Swinnerton heeft dit, - zoo lijkt mij, - bereikt door in zijn ‘Darstellung’, ook al behield hij een ‘centrale’ figuur en hield hij deze door het geheele verhaal vast, aan die figuur een ‘repoussoir’ te geven.
Dit verlangt eenige toelichting uit het verhaal.
In een bekrompen maar niet armoedig levend arbeidersgezin, heeft de jongste van twee zusters, de meest zelfstandige in doen en denken, als tegenfiguur de oudere, de kleinburgerlijke sloof van het huishouden. In beiden leeft een heftige, maar krampachtig geheim gehouden liefde. in de oudste zuster voor een voortreflijk maar saai werkman, die 't helaas meer op de jongste der zusters heeft voorzien; en in die jongste voor een éénmaal in haar leven ontmoet en nu vèr gewaand zeeman, een kantigen, scherpen kerel met een wil in zijn oogen.
Beide vrouwen zijn al niet zoo heel jong meer, beide weten dat er een kostbare kans op geluk is, beiden hebben voor een begeerden man een strijd te voeren waarbij de sexe-gevoeligheid der vrouw pijnlijk gewond moet worden.
Maar het zijn geen paralel-loopende gevallen neen, het liefdesavontuur der oudste is repoussoir voor het liefdesavontuur der jongste zuster. Kostbaar is de kans op geluk voor de jongste omdat zij weet dat geen ander dan déze ééne man haar gelukkig maken kàn. Kostbaar is voor de oudere de kans op geluk, omdat dit waarschijnlijk de laatste man zal zijn, die haar, de oudste, nog begeeren zàl.
De strijd van de oudste der zusters om den begeerden man, die aan huis komt voor de jongste, is de strijd van als verworpene gekwetste vrouw: gevoerd met kleine middelen van kwaadsprekerij, van vleierij en kuiperij. Dit is de repoussoir voor den strijd om den geliefde der jongste. Zij en haar geliefde kunnen enkele uren bijeen zijn, en zij weet dat die enkele uren over haar leven beslissen. Zij hunkert naar de paar woorden van liefde's zekerheid; en die paar woorden wil ook de man uitspreken. Maar de vrouw in haar is beleedigd omdat hij als zéker heeft durven aannemen dat zij in die paar uren naar hem komen zou. Dit conflict geeft den aard aan van den strijd, dien de jongste heeft te voeren om het zoo kostbare geluk van haar leven.
En wie nu dit boek lezen gaat, zal daarin overal herkennen, tot in het einde toe, waar beide zusters haar geluk veroverd hebben en elkaar hiervan vertellen: stem en tegenstem, figuur en repoussoir.
Welke nu is de werking van het repoussoir in deze compositie?
Swinnerton heeft, door het inbrengen van een repoussoir, dat tot vergelijken dwingt, de suggestie van ruimte en afstand gebracht in zijn ‘Darstellung’: de ruimte en den afstand die wij bij Spitteler misten.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd