Groot Nederland. Jaargang 17

[p. 116]

Buitenlandsche literatuur.

Elizabeth Kirby. Little Miss Muffet. London, Duckworth & Co., 1918.

Er is onmiskenbare verwantschap tusschen deze roman en de reeds vroeger hier aangekondigde boeken van Stella Benson. Eenzelfde ietwat abrupte stijl; de behoefte het dramatisch gebeuren van boven af te bezien; een combinatie van moquanterie en wereldwijsheid, bij beide schrijfsters omhuld voorgedragen in een sfeer van boven-werkelijkheid.

Elizabeth Kirby vertelt het leven van een jong meisje, dat met het ouderlijk huis brekend, als schrijfster-journaliste haar brood zelve wil verdienen. Teveel artiste, slaagt zij niet zich in het stupiede humbug-werk voor een Engelsch damesweekblad te handhaven. De bescherming, die haar van gerenommeerde collega's tegemoet komt, maakt haar meer dan duidelijk, dat hun belangstelling meer haar vrouwlijke charme, dan haar artistieke talenten geldt. Ten slotte voert een zenuw-crisis haar in de armen van een gewoon-gezond man, en aldus eindigt de kleine levensroman met in 't verschiet 't beloofde land van blonde kinderkopjes.

Geur en fleur ontvangt deze roman eigenlijk, - hoe goed geschreven ze ook is, - uit de openhartigheid waarmede gesproken wordt over het meisjesverlangen naar de zoete streeling van liefde en geluk. Eerst onzuiver door de menging met de verwachting, eenmaal gevierd te zullen zijn als schrijfster, scheidt zich ten slotte dat primaire als sterkste element af, dóór de crisis-reactie heen van miskenning, zelfverachting en levensbeuheid. Dat ontwikkelingsproces heeft Elizabeth Kirby met groote openhartigheid, met tal van zeer gelukkige psychologische opmerkingen, beschreven.

A.J. Dawson. Jan, Son of Finn. London, Constable & Co., 1917.

Een referaat van een Duitscher over ‘de Kameel’ zou, naar elkeen weet, minstens een twee-deelig boek worden en als titel dragen: ‘Das Kamel, seine kulturelle Bedeutung in der Vergangenheit bis zur Neuzeit.’ Een Franschman zou, na een bezoek aan den dierentuin, een feuilleton produceeren: ‘La vie sexuelle des chameaux.’ En een Brit zou een brochure van 48 pagina's overleggen, met statistieken en tabellen en al wat aan feitelijke documentatie gewenscht kan worden, plus een register.

Ik waag de veronderstelling, dat de Engelsche brochure het meest in Duitschland, het Fransche feuilleton het meest in Engeland, en het Duitsche boek het meest in Nederland zou worden gelezen. Maar dat alles neemt niet

[p. 117]

weg, dat een roman over wolfshonden alleen door een Angel-Sakser kan worden geschreven.

A.J. Dawson is één van de schrijvers der ‘Kazan’-school. Na ‘Finn, the Wolfshound’ bood hij ‘Jan, the Son of Finn’, en wanneer het daar nu maar bij blijft en de schrijver geen Rougon-Macquard-serie in 't zin heeft, zullen wij Jan met ontzag en liefde tot ons trekken, zooals wij Finn deden.

Want werkelijk, deze histories van half-wilde prachtbeesten mogen dan al niet tot de literatuur der menschheid behooren: ze zijn kostelijke amusementslektuur, waartegen ik nog niemand eenig steekhoudend argument heb hooren te berde brengen.

Engelschen houden van dieren en zorgen voor hun dieren, zooals zij van zichzelf houden en voor zichzelf zorgen: als gezonde, niet-sentimenteele schepselen Gods. Zooals een Engelschman over zijn medemenschen denkt, denkt hij ovor zijn mededieren: een beetje superieur en een beetje ironisch, En per slot is twijfel toegelaten, of hij dieren niet het best begrijpt.

Hoe Jan ter wereld kwam en opgroeide tot een prachtkerel, hoe hij in de perfectie leerde vechten en trouw was; en hoe zijn baas een man werd en leerde werken en zijn meisje verdiende: het is een paralelle historie, een prettige historie om te lezen voor onbedorven en bedorven menschenkinderen tusschen de 12 en 82 jaar.

W.J. Dawson. Robert Shenstone. London, John Lane, 1917.

‘To a dead master’ draagt de auteur zijn roman op, in de veronderstelling dat deze ‘would be pleased with this story.’

Het heeft zich, zonder dat ik zou kunnen zeggen waarom, van den eersten regel der opdracht af bij mij in mijn hoofd vastgezet, dat de auteur van ‘Robert Shenstone’ zich Dickens als patroon stelde. Met stijgende zelfvoldoening ben ik dan ook verderop in de roman àl meer Dickens-typen tegengekomen.

Wij hebben hier met een autobiografische roman te doen, die aldus inzet: ‘If I had been permitted to choose my parents, I am quite sure that I should not have chosen those assigned to me by Providence, which would have been a great error, as events turned out. I should certainly have had to give grave consideration to the fact that my parents really could not afford to have me.’ Zóó Dickensiaansch als de eerste regels, is het geheele verhaal: van een eenig zoontje in het armelijk onderwijzersgezin, in wiens opvoeding een resolute tante, uit Amerika in de schoot der familie gevallen, hard en wijs ingrijpt. Van zijn ervaringen als jongste schoolmeester in de kostschool van een humbug-onderwijsspecialiteit. Van de trouwe liefde

[p. 118]

voor een vriendinnetje uit de jonge jaren (zij krijgen elkaar). Van een edel weduwnaar met een duistere geschiedenis, die zich het lot van den jongen man aantrekt. En van de schrijvers-ambitie van dien autobiografischen held. Een en ander spelende in ‘the late Seventies, vividly recalling a London which many of us remember and all of us are sorry to forget.’

't Is àl Dickens wat de klok slaat. En daarom zou ik lezers, die van Dickens houden, de lektuur ontraden. Wie tegenover Dickens nog maagdelijk staat, doet ook beter tot Dickens zelf te gaan. Dat is nu eenmaal het lot van boeken, waarin ‘dead masters’ verondersteld worden plezier gehad te zouden hebben. De aardigheid, - en Robert Shenstone is werkelijk heelemaal geen onaardig boek, - is er nu eenmaal af.

Lord Dunsany. Tales of Wonder. London, Elkin Mathews, 1916.

Voorname geestigheid kenmerkt deze korte vertelsels als het gemeenschappelijke in hun verscheidenheid. ‘Wonder’-verhalen vol ironie, vol bedekte kritiek, vol allergenoegelijkste nonsens, waarvan het uitteraard ondoenlijk is een algemeener karakteristiek te geven dan: zij zijn voornaamgeestig.

Het langste ‘wonderverhaal’ van het twintigtal, ‘A Story of Land and Sea’ is een kostelijke fantasie over de ontsnapping van een zeerooverskapitein, die, in de Middellandsche zee door twee vloten omsingeld en afgesneden met zijn schip de Sahara invlucht. Het schip heeft de sluwe kapitein van groote wielen laten voorzien, en daarop rijdt hij met een flinken bries de woestijn in. Als de wind mindert en tenslotte geheel gaat liggen, worden er trekossen gerequireerd bij de bevolking. Aanvallen van Arabieren worden afgeslagen; en per slot wordt de rivier de Niger na tallooze vermakelijkangstige avonturen bereikt.

‘The Bureau d'échange de Maux’ is een in klein Parijsch huis gevestigd. Tegen betaling van twintig francs krijgt men toegang tot deze beurs, waar de bezoekers elkanders kwalen kunnen ruilen. Half uit goedigheid ruilt de schrijver er zijn vrees voor zeeziekte tegen een andermans vrees voor liften. De ervaring in zijn hotel, met zijn nieuwe vrees opgedaan, doet hem terugsnellen naar de kwalenbeurs om opnieuw te ruilen. Maar de beurs is nergens meer te vinden: heeft zij ooit bestaan?

De illustraties door S.H. Sime passen zich goed aan bij den tekst, maar zij zijn wat te klein en onartistiek uitgevoerd.

H.E. Greve.