Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 241]

tekstkritische noten

5

Het was een rudder wael ghedaen,
Voer spelen duer sijn lant.²
Hi vant in zinen weghe staen
Een joncfrauwe achemant,⁴
Hi namse bi der witzer hant,
Hi seide: ‘vrouwe mijn,
Nu wilwi trueren avelaen
Ende altoos vroilic zijn.’

Si sprac: ‘ghi moet onbiden,⁹
Vri edel rudder goet,
Waer salic met u riden?

Tekst en melodie balladisch	αβ:	||αβγ
	ab:	||bcC

In ternair ritme: het refrein doet als een dans-wijs aan. In γ 2de helft kan de liedtekst een paar noten overslaan.
Andere transcriptie: Wolf, Kongreβbericht. In binair ritme met instrumentaal voorspel.

2 voer spelen, ‘ging voor zijn genoegen uit rijden’.

4 joncfrauwe (hs. joncf') achemant: traditionele uitdrukking uit de ridderromans, hier welbewust door de dichter gebruikt om de ridderlijke sfeer op te roepen; verg. r. 10: ‘vri edel rudder goet’, r. 37: ‘de scone smale’, r. 39: ‘in eenen groenen dale’; het woord achemant komt ook herhaaldelijk bij Jan Praet voor, bv. r. 57/8: ‘Ghi droecht den hoet ooc van der roze / die scone was ende achemant’.

9 ghi moet onbiden, ‘wacht eens even’; ook ontbiden behoort tot de woordenschat van de ridderromans.

[p. 242]

 

Des willic wesen vroet.

 

U trouwe ghi mi gheven moet,

 

Of ghi verliest u pijn!’

15

Nu wilwi etc.

 

 

 

Hi seide: ‘scone vrauwe,

 

Ghi staet in minen zin.

 

Al haddi mine trauwe,

 

Dat ware u een cranc ghewin.

20

Ic wil u geven int beghin

 

C. maerc guldijn.’²¹

 

Nu wilwi etc.

 

 

 

Met eenen grammen moede

 

Sprac soe den rudder an:

25

‘Met uwen groten goede

 

Ic mi niet ghehelpen can.

 

Ghevet mi u trauwe ende zijt mijn man,²⁷

 

Dat es de wille, mijn!’

 

Nu wilwi etc.

 

 

30

Hi sprac: ‘wildi mi minnen

 

In trouwen ewentlijc,

 

Ghi sulter vele an winnen,

 

Want ic sal u maken rijc.

 

Ic blive dijn eighin minnenlijc,

35

Dat doet dijn wijflic scijn.’

 

Nu wilwi etc.

 

 

 

Hi nam de scone smale

 

Voren up sinen scoot.

21 C. maerc guldijn: verg. ‘hondert mare van finen goude’, door Verdam geciteerd uit Lanc. II, 12450.

27 mijn man, ‘mijn vazal’.

[p. 243]

 

In eenen groenen dale

40

Voer hi met ghenouchten groot.

 

Hi cussetze an haer mondekin root,

 

Hi sprac: ‘nu bem ic dijn.’

 

Nu wilwi etc.

 

 

 

Hi bleef haer al sijn leven

45

Ghetrouwelike bi.

 

God moete hem eere geven.

 

Hi was van moede vry.⁴⁷

 

Hi dede der vrouwen, dincke mi,

 

Gherechte minne anschijn.

50

Nu wilwi trueren avelaen

 

Ende altoos vroilic zijn.⁵¹

47 van moede vry, ‘edel van inborst, hoofs van aard’.

51 de laatste letters zijn verloren gegaan met de hoek perkament waarover bij lied 2 gesproken is.