Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 348]

tekstkritische noten

55

Het quamen twee ghesellen
Up eenen wech gegaen,
Daer ic u of sal tellen,
Wildier na verstaen.⁴
Met minnen waren zi bevaen,
Maer deen gheselle meest,
Dat haddic zaen verheest.⁷

Deen sprac: ‘gheselle mijn,
Ic sacher heden twee
Die ons verdriven pijn
Ende alre zorgen wee.
Die mine en latic nemmermee,
Nu ooc ghestade blijf
An dijn liefste wijf!’

Als dat die ander hoorde,
Drouvelic hi sach
Ende hi gaf dese andwoorde:

chanson. De melodie met lai- (sequens-)karakter.

4 verstaen, ‘luisteren’.

7 verheest, ‘gemerkt’.

[p. 349]

 

‘Nemmee ic minnen mach,¹⁸

 

So cleene dinct mi zijn tbejach

20

Dat mer nu an wint.

 

Ic hebbe ghenouch ghemint.’

 

 

 

Die ander weder zeide:

 

‘Wat sal bedieden dat?

 

Van u ic varinc sceide!

25

Sidi nu minnens zat?

 

Ghi dinct mi wesen, in weet wat!

 

Wat hevet u ghescaedt

 

Dat ghi de minne laet?’

 

 

 

Hi sprac met erren moede:

30

‘Gheselle, ghi wel ziet:

 

Die niet en comt te goede,

 

Men acht sijns min dan niet.

 

Maer addic noit na goet bespiet,

 

Me soude mi roupen na³⁴

35

Daer ic nu buten sta.’

 

 

 

Die ander sach te dale,³⁶

 

Hi dochte mi wesen gram.

 

Hi seide: ‘sulke tale

 

Nie uut minnen cam.

40

Ghi dinct mi wulf die waert een lam.

 

Suldi haer nu of gaen?⁴¹

 

Soe es so wel ghedaen.’

 

 

 

‘Gheselle, waric rike,⁴³

18 nemmee, ‘nooit meer’.

34 ‘men zou mij uitnodigen tot dingen waar ik nu buiten sta’.

36 sach te dale, ‘keek naar de grond’.

41 of gaen, ‘verlaten’.

43 verg. Jan Praet: ‘of zoe niet minnet haers ghelike’ (ed. Bormans r. 1959).

[p. 350]

 

Ic worde wel ghemint.

45

Al minnic mijns gelike,

 

Sone achtes niet een twint.⁴⁶

 

Maer haddic gelt, ic hadde wint,⁴⁷

 

Ic came al omme voort.

 

Men acht up geen gheboort.’⁴⁹

 

 

50

‘Gheselle, dine zinne

 

Dinc mi wesen blonc!⁵¹

 

Die daer an legghen minne⁵²

 

Ende anden goeden dronc,

 

Si sijn van zeden alte jonc,⁵⁴

55

Want alle minne clein⁵⁵

 

Vor minne vrauwen rein!’

 

 

 

‘Gheselle, ic wilse laten,

 

Hets al verloren tijt.

 

Ten can mi niet ghebaten,

60

Daer omme sceldict quijt.⁶⁰

 

Als ghi van minnen rike zijt,

 

Dan seght mi u gheval,⁶²

 

Want ic weder minnen zal!’

 

 

 

Hi sprac: ‘wildi des begeven,

65

Mi dinc, ghi sijt ontwuecht.⁶⁵

46 ‘zij schenkt er niet de minste aandacht aan’.

47 wint: nl. in de zeilen.

49 men kan hieruit opmaken dat Jan Moritoen ‘van goede familie’ was.

51 blonc, ‘stomp’.

52 daer an: nl. het geld.

54 van zeden alte jonc, ‘geestelijk erg onrijp’.

55 ‘geld en drank zinken als voorwerpen van liefde in het niet bij een hoofse dame’; misschien heeft de kopiist es overgeslagen tussen minne en clein, maar het lijkt mij ook niet onmogelijk om clein als een werkwoordsvorm op te vatten (‘wordt klein, gering’, conj. praes. van cleinen).

60 ‘daarom beschouw ik de zaak als afgedaan’.

62 u gheval, ‘uw gelukkige carrière’.

65 ontwuecht, ‘het spoor bijster’.

[p. 351]

 

Al sijn wi arem bleven,

 

Geen leven vor genuecht!

 

Die ghierige en heift nemmer vruecht,

 

Al waer de werelt zijn,

70

Dan doet geen wijflic scijn.’^68-70

 

 

 

Hi sprac: ‘wi moeten sceiden.

 

Ic prise den riken man,

 

Ende dat mi doet verleiden:

 

Gheen trauwe ic vinden can.^73-74

75

Wat salic meer beminnen dan?⁷⁵

 

So wie ghecrighen goet,

 

Die hebben al den spoet!’

 

 

 

‘Moet dan gesceiden wesen,

 

Dat es mi zeiker leit.

80

Ghine werdes niet ghepresen,

 

Doch hebbict u geseit:

 

Geen leider leit dan lief ghesceit.^80-82

 

Adieu, ic blive haer bi

 

Die mach verhuegen mi!’

68-70 ‘de hebzuchtige heeft, al zou de hele wereld van hem zijn, nooit vreugde, als een schone vrouw ze hem niet geeft’.

73-74 ‘en dít maakt mij zo wrevelig: ik kan (bij de vrouwen als arme jongen) geen trouw vinden’.

75 verg. Jan Praet: ‘wien soude soe moghen minnen dan?’ (ed. Bormans r. 1960).

80-82 ‘je zult niet geprezen worden om wat je nu doet, maar onthoud wat ik je gezegd heb: geen verdrietiger verdriet dan afscheid nemen van je geliefde’.