakt hij over zijne zuster en behoedt haar voor een misstap, blijft ìn alles en voòr alles ‘le gardien du foyer’. Wat hemzelf den weg wijst - ‘la diritta via’ zooals Dante zegt - het is weer het gevoel van solidariteit tegenover de dooden, de gehechtheid aan zijn geboortegrond. Alles weer ècht Bordeaux, zooals we hem hebben leeren kennen....

Het spijt mij den sympathieken schrijver, zonder iets van den hem toegekenden lof terug te nemen, te moeten bevitten. Of een schrijver straffeloos eenzelfde idee, waaraan hij bijzonder gehecht is, steeds weer opnieuw als leitmotiv gebruiken kan, wil ik daar laten, doch wanneer de these, in den aanvang met helderheid en soberheid verdedigd, hoe langer hoe meer ons verzet prikkelt, dan vermoeden wij allicht, dat wie te veel bewijzen wil.... niets bewijst. Deed Pascal's vader wel verstandig, toen hij zijn oudsten jongen nooit iets meedeelde omtrent zijn financieelen toestand. Had hij wel het recht hem zulk een zwaren last op de schouders te laden? Bestaat er ook niet eene verplichting van de dooden jegens de levenden? Bordeaux bedenke dit eens.

Henry Bordeaux

Waarom heeft hij ook de waarschuwing in den wind geslagen van Gaillard de Champris? Er is hier weer eene opvallende symetrie van enkele personages te bespeuren, die men algebraïsch zou kunnen uitdrukken. Dr. Guibert: Dr. Rouvray = M^me Dulaurens: M^me Avenière.

Een geheel nieuwe figuur is de sfinx-achtige verschijning van Laurence Avenière. IJskoel, alle effecten berekenend, wil zij bovenal behagen, heerschen. Soms leek zij mij van een haast irreëele impassibiliteit, doch dat zulk een vrouw in de werkelijkheid niet te vinden is zou ik niet durven beweren.

Wat dezen roman voornamelijk van La Peur de Vivre en Les Yeux qui s'ouvrent onderscheidt, is dat onze aandacht over tal van personen verdeeld wordt, niet zoo sterk geconcentreerd is op de protagonisten. Ook mis ik hier de fijnte natuurschilderingen, die in Bordeaux' vorige werken zulk eene groote plaats innamen.

Ik meen te mogen uitspreken dat een terugkeer tot zijne ‘première manière’ den schrijver zeker ten goede zal komen.

WILLIAM DAVIDS.

1) Bij ons artikel in het November-nr. van den vorigen jaargang konden wij van Bordeaux geen portret geven; thans zijn wij daartoe in staat. - In de slotnoot van ons voorgaand artikel leze men ‘Portraits de femmes et d'enfants’ voor ‘Les Paysages romanesques’. Deze laatsten verschenen reeds in 1906. Wij komen liever eens afzonderlijk terug op het niet tot den roman behoorende gedeelte van Bordeaux' werk.