Den Gulden Winckel. Jaargang 8

Il futurismo..!..

Nous sommes le superbe et très-brutal Centaure.
Marie Dauguet.

DE heer F.T. Marinetti, een waarschijnlijk zeer bemiddeld jeugdig Italiaan, redacteur-uitgever van het polyglotte, op mooi imitatie-Hollandsch gedrukte tijdschrift ‘Poesaa’, waarvan een omvangrijk deel, de nummers 3, 4, 5 en 6 bevattende, door mij ontvangen werd; genoemde verzen-schrijverrde en met-Charles-Henry-Hirsch-duelleerende heer, die overigens in de Figaro van 20 Februari blijk gaf een vurig en ‘schwung’-vol Fransch te kunnen schrijven, heeft een nieuwe, een glanzend-gloed-nieuwe letterkundige school gesticht: het Futurisme; welke twee nieuwe elementen aan de toch reeds zoo veel-omvademende literatuur gulweg toevoegt: de reclame en het automobilisme...

Neen, in passenden ernst nu, de heer F.T. Marinetti, schrijver van een veel besproken satyrisch tooneelspel ‘Roi Bombance’ en van, mag men Paul Adam op zijn geschreven woord gelooven, volmáákte verzen, verzameld onder den naam van ‘La Ville charnelle’, wil een Bréker zijn. En gelijk al diegenen, die iets willen die iets in hunne oogen ongemeen-nieuws, -groots, -geweldigs zullen brengen, vernielen zij - of verbeelden zich althans naïevelijk te vernielen - al wat hen durft wederstreven en dus in de eerste plaats: de traditie. Geen der feilen des Brékers zijn hem vreemd: o, die overdrijving van den beeldenstormenden heer F.T. Marinetti is kostelijk, heerlijk, grotesk! Is er, naast iets nijpend-droevigs, niet wat uiterstlachwekkends in; dien jongen, kokend-bloedigen boekenschrijver, levendig-opgewonden gebarend en bij de hem omringende afmetingen zoo wegzinkend-kleintjes, aan de rots-vaste statueusheid der antieke werken te zien morrelen, zich in het zweet zijns zuidelijk-donkeren aanschijns te zien werken om dezer hóóge, goddelijke rust te verstoren - al tevergeefs natuurlijk - en om hem eindelijk in zijn nijdige teleurstelling de meest zonderlinge verwenschingen hijgend te hooren uitstoeten: ‘une automobile rugissante, qui a l'air de courir sur de la mitraille est plus belle que la Victoire de Samotrace...’

De schoonheid van de onvergankelijke werken van kunst, vervaardigd door oude meesters in het schilderen, is hem - beklagenswaardige levensarmoede van wie St. Lucas miskennen moet om Wilbur Wright te kunnen vereeren - voor altijd versloten: ‘admirer un vieux tableau c'est verser notre sensibilité dans une urne funéraire, au lieu de la lancer en avant par jets violents de création et d'action’.

Dwaze ook, die vergeet dat het heden, hetwelk hij beweert groot en bòven alles te beminnen, voortbrengsel is van een schoon en wellicht glorierijk-gestorven verleden; die niet weet dat de tegenwoordige beschaving, het huidige weten en het machtige streven van ònzen tijd, hetwelk hij verheerlijken wil, wortelt in de vruchtbare humus van gegane cultuur-eeuwen: ‘A quoi bon regarder derrière nous, du moment qu'il nous faut défoncer les vantaux mystérieux de l'impossible? Le Temps et l'Espace sont morts hier. Nous vivons déjà, dans l'Absolu, puis que nous avons déjà créé l'éternelle vitesse omniprésente’.

Maar laat ik geen verkeerden indruk vestigen van het luid-verkondigd streven van dezen met tropischwarm temperament begiftigden, meridionalen confrater, er valt waarlijk ook wel te waardeeren; en

[p. 140]

zekerlijk zou zijn vlammend strijdschrift meer op prijs zijn gesteld, ware hij minder als schreeuw-stemmig aanprijzer eener nieuwe, bizarre marktwaar en méér als ernstig-willend, eerlijk-zijnmeening-zeggend, stevig-voortgaand literator opgetreden. Hij wil de poëzie al de blozend-gezonde frischheid geven van het sterke, daden-willende enthousiasme en de durvende kracht van overmoedig-strijdende, conventie-verachtende, zichzelve-overschattende jeugd: ‘Nous voulons chanter l'amour du danger, l'habitude de l'énergie et de la témérité.

F.T. MARINETTI

Les éléments essentiele de notre poésje seront le courage, l'audace et la révolte.

La litérature ayant jusqu'ici magnifié l'immobilité pensive, l'extase et le sommeil, nous voulons exalter le mouvement agressif, l'insomnie fiévreuse, le pas gymnastique, le saut périlleux, la gifle et le coup de poing.

Il n'y a pas de beauté que dans la lutte. Pas de chef-d'oeuvre sans un caractère agressif.

Nous voulons glorifier la guerre, - seule hygiène du monde - le militarisme, le patriotisme, le geste destructeur des anarchistes, les belles Idées qui tuent et le mépris de la femme’.

Hij bemint het grootsche, de manifestatie's van het Geweldige, de festijnen van brékende Kracht en de ontzetting der nachtelijke ros-doorgloede wereldsteden; hij bemint het jagende, hijgende, slóopende of juichend-feestende, maar altijd het gróótsche, Leven: ‘Nous chanterons les grandes foules agitées par le travail, le plaisir ou la révolte; les ressacs multicolores et polyphoniques des révolutions dans les capitales modernes; la vibration nocturnes des arsenaux et des chantiers sous leurs violentes lunes électriques, les gares gloutonnes, avaleuses de serpents qui fument; les usines suspendus aux nuages par les ficelles de leurs fumées; les ponts aux bands de gymnastes lancés sur la coutellerie diabolique des fleuves ensoleillés; les paquebots aventureux flairant l'horizon; les locomotives au grand poitrail, qui piaffent sur les rails, tels d'énormes chevaux d'acier bridés de longs tuyaux, et le vol glissant des aéroplanes, dont l'hélice a des claquements de drapeau et des applaudissements de foule enthousiaste’.

De heer Carel Scharten zal, toen hij in zijn Ruvigliaansche afzondering rustigjes aan het Gidskronieken-schrijven was, blij-verwonderd opgekeken hebben toen het zoo-heel-nabijë krijgsrumoer hem in zijn ernstigen arbeid storen kwam, hij zal zijn kritieken-schrijverij eene zoete wijle onderbroken hebben om het langs hem heentijgende bewegen eens pleizierig-aangedaan te beschouwen: Eindelijk een dichter, die wellicht het epos der Zepplin III of de zoo vurig-verlangde Bleriot-dithyramben aan de wachtende wereld zal weten te schenken; en o, zalige kunst-vreugde als weer straks de Gordon-Bennet-beker zal worden verreden; wat al divers-gevooisde zangen van F.-T.-Marinetti-adepten saamstemmend tot een wonderkoor!...

Over de Reclame, die in ‘Poesia’ met de wansmakelijke daad wordt verheerlijkt, wilde ik liever zwijgen, lezer... F.T. Marinetti is gróót, zijn werk is het allervoortreffelijkste dat ooit geleverd werd en zijne nieuwe richting is diegene, waarop de reutelende wereld al zoo lang wachtte als eenig middel ter eindelijke opleving...!...

JAN GRESHOFF.