Den Gulden Winckel. Jaargang 3

Vlinders

The Burden of Engela. A ballad-epic by A.M. Buckton, author of ‘Through Human Eyes’. - London, Methuen and Co. 1904.

SOMS als bij genadige beschikking der in ons wonende Muze, die naar verademing hijgt en ontheven wil zijn van den druk der gemeenheid van het menschenleven, komt het ongemeene tot ons in de gestalte van een harmonisch wezen, in een straal van schoonheid; tintling van deinende zee of heide; klank van toon of lach; woordgeruisch van een edel dichter. Soms ook roept die poëzy stemmen op, uit een verleden dat beter verstomd ware, nu het tranen wekt, nauwlijks gestelpt.

Gemengd is dan de welluidendheid van gedachte en zangerig woord, gemengd het genot der herkenning, omdat het mededoogen schuil gaat in schaduw van bitterheid. En bitter blijft de heugnis aan het ‘darkest England’ van Chamberlain en Rhodes, krijgvoerend tegen Transvaal en Vrijstaat van Krüger en Steijn.

In de beelden door den dichter Buckton in ‘De Druk van Mara (Engeltje) vertoond, vergeten wij wel een pooze het doemwaardig feit, dat Engeland vóór eenige jaren beging tegenover den Dietschen stam in Zuid-Afrika, vergeten wij het in de zachtere aandoeningen, bij ons door een groot poëet gewekt - maar ten langen leste dringt zich als onafwendbare schim, de herinnering op aan den barbaarschen oorlog met vrouwen- en kinderkampen en in plaats van berusting doet beroering zich gelden. Dit was waarschijnlijk des dichters oogmerk, want het motto tot inleiding van zijn epischen bundel luidt:

I give you Things, not Thoughts, the Jester said:
Things sow seed of thought in a wise man's head;
And where it flowers again, my riddle's read!

en beteekent ongeveer:

Een sprokenzegger wil u feiten geven,
Maar geen gedachten; voor wien verstaat het leven,
Rijpt uit het feit de les, die bloem kan wezen,
Waar men mijn sprookje wel wil lezen.

Dat is een dichterlijke idee: Chamberlain en consorten lachen om lessen, die ze niet gelijk een guinea in hun zak kunnen steken. Daarom is dit historisch sprookje van Mr. Buckton dan ook alleen geschreven voor die onmondige meerderjarigen en die minderjarige mondigen, wier verstand het voldongen feit noch vergeten noch vergeven kan; is het voor die armelijke hoop dwazen gedicht, die aan Carnegie's Vrede-Tempel het droombeeld van eene Verbroedering der Natiën verbinden - het vertrapt afgodsbeeld der Revolutie - en gelijk de dwazen aller eeuwen blijven vertrouwen op de verwezenlijking van vele idealen. Maar voor die droomers is het dan ook schatten waard, schatten die gelijk een ongerepte talisman hen zullen verzellen in hun leven. Na deze epische ballade te hebben gelezen, vergeten zij haar niet meer. De dichter Buckton heeft zich in hunne onvergankelijke heugnis geplant door zijne episoden uit den Engelsch-Transvaalschen krijg, die in den aandoenlijksten eenvoud van smart en lijden als een naïf middeneeuwsch passionael voor ons opengeslagen wordt. Ofschoon ik elke ontleding van zulke poëzy ontwijding vind en ook slechts door overvloedige

[p. 163]

citaten een indruk te geven ware van het geheel, moet ik mij hiervan onthouden. Maar verzwijgen wil ik niet, hoe ik in deze gedichten een heerlijk arbeidsveld zie voor onze oudere en nieuwere poëeten. Hoe ik in deze paarlen van het zuiverste water een halsketen bewonder, dien ik tot de zeldzaamste preciosa reken.

De compositie allereerst is zeer gelukkig. Een Transvaalsche vrouw, die achtereenvolgens haar ouders, haar man, hare broêrs en zusters, hare kinderen door alle aandoeningen en gebeurtenissen van een naderenden, van een beginnenden, een voortgezetten en een eindigenden krijg ziet gesleept en wier gemoed al die bewegingen en smarten verwerkt, is het middenpunt der ballade. Zij vindt hare hoofdpersonen behalve in Engeltje zelve, in Piet, in Koos, in Grootmoeder (Oma), Geert, Japie en Jan, en haar Calvinistische stemmingsbeelden zijn liederen, die in de kampen van Cromwell en Washington geen wanklanken zouden zijn geweest. Ik wil niets liever dan beter onderricht worden, indien ik mij in de klassieke soberheid, het volslagen gemis aan woordenpronk vergis van

Make way in the crowded trucks - a babe has died!

Born but an hour since - an hour it cried -

All that is left of a mother's secret pride!

Scrape in the burning sand a shallow grave:

The hours creep on, and lives are hard to save;

Carry us out of the parching heat, we crave!

The mother's head lay gasping on my knee...

At set of sun, beneath a wild-thorn tree

Another grave was covered silently!

En waar lyrische verheffing is, waar de verontwaardiging van een edelman zich uit, - hoe hooren wij daar niet de stemmen der Nathanaëls den gouddorst verwenschend:

O Demon of Possession! lo, we lie

Before the fearful furnace of thy might, -

Women and children of captivity,

Dying to pay the pagan price of gold!

In ‘To the Camps’ wordt de pijnlijk-deemoedige verzuchting geslaakt door jonge vrouwen en grijsaards, die met kinderen en zuigelingen als een kudde misdadigers worden voortgedreven:

O Jesus, was it thus with Thee, that world-remembered night?

en een zijdelingsch antwoord gegeven met deze woorden:

I feit Thee marching with us all, upon that bitter way,

I never knew Thy step so near as on this stricken day!

Eindelijk schrijf ik uit:

Under the wild moon
A rough stone stands,
Raised too soon,
Marked by alien hands,
Glimmering white afar
In the dead lambs' fold -

‘Jaapie - prisoner of war -
Ten years old!’

Maar om zulke dingen grijnslachen ook ónze Chamberlains en - niet te vergeten - onze hoogbewonderde Rhodessen cum suibus.

PIET VLUCHTIG.