Den Gulden Winckel. Jaargang 3

Vlinders

Heemskerck voor Gibraltar door P. Visser, geïllustr. door H.C. Louwerse. - De Twee Neven door C. Joh. Kieviet, geïllustr. door C.B. Mulder (2e druk). - Mijn Jongensjaren door Koen van Dam, geïilustr. door Joh. Braakensiek. - Het Dagboek van Willem Frederik door W.F. Andriessen, geïllustr. door Kees Valkenstein.

TOT de prettigste tijdperken van het jaar rekenen gezonde Hollandsche jongens en meisjes - en de openluchtspelen kweeken er, God zij lof! nog velen ten onzent - het Sint Nicolaasfeest. In den leeftijd van 5-15 jaar is de Bisschop ons aller Heilige Patroon en eerst later vervangt het Geboortefeest van het Bethlehemsch Kind, naar zedelijke waardij, dat van den uit het Apostolisch Griekenland tot ons gekomen Heilige. Zijn wonderdadig leven is door Kerkvaders beschreven en herschreven en zoo hij recht heeft de Patroon der Onschuldige Kinderen te zijn, dankt hij dat in de allereerste plaats aan de poëtische mildheid zijner biographen. Want Nicolaas, bisschop van de stad Myre tusschen het Jaar onzes Heeren 260 en 313, was, naar de desbetreffende documenten vermelden - overleggend-kuisch van den eersten dag zijner geboorte af. Uit rijke ouders in de stad Patras geboren, bracht hij, van dien stond, zijnen ouders het vermaan tot kuischheid in hun echtelijken wandel. Den 6^en December van het Jaar onzes Heeren 260, toen zijne poezele ledemaatjes, voor de eerste maal, in gewijd water werden gebaad, richtte hij zich op in het waterbekken als ten vermaan. Buitengemeen was sinds dien eersten levensdag het Grieksche wicht, dat met recht een wonderkind mocht heeten, daar het tijdens den duur van deszelfs zoogperiode, maar tweemaal 's weeks de borst zijner moeder begeerde en wèl, naar de desbetreffende documenten vermelden, des Woensdags en des Vrijdags.

Wat hij echter zichzelven onthield, kwistig spreidde hij het voor anderer voet, en goud en barmhartigheid, stoffelijke en geestelijke gaven, - in storm en nood, voor Consul en Keizer, voor beul en maagd, voor afgod en Duivel, - stroomden, louter op zijn bevel, ook den heilbegeerigen toe.

h.c. louwerse
Illustrator van ‘Heemskerck voor Gibraltar’.

Wonderrijke Heilige, die het Wonder der Mildheid den gierigen menschenkinderen leerde en den enghartigen zondaar het Paradijs der Vrijgevigheid ontsloot! Sinds dien dag werd Sint Nicolaas het meest door kinderen, kinder-naturen en soberbedeelden geëerd, volwassenen tot die menschensoort behoorend, aan wie de ruime giften zoo goed zijn besteed, en wier handen, schoon ras gevuld, geneigd zijn op hunne beurt te schenken met bisschoppelijke mildheid.

[p. 193]

Maar Sint Nicolaas - de vrome, wonderdoende Bisschop - heeft behalve zijne geestverwanten en aanbidders aller eeuwen, ook nóg de beoefenaren der Schoone Letteren over het aardrijk aan zich verplicht.

Is het niet van algemeene bekendheid hoe hij ten onzent over den geest onzer kinderschrijvers blaast en hem aanvuurt tot nieuwe kracht?! Vandaar de stapels kinderboeken die jaarlijks, bij zijn feest, onze tafels komen opluisteren, anders verduisterd door reeksen grootemenschen-boeken. Maar die grootemenschen-boeken behooren dan ook tot de rubriek Schoone Letteren, tegen de beoefening waarvan de goede Sint Nicolaas - als stond hij andermaal op in zijn waterbekken - vermaand heeft. Ziehier, wat daaromtrent de desbetreffende documenten vermelden:

c.b. mulder
Illustrator van ‘De twee Neven’.

Een patricisch Christen, zoo lezen wij, had de gewoonte elk jaar met groote plechtigheid ter wille van zijn zoon het Sint Nicolaasfeest te vieren. Die zoon studeerde in de Schoone Letteren. - En reeds ten tijde van den Heiligen Nicolaas schijnt die studie hare bedenkelijke zijde te hebben meêgebracht. Evenwel zoo een patricisch Christenzoon toenmaals al studeerde, dan

johan braakensiek
Illustrator van ‘Mijn Jongensjaren’.

studeerde hij toch zeker niet in de ongewijde Letteren. De Sancta Theologia en hare gewijde Schrifturen was zijn studieveld, dat 5 eeuwen later, toen Charlemagne de Westersche Wereld gekerstend en met scholen had gezegend, door den Angel-Saxer Alcuin en de zijnen, uitgebreid zou worden over velerlei wetenschap van hemel en aarde. Maar het geval hier, in het Oosten, was uitzondering en misschien bezigde Sint Nicolaas het als zoodanig tot eeuwig vermaan.

Wie staat daar, te midden der feestvreugde en klopt aan de poort? Een pelgrim smeekend een aalmoes. De vader beveelt zijn schoone-letteren-lievenden zoon die te reiken. De zoon gehoorzaamt zijn vader (ten tijde van Sint Nicolaas was zoo iets regel) maar ziet, hij vindt niet langer den pelgrim vóór de poort zijns vaders, maar

[p. 194]

speurt hem langs den weg. Hij volgt zijn spoor tot een kruispunt; waar de Duivel - want de Euvele had zich als Pelgrim gedost - zich op hem werpt en hem worgt.

Zoo kan het - wil de Heilige Patroon van het Feest van 6 December zeggen - een iegelijk vergaan die in de Schoone Letteren studeert en niet steeds ben ik, als toenmaals, bij de hand om zulk een duivelskind weer levend te maken.

Daarom studeeren sinds dien dag patricische Christenzonen niet meer in de Schoone Letteren, al ziet men ook de mildheid en de kuischheid van Sint Nicolaas nog wonderen bedrijven tot den huidigen dag.

Over onze Lage Landen stort daarom die goede Bisschop schatten van kinderboeken, nadat hij de ziel van schrijvers en schrijfsters, pen- en potloodteekenaars heeft gekuischt. Dientengevolge zijn zij gezond van brein en hart, liefderijk en mild van geest, eenvoudig en klaar van toon en streek en houden zij zich vèr van het zot gewirrelwarrel, waarin alleen de volwassenen, en ten hunnen behoeve een tros groote menschenschrijvers die aan Schoone Letteren doen, behagen scheppen.

PIET VLUCHTIG.