Groot Nederland. Jaargang 11

[p. 34]

Hendrikje
door Adriaan van Slooten.

In vroegen wintermorgen, toen stille om de hoeve de koude stond, 't water in de sloot zoo trage heen gleed, aan den strakken hemel de sterren nog glansden, omdat te sterven nog verre was, werd ze geboren.

En heel stille lag ze in de armen van den ouden geneesheer, en plots keek hij om of er iemand was die hem wat ingefluisterd had.

Maar hij zag alleen den vader, den blijden vader, die heel stille stond, of er iets was dat hem weerhield te spreken of zich te bewegen.

En angstig blikkend op de pas-geborene stond daar ook nog een vrouw, die helpen moest, maar nu niet te helpen wist - en zij drieën keken naar 't kleine wichtje en dan naar de moede vrouw, in de groote holle bedstee, die alleen maar slapen wilde en slapen zou, zoodra ze maar gehoord had 'n kreet van haar kind.

Maar dat kind krijtte niet, dat lag onbeweeglijk en toch leefde het, trilde 'n ademtocht door 't jonge lichaam.

In dat oogenblik van groote gebeuren in die groote holle kamer van boerenhoeve is rond gegleden een groote stilte.

De rustelooze koeien, die nooit stil staan en nooit stil zijn, als de eene gaat liggen staat de andere op; de paarden, de immer met de kettingen rammelende paarden, die naar elkaar bijten of met hun sterke pooten trappelen, had ze stil doen zijn.

In den haard in groote keuken, waar flauw lichtte 'n lamp, waaronder aan wit geschuurde tafel twee menschen dommelden; waar 't houtvuur knetterde, 't rustelooze vuur, dat met duizende tongetjes omgrijpt en rond grijpt en krult en zich nog eens krult, maar nooit stil houdt, had ze nu die vlammetjes stil gehouden.

[p. 35]

En stom hadden die twee dommelende menschen, opgeschrikt plotseling of iemand ze had wakker geschud, elkander aan zitten turen - maar 't was of hun monden dicht gehouden werden!

Tot eindelijk één sprak:

Nu is 't gebeurd, weet ik zeker, maar kijk er eens naar 't vuur,’ want hij meende, dat het uitgedoofd was!

‘Of kijk er eens naar de koeien’; maar die waren als vóór; de eene lag, de andere stond.

‘Maar de paarden dan’; och! die rukten weer aan de kettingen!

En als hij te luisteren stond, werd 'n deur geopend, schuifelende voetstappen gleden door den gang; heel flauw knerste nog een deur, en dan schoof de deel op 'n vrouwenfiguur; maar met haar eene hand hield ze de dicht vallende deur vast!

Toen schuifelde ze verder naar de keuken, stak haar hoofd naar binnen en mompelde:

‘'n Meisje, 'n heel klein ding, maar - mooi!’

Dat laatste had ze in vervoering gezegd.

En toen was voor die twee wakenden die boodschap eene verlichting; trage draaide een de lamp uit, ze gingen nu maar slapen, omdat hun hulp niet meer noodig was! Hun voetstappen schuifelden over de deel!

Onder de asch in den uitgebranden haard glommen nog na kleine vonkjes, nog lang, zoo lange, dat de nieuwe dag geboren was.

Vóór in de groote kamer, waar in holle bedstee de moede vrouw sliep met naast haar 't kindje, dat niet geschreid had toen 't geboren werd, maakte de oude dokter zich gereed heen te gaan.

Maar telkens keek hij op naar die opening van bedstee, of 't daar wel rustig en goed bleef.

Als hij klaar was, bij de deur al, draaide hij zich nog eens om, trad tot voor de bedstee - nee, beiden toch heel rustig - 't was een geboren worden geweest als zoovele - en toch....

Op zijn weg naar huis over de donkere steeg, dacht hij er nog over na, 'n gewoon geval, 'n gewoon geval - maar dat kind!

's Anderen daags vertelde de boer aan zijn buren dat de vrouw bevallen was - nu een deern - en dat moeder en kind best waren.

Dat was heel gewoon, deed ieder op zijn tijd, en als het anders was geweest, zouden ze gevraagd hebben of 't 'n mirakel was, nu

[p. 36]

daar weer een kind geboren was, of niet op alle boerderijen kinderen geboren werden.

Maar van de stilte dien nacht vertelde hij niet omdat ze hem uitgelachen zouden hebben; ‘hij was bang geweest en 't was niet eens de eerste.’

Vóór nog de koude van de velden verjaagd was, reden ze 't kindje te doop; en na dien Zondag wist elkeen uit het dorp, hoe 't jongste kindje op de hoeve heette.

Hendrikje, dat was naar haar moeder.

En dat was ook al zoo'n gewone naam, en in dien naam lag niets geen vreemds, maar moeilijk konden ze 't een anderen naam gegeven hebben, omdat niemand zou geweten hebben: Waarom? en toch - Hendrikje was maar Hendrikje, en veel kinderen heeten Hendrikje.

En niemand, die zich nu nog met dat kindje bemoeide, 't zou wel groeien en grooter worden - en alles zou wel op tijd komen, zooals bij alle kleine kinderen, waarom dan bij haar niet?

Maar de moeder stond lange stil bij 't wiegje, wanneer niemand haar bespiedde - was het anders als de voorgaande?

Toen het op een leeftijd kwam, waarop andere kinderen pogingen aanwenden om zich op te richten en te loopen - en al vallen ze, toch maar weer op nieuw beproeven, en zich daar gansch den dag mee vermaken, of in verdrietige buien in tranen uit barsten was er in Hendrikje geen luste; stilletjes zat ze waar moeder haar zette, en met groote oogen tuurde ze rond.

Ze dee wat vreemd, meenden ze nu allemaal in huis en de moeder ging langzaam weten, dat er met Hendrikje iets anders was dan met de voorgaande, 't verstand was er wel, en de gezondheid was er - en de oude dokter, die nog eens was aan komen loopen, toonde zich tevreden - ‘'n goed kind hoor, 'n gewoon kind’, 't zal wel groeien - maar de moeder...

Maar op 'n morgen kon Hendrikje loopen, ze waggelde en waggelde en schaterde 't nu eens uit, toen moeder, op haar hurken zittend, de beide armen uitstak en haar opving - en weer waggelde ze verder naar een der jongens, die haar een eindje verder dan weer opving - o, 't werd een spel zonder eind, dat eerste loopen van Hendrikje.

En toen was het voor de moeder, of ze zich vergist had, en ze

[p. 37]

streek Hendrikje over de lange blonde haren, wonderlijk lang voor een klein kind - en ze vlocht ze als 'n krans om haar hoofd - ze wist niet, dat ze dan maakte, wat Hendrikje toebehoorde, 'n kroon, 'n cirkel van glans en licht, die een heilige omgeeft.

En nu Hendrikje loopen kon, al beter en beter, wie bemoeide zich nu nog veel met die kleine? die was er boven op, die zou wel verder groot worden, tusschen de koeien en paarden en de kippen en varkens, eene omgeving voor elk boerenkind.

En langzaam begon ze te praten, heel gebrekkig als alle kinderen - de moeder stond haar te beluisteren, als ze achter tegen de muur in de zon neergezeten met haar kippen druk was.

‘Kie! kie!’ en ze deed of ze wat uitstrooide en dan met een guitig gezichtje tuurde ze naar die kippen, die zoo trouw rondzochten en niets vonden.

‘Kie, kie!’ stootte ze dan weer uit, tot de hongerige dieren vlak bij haar kwamen, vlug wipte ze dan haar beentje op en verschrikt liepen ze heen, luidkakelend, die domme dieren.

Dat was voor de moeder eene verrassing - en nu bemoeide zich ieder weer met haar; ieder had wat te zeggen, ieder vroeg haar - zoolang tot ze moe werd - dan zakte 't hoofdje naar omlaag; was ze als 'n bloempje, lang door zon beschenen, verlangend naar water, 't kopje hangen doet!

Hendrikje had dus den weg gevolgd van elk gewoon kind - loopen en praten had ze geleerd - er was niets bijzonders aan haar - ze was als alle kinderen, als al haar voorgaande en toch stond de moeder lang en heel vaak bij haar stil, opdat zij weten zou, waaraan Hendrikje dacht - want denken deed Hendrikje, lang, heel lang, ja heel den dag - dat zag je aan haar oogen, die groote oogen, waarin 'n wonderlijk licht - ieder zag het, dat in die oogen 'n wonderlijk licht blonk.

En naarmate ze grooter werd, werd 't licht grooter en wonderlijker - en werd Hendrikje stiller en bleeker.

Ze stapte 's morgens al dadelijk naar buiten, drentelde rond, maar zocht geen steentjes of strooitjes, en hield geen gesprekken met de kippen.

Stilletjes keek ze naar den grooten knecht, die haar tusschen zijn beenen wilde doen doorkruipen; 'n spelletje, dat hij met al de andere gedaan had - die oogen werden dan grooter, al grooter - ze begreep hem niet.

[p. 38]

En als die knecht dan toch maar door ging met praten, dan schoof ze langzaam achteruit, tot ze als steun vond de muur, met de armpjes achter haar rug keek ze maar naar dien vent, en zeide niets, tot het dien knecht verveelde.

Als ze voortstapte aan de hand van haar moeder de bloemenhof in, waar rhondondendrons en fuchsia's; en groote en kleine bloemen staan - dan wilde ze bij elke bloem wel even verwijlen, maar ze boog zich niet voorover om een bloem te plukken - lang bekeek ze de bloemen een voor een, en dan was het, of de haren om haar hoofdje gleden tot een krans van goudblond.

Zoo leefde Hendrikje voort tot de schooltijd kwam. Maar op school zou ze nooit komen.

Want haar gezichtje was zoo klein geworden en 't lichaam mager - de oude dokter had haar in bed gelegd en niet geweten, want gezond was het, als elk kind!

Maar de buren wisten het wel; die bespraken het druk met elkander, hoe 'n booze geest in Hendrikje gevaren was - en dat Hendrikje wel sterven zou als men geen hulp zocht. Eindelijk hebben ze 't de moeder van Hendrikje verteld - en die is op 'n kouden winteravond ver weg getrokken - met 'n klein fleschje in haar zak.

Maar Hendrikje bleef bleek en mager.

Langzaam is het leven van Hendrikje vergleden, maar uit haar oogen is 't licht niet verdwenen voor ze voor immer toevielen!

In stillen nacht, toen de koude stille om de hoeve stond, 't water in de groote sloot stil heen gleed, is Hendrikje's leven stil heen gegleden!

Er verschoot een ster, en nog een, en nog een! dat was om het oude sprookje te bevestigen; dat dàn een vrome ziel de aarde verlaat!

Met moeders hand in de hare vluchtte ze weg; zij, die bijna niet van de aarde geweest was!

Bennekom.