Groot Nederland. Jaargang 15

[p. 395]

Nofret, princes van Egypten
door J.W.F. Werumeus Buning.

Anr - an - Anrish was een zanger van Nofret, princes van Egypten, en zie hier de drie verhalen die hij haar deed op den tocht die haar bracht naar een die haar meester en gemaal zou zijn: Rahotep, een groot bouwmeester van Senefru, een wijs man, maar al ouder; die de looze pyramide van Medun bouwen deed..

En hoe hij ze haar, die zijn lief was deed toen zij 's nachts gevlucht waren van hare tenten en het de nacht was, waarna zij elkaar niet meer zien zouden.

Daar lag een leger lange tenten in den nacht; hun lage vuren gloeiden bij de palmen.

Een lucht van brand woei om hen, en lucht van de dieren die buiten de schaduw der vlammen samenlagen, gehinnik en donker gesteun van kameelen en het lage weergalmen van stemmen.

Maar hier, bij het smal schemerend water waar de tenten der vrouwen gesteld waren, was de stilte diep zooals ze daalde van de sterren en op het gedempt glinsterend zand was nergens de witte glans van vrouwegewaden en onder de tentvoorhangen zwollen de lichte gordijnen in donker aan den wind open en dicht.

En bij een tent stak hoog, sidderend uit in den wind de dunne stang met donkere vorstelijke veerbossen; als een gespietste nachtvogel woeien zij hoog aan den speerstang, en fladderend joeg hun schaduw langs de gespannen schemer van den tent op en neer.

In het verduisterde binnen was Nofret de princes en staarde. Een

[p. 396]

vlaag wind woei den voorhang uit: zij zag de diepe lucht vol sterrenbuien, de vuren achter de boomen en de glinstering van zandige verten.

Zij rilde, tastte om zich naar den waterkan en dronk diep. Toen stond zij recht, sloeg haar lichte nachtgewaad wild om en zette zich in de open tentdeur, wachtende.

Haar naakte voet woelde in 't losse zand en het zachte glinsteren langs haar smalle enkels scheen niet af van het zand. Een paard hinnikte; zij rilde, weer. Maar het was niet de huiverige nachtwind, een greep van angst belette haar hart in stilte te ademen: zij wachtte. Telkens in spanning luisterende, de galmende stemmen hoorend, meende zij felle woorden te verstaan en klettering van wapenstaal, maar de wind dempte weer en haar adem viel diep, wijl haar oogleden zich dichtsloten.

Toen sloeg de schreeuw van een vogel in angst haar oor, en sidderend greep haar hand in het zand. Die andere schreeuw: een mensch in doodsangst moest niet volgen, niet, niet, om den wil der goden niet.

De stilte bleef suizelen, het wemelend riet achter haar tent woelde in den nacht. Ze stond op.

Een klein, snel trillend vogelgeluid floot in het riet, week en lang.

Haar bloed zonk weg en in een snelle vlaag duizelend leven sloeg de angst van geluk om haar: zij rekte de armen langs het openvallend gewaad en hare lippen schemerden open, hare borsten schemerden: vermetel in liefde tot waanzin was daar een dien zij wachtte.

En hij, in het riet, gedoken, zag een lange glanzing, wisselend gewelfd in schemer en licht; sterk en wild schokte het bonzend bloed in hem, zijn hand lag gekneld om het dolkgevest en zijn oogen dronken als de mond van een die zeven dagen zonder water is geweest.

En toen, langzaam, schred na schred haar lijf dragend naar hem, trotsch schenkend en te trotsch om te vreezen naderde zij, haar voeten kwamen naar hem, glanzig in het zand, achter haar getresde haar broeiden de ruimten der sterren en haar oogen zagen neer, sterk, sidderend. Zij sprak niet tot hem, ze liep langs den rietkant waar die hoog groeide in een wildernis van lotus en schermriet, en eerst toen snel bukkend, boog zij de halmen open, boog diep er in en haar stem brak in de siddering van zijn naam.

Bij de tent fladderden, wilder, in een vlaag, de vorstelijke veerbossen.

[p. 397]

Langs het holle stroombed schreden zij over het harde oeverzand, boven hen woelde het donkere rietscherm tegen de sterren. Zij moesten onder langs de vuren, wier gloed als een rosse wolk over het diepe zanddal spanden, liederen woeien over in een slaperigen waanzin, wild en eentonig galmend, toen steeg een donkere stem daarboven en zong.

Zij zag hem aan: in zijn vermagerd gezicht staarden de sterke oogen en zijn hand aan haar hand knelde vaster en zachter. Toen drong ze tegen hem en lei haar gezicht bij zijn hals en fluisterde:

‘Je lied; zelfs zij zingen het.’

Zij gingen verder, het enge water week in een vlak dal, zij waren te midden van kleine witzandige heuvels die als veel graven samenlagen en hoog aan den gewelfden dalrand stegen rotsen als een muur naar de sterren. Achter, in hun schaduw, zong het water.

Zij wilde hem zachts zeggen dien laatsten nacht, maar hij weerde haar af en zij zaten zwijgend in dat dal, elk met eigen gedachten. Toen werd haar hart, het hart van een vrouw, trotsch tegen hem in haar liefde en zij zeide, trotsch zooals de eerste maal dat hij stond voor haar: ‘Vertel, vertel, zijt gij niet een van hen die vertellen?’

Hij bleef stil, even, toen hief hij het hoofd en zag haar aan, hij zeide: ‘Ja, wel ben ik een van hen die vertellen, een die vertelt.’

En hij richtte zich zittend tegen een zandheuvel en zij hoorde hem in den nacht beginnen naast haar:

Daar was een vorst die veel steden nam in het zuiden, in wisselend geluk van slagen; en bij een overval verloor hij een vrouw die hij zeer liefhad. En hij deed haar brengen in een dal voor de rotsgraven; zij legden haar naakt voor het gezicht der goden en hij waakte bij haar zooals die daar doen.

Hij stond niet ver van haar, heel den nacht met al zijn wapenen en staarde op haar lang, dood lijf dat in het zand lag, glad als het zand en van eendere kleur, een volmaakt glanzender welving in het doode zand.

Toen kwam er een zwakte over hem en maakte zijn handen zwak en de kracht van zijn beenen, zijn wapenen vielen van hem en hij knielde.

[p. 398]

En toen vloeide zijn liefde uit als een stroom die uit de rotsen de vlakte vindt en van haar die hij bemind had zonden de goden hem een liefde die zich ver over de aarde spreidde; zij werd hem een ding van de aarde: een glanzender welving: een die hem de liefden der aarde geleerd had, zooals hare oogen hem haar liefde leerden, eens.

En toen men in den morgen kwam om haar te dragen in de rotsgraven was zijn gezicht sterk en bleek en hij ging als een sterk man achter haar en keerde sterk naar zijn legers, gewapend in al zijn kracht.

En hij ging en streed om de steden der aarde.

En dit is het eerste verhaal.

De nacht bleef over hen, maar de sterren werden wazig als een zwerm visschen in stroomend diep water. Zij zag een bleekte van zijn gezicht en zijn handen en verder de hooge donkere dalwanden om hen. Zijn stem ging verder naast haar:

Van denzelfden vorst dit verhaal: in een der steden die hij nam zag hij een vrouw die haar zeer gelijk was, in oogen en gang van leden en in den dracht van donker haar: hij zag haar, en zij zag hem aan: toen ging hij, met wilder slag in zijn hart als vele weken en maanden na haar dood.

En hij liet een der steenhouwers een beeld van haar breken in zeer harden rotssteen, met de starre oogen die deze had en met de witte mantel die de zijne droeg op den dag van haar dood, het eendere spel hunner leden dekkend: het beeld werd gesteld op een troonzetel en zag recht, met sterken blik in de verten langs ieder die voor haar stond. En als hij deze verlangde in zijn heet bloed ging hij en knielde voor dit beeld: want hij wilde dat zoo zijn hartstocht breken zou en de slag van zijn hart dichter aan wanhoop leeren slaan: en zijn beheerschte begeerte werd hem een sterk bezit van zijn hart.

Een stem in zijn hart was bitter en zeide dat dit alles was wat hij bezat: verlangen om een die hij niet wilde, en de beeltenis van een beeld. Maar een andere stem, die van zijn sterk bloed zeide hem dank dat het zoo dienen mocht in macht van een die geweken was en van dat beeld.

En hij dankte het lot dat hem die andere had doen zien, en deed haar geschenken zenden, het beeld dienende.

En dit is het tweede verhaal.

[p. 399]

In het riet, achter, bij het water viel een vlaag wind. Een ster verschoot, zij hieven beiden het hoofd en zij zag er nog naar, toen zijn stem weer ging naast haar.

En een derde verhaal van denzelfden, terwijl de wind opsteekt in het riet.

Hij ging, een jaar na haar dood om den dienst der doode te doen, zooals zij daar het gebruik hebben. Hij ging langs de huizen der vrouwen en herinnerde zich bij het water dat daar lag hoe vaak haar stem zacht was geweest als het oeverriet tot hen ruischte: Maar dien dag was het riet in stoppelen, omdat het herfst was en hij vroeg een zijner slaven: waar is het riet?

En deze zeide dat het de herfstwind was: de doodswind, die het gebroken had en de scherpe zeisen die het tot dek zijner huizen hadden neergeslagen; en toen was daar een van zijn zangers, een van over de zee, en zong hem een lied hoe de zuilen der tempels in zijn land gebouwd waren als het riet: door menschenhanden en in harden steen en dat de wind eeuwig zong langs deze zuilen, als de stem der goden.

Toen sloeg een haat tegen alle leven in hem en hij beval dat de stem der goden nergens zou zijn waar haar stem niet zijn kon: dat men het riet zou neerslaan in heel zijn land, en de boomen en het heilig woud om zijn tempel en dat men twee steenen beelden in den wind zou stellen met gesperden mond en daarin geheime schriftteekenen van doodsstraf; en dat men den zanger zou dooden.

En toen zeiden zijn priesters hem dat de stem der goden toch zou zijn in den wind over de velden en tegen zijn paleizen: en dat haar stem was in de stem der goden, zooals alle smalle wateren gaan in de zee en zingen in haar stem.

En hij zat en wist dat het waar was: den zanger zond hij met rijk loon weer over de zee en bouwde daar bij het huis der vrouwen een huis voor de goden met zuilen zooals het was in diens land, naar het riet gebouwd in harden steen, en waar de wind door zingen mocht zooals daar, eeuwig.

En dit is 't derde verhaal, het laatste.

Hij zweeg, langer. En toen schemerde het en zij zag zijn gezicht bleek en zij wisten dat zij gaan moesten en elkaar niet meer zien zouden. Zij wilde hem zacht zeggen dat zij ging, maar hij sprak sneller: ‘Daar was geen vorst die dit deed, het waren de beelden van mijn hart;

[p. 400]

mij is verlangen meer geworden als bezit nu dit zoo zijn moet. En mijn liefde diende u het laatst in deze beelden; zij zal u verder dienen in verlangen: de goden zullen het zoo voor mij gewild hebben: een eenzaam hart zingt beter dan een dat tegen het hart van zijn lief slaat, de beste zangen zijn in stilte na wanhoop gekomen.

En toen zag hij haar niet meer aan maar schreed in den schemer naar de schaduw waar het water zong in de nauwe steilte tusschen de rotsen; een gebogen man, vast van tred.

En Nofret ging, een prinses, en stelde haar leven zooals haar volk dat wilde van haar: maar haar kinderen werden zangers en wilde strijders van verre tochten, in niets gelijk aan haar meester en gemaal: want zij spaarde alle verlangen dat haar bleef om hen zoo te baren, naar gelijkenis van een ander.

De bedelaars.

Heer, waar de avond koelte heeft gebracht
en sidderende bladeren na den regen
en deze zwervers weer op de verlaten wegen
te dwalen gaan om 't schuildak voor den nacht.

Heer, waar gij uit genaden van dien nacht
getroond zijt boven maat van eindelooze sterren
en met hun wisselend licht in eene verre
omspanning aardes baan besluit in uwen macht.

Heer, waar gij uit die duizeling van daden,
verwilderde stemmen en wee geklaag
en zieke gebeden en arm gevraag
elk hart in de eigen nis uw wijsheid hebt geraden.

Heer, waar ik na het dorre van den dag
geen hoop meer had op avondregen
en waar ik kalm ben neergelegen
Dank ik u dat ik danken mag.

[p. 401]

 

Mijn lief, ik ben de droefenis gaan beminnen

 

omdat geen andere méer uwe oogen had.

 

En 't was zoo teer verraad voor de verraden zinnen:

 

uwe oogen waren alles wat ik had.

 

 

 

En droefenis was, als gij waart in mijn leven

 

want om uwe oogen heb ik haar bemind.

 

Was zij van u niet liefdes eenigst kind?

 

Zij was als gij, zij is niet lang gebleven.

 

 

 

En droefenis, mijn lief, ging henen om het smeken

 

dat zij van u zou laten wat nog was:

 

eene oude zachtheid, die nog in mijn hart genesteld was

 

als een oud nest, waarom de takken breken.

 

 

 

En droefenis, mijn lief, heeft mij verlaten,

 

want ik was nimmer gansch met haar alleen;

 

mijn lief, mijn lief, ik ben alleen gelaten

 

zij was als gij, en anders was er geen.

 

 

 

En droefenis, mijn lief, heeft al het oude

 

gebroken uit de takken van het hart

 

Waar zijn hare oogen, ùwe bleeke, gouden,

 

en waarom zwelt genezen in het hart?