Groot Nederland. Jaargang 16

[p. 103]

Buitenlandsche literatuur.

‘Georgian Poetry’, 1911-12
‘Georgian Poetry’, 1913-15
‘Georgian Poetry’, 1916-17.
London, The Poetry Bookshop, 1912-17.

Misschien toevallig, maar opvallend zeker, is de bijna gelijktijdige verschijning, in drie literaturen, van ‘periodieke’ bloemlezingen uit het werk van jongere dichters. voor wier verzen thans een publieke belangstelling verwacht wordt, welke in de romantische nadagen onzer grootouders voor het laatst in hunne ‘Muzenalmanakken’ gesproken scheen te hebben. Zou het de derde generatie werkelijk gegeven zijn, het einde te zien van het diskrediet der dichtkunst?

‘Georgian Poetry’: de titel spreekt van het vertrouwen in herleving van glorieuse tijden. ‘We are at the beginning of another “Georgian period” which may take rank in due time with the several great poetic ages of the past’. Zóó zegt het voorwoord op het eerste vervolgdeeltje der bloemlezing, welke voor de jongere Engelsche dichtkunst hetzelfde beoogt als Greshoff's ‘Jaar des dichters’ voor de Nederlandsche, en Kaegi's Anthologie voor de jongere Duitsch-Zwitsersche lyriek.

Deze bundels en vervolgbundels brengen verzen van de jongeren. Niet met de bedoeling der bloemlezingen voor schoolgebruik der groene-, of om te dienen als examen-phantoom voor de rijpe jeugd. Er steekt in deze ‘periodieke’ bloemlezingen iets van een manifest der jongeren. Een manifest, dat zoo ongeveer hierop neerkomt: wij staan met onze kunst buiten noch boven onze tijdgenooten, wij willen gelezen blijven, en wij willen zelfs het den onwennigen gemakkelijker maken tot onze verzen zelf te komen. ‘Few readers have the leisure or the zeal to investigate each volume as it appears; and the process of recognition is often slow’, zegt de Engelsche verzamelaar-uitgever met een duidelijkheid waaraan niets ontbreekt.

Is deze ‘wending’ op zich zelf al interessant te beleven, een verrassing is de gelijktijdigheid dezer teekenen, waarvan men op dit oogenblik nog nauwelijks en vaag verband en verklaring weet.

* _* *

Tegen bloemlezingen is het nogal eenvoudig een reeks van bezwaren op te roepen. Per slot zijn zij iets als het ‘spectacle coupé’ waarmede de operatroep het speelseizoen besluit; met dit verschil, dat het ‘spectacle coupé’ der bloemlezing niet eens aan het eind, maar aan het begin van 's lezers leesseizoen komt. Eenig afgerond oordeel over een schrijver mag men zich uit een bloemlezing niet vormen, en nauwelijks is het geoorloofd

[p. 104]

uit een verzameling verzen als de ‘Georgian Poetry’ te trachten een beeld te ontwerpen van de tendenzen der jongere Engelsche dichtkunst, waarin de laatste tien jaren een buitengewoon merkwaardige herleving en vernieuwing brachten.

En toch: het is zoo verleidelijk den beginnenden lezer in deze bundels op gemeenschappelijke neigingen te wijzen: den trek bijvoorbeeld van verre, van exotische landen, dien eenmaal ook de prille romantiek heeft gekend.

Far are the shades of Arabia,

Where the Princes ride at noon,

'Mid the verdurous vales and thickets,

Under the ghost of the moon,

And so dark is that vaulted purple

Flowers in the forest rise

And toss into blossom 'gainst the phantom stars

Pale in the noonday skies

Sweet is the music of Arabia

In my heart, when out of dreams

I still in the thin clear mirk of dawn

Descry her gliding streams,

Hear her strange lutes on the green banks

Ring loud with the grief and delight

Of the dim-silked, dark-haired Musicians

In the brooding silence of night

(Walter de la Mare.)

En daarnevens: de liefde voor het eigen land, het vertrouwde, het goede.

Black in the summer night my Cotswold hill

Aslant my window sleeps, beneath the sky

Deep as the bedded violets that fill

March woods with dusky passion. As I lie

Abed between cool walls I watch the host

Of the slow stars lit over Gloucester plain,

And drowsily the habit of these most

Beloved of English lands moves in my brain,

While silence holds dominion of the dark,
Save when the foxes from the spinneys bark.

I see the valleys in their morning mist

Wreathed under limpid hills in moving light,

Happy with many a yeoman melodist

I see the little roads of twinkling white

Busy with fieldward teams and market gear

Of rosy men, cloth-gaitered, who can tell

The many-minded changes of the year,

Who know why crops and kine fall ill or well;

I see the sun persuade the mist away,
Till town and stead are shining to the day.

[p. 105]

 

....

 

And now the valleys that upon the sun

 

Broke from their opal veils, are veiled again,

 

And the last light upon the wolds is done,

 

And silence falls on flock and fields and men;

 

And black upon the night I watch my hill,

 

And the stars shine, and there an owly wing

 

Brushes the night, and all again is still,

 

And, from this land of worship that I sing,

 

I turn to sleep, content that from my sires

 

I draw the blood of England's midmost shires

 

 

 

(John Drinkwater.)

En de liefde voor de goede dingen in het leven, de innige, de eenvoudige.

I have been so great a lover filled my days

So proudly with the splendour of Love's praise,

The pain, the calm, and the astonishment,

Desire illimitable, and still content,

And all dear names men use, to cheat despair,

For the perplexed and viewless streams that bear

Our hearts at random down the dark of live.

....

These I have loved.

White plates and cups, clean-gleaming,

Ringed with blue lines, and feathery, faery dust;

Wet roofs, beneath the lamp-light; the strong crust

Of friendly bread, and many-tasting food;

Rainbows, and the blue bitter smoke of wood,

And radiant raindrops couching in cool flowers;

And flowers themselves, that sway through sunny hours,

Dreaming of moths that drink them under the moon;

Then, the cool kindliness of sheets, that soon

Smooth away trouble; and the rough male kiss

Of blankets; grainy wood, live hair that is

Shining and free, blue-massing clouds, the keen

Unpassioned beauty of a great machine;

The benison of hot water, furs to touch;

The good smell of old clothes; and other such -

The comfortable smell of friendly fingers,

Hair's fragrance, and the musty reek that lingers

About dead leaves and last year's ferns...

(Rupert Brooke.)

Bij zoo menige der jongeren de behoefte zich te concentreeren; filosophisch, mystisch, zich te bezinnen op het wonder van Dood en Leven. Een enkel vers, dat van William Blake kon zijn:

[p. 106]

 

A flower is looking through the ground,

 

Blinking at the April weather,

 

Now a child has seen the flower.

 

Now they go and play together

 

 

 

Now it seems the flower will speak,

 

And will call the child its brother -

 

But, oh strange forgetfulness! -

 

They don't recognize each other.

 

 

 

(Harold Monro)

En wonderlijk: geen liefdes-verzen bij deze jongeren! Een enkel vers, dat van passie zingt: hoe onpersoonlijk en ingehouden echter:

When Beauty and Beauty meet

All naked, fair to fair,

The earth is crying-sweet,

And scattering-bright the air,

Eddying, dizzying, closing round,

With soft and drunken laughter,

Veiling all that may befall

After - efter -

Where Beauty and Beauty met,

Earth's still a-tremble there,

And winds are scented yet,

And memory-soft the air,

Bosoming, folding glints of light,

And shreds of shadowy laughter.

Not the tears that fill the years

After - after -

(Rupert Brooke.)

* _* *

En plotseling is daar in deze jonge wereld van bezonnenheid en melodieuse frischheid: de Oorlog.

De tweede en de derde vervolgbundel brengen de verzen van de jongeren die aan het front streden en daar zoo felle indrukken kregen van het wreede nieuwe.

Het is in het Christmas-number van ‘The Bookman’ van 1917, waarin men de anthologie, met korte levensbeschrijvingen en portretten, zoeken moet van de jonge dichters die reeds ‘ergens in Frankrijk’ gesneuveld zijn. Maar ook in de ‘Georgian Poetry’ vindt men oorlogsverzen, waaronder ook het reeds klassieke vers van Rupert Brooke: ‘If I should die....’

Mij heeft het volgende bizonder getroffen door zijn stalen scherpte:

[p. 107]

The kiss

 

To these I turn, in these I trust,

 

Brother Lead en Sister Steel

 

To his blind power I make appeal

 

I guard her beauty clean from rust.

 

 

 

He spins and burns and loves the air,

 

And splits a skul to win my praise;

 

But up the nobly marching days

 

She glitters naked, cold and fair.

 

 

 

Sweet Sister, grant your soldier this,

 

That in good fury he may feel

 

The body where he sets his heel

 

Quail from your downward darting kiss.

 

 

 

(Siegfried Sassoon).

En van denzelfden het bittere:

The Bishop tells us ‘When the boys come back
They will not be the same; for they'll have fought
In a just cause they lead the last attack
On Anti-Christ, their comrades' blood has bought
New right to breed an honourable race.
They have challenged Death and dared him face to face.’

‘We're none of us the same!’ the boys reply
For George lost both his legs; and Bill's stone blind,
Poor Jim's shot through the lungs and like to die;
And Bert's gone syphilitic, you'll not find
A chap who's served that hasn't found some change.’
And the Bishop said. ‘The ways of God are strange!’

H.E. Greve.