Die historie vander goeder vrouwen Griseldis, die een spieghel is gheweest van patientien

[p. 7]

Die historie vander goeder vrouwen Griseldis, die een spieghel is gheweest van patientien.

[p. 9]

Hier beghint die historie vander goeder vrouwen genoemt Griseldis, die welke cort is, nochtan is sy seer suuerlijc ende soet om horen:

ende roert van pacientien, wat een mensche al verdienen mach ende verweruen die hem in sijnen teghenspoet pacientelic ende verduldelic verdraghen kan.

Het was een poete, dye ghenaemt was Francyscus Petrarcha. Dese schrijft dat die ierste marcgraue van Saluzen hiet Gautier. Ende dese mercgraue was versocht van sinen luden ende ondersaten dat hy trouwen soude een wijf, want hi geen en hadde, tot dien eynde dat sijn lant niet en bleue ongheeerft. Welcke sake dat hi sijn ondersaten consenteerde, ende beloefde hemluden hem te besorgen van enen wijue, ende

[p. 10]

die te trouwen als hi ierst konde, dye welc hi wilde kiesen tot sijnre ghenoechten.

Ende hy versocht aen sijn ondersaten, soe wat wijf dat hi kiesen ende nemen soude, dat sy dier nyet myn eeren ende werdicheit bewisen en souden dan of hi name eens keysers dochter: ende dat niemant soe koene en ware van hemluden, die woerden of werck maeckte van den wiue dye hy kiesen ende nemen soude, teghen te spreken ¹. Het welck si haren here aldus consenteerden ende beloefden.

Ende die sake aldus ouercomen sijnde, Gautyer nam dach om te volbrenghen sijn belofte: ende dede bi den middelen tijden bereyden ende ordineren alle datgene dat hem totter feesten ende bruloft orbaerlijc ende behoeflijc soude wesen.

Het was waer dat van sinen paleyse niet verre van daer stont een doorpken, daer in dat woenden seer luttel ende arme luiden. Ende onder alle soe was daer een man dye de aermste was, dye welcke hyet Ian de Nycole. Ende dese had een dochter ghenaemt Gryselde, die seer schoen was ende doechdelijck, ende leefde seer soberlijck, want si soberlijck ghevoedet ende opgehouden was in groter armoeden: ende en wiste niet wat weelde was oft ghemack.

Dese maghet had Gautyer dicke gemerct, ende sach wel aen hoer dat daer een wijslic wesen in was, ende hoe neerstelic mit alder onderdanicheit si diende horen

1 Teghen te spreken in den druk achter gelaten. Z. Vrouwen Peirle.

[p. 11]

voerseiden vader in zijnre armoeden. Ende si maecte sijn harde bedde: si bereyde sijn spyse nae sijnen armen staet: ende plach te hoeden luttel scapen, horen vader toe behorende.

Ende dese Gautier wolde hebben dese voorseide maghet, ghenoemt Gryseldis, ende anders gheene.

Ende als den dach quam die Gautier sinen luden gestelt hadde, hi hadde doen maken ende bereiden cronen, hoeden, ringen van goude, ende seer costelicke clederen, nae enen wiue van alsulker grootten ende lancten, als hem best dochte dat Griseldes was.

Ende op dien dach had hy vergadert sijn hoge magen ende vrienden, ende die notabelste van sinen ondersaten. Ende bider noenen, soe toech hy mit desen luden wt sijnen pallaeyse, recht oft hy wilde tegen varen sijnre bruyt. Ende noch en wiste niemant dan hy wie die bruyt was oft wesen soude. Ende al wast hem dicwyl ghevraecht wye dye bruyt wesen soude, hy en haddet niemant willen segghen.

Ende hi quam met desen gheselscap, dat voer geseyt is, int voergeseide dorpken, voer die dore van Ian Nycole, vader vander voerseyder Griselden, ende hielt stylle voer die dore.

Griselde quam van buten mit een kanne waters staende op hoer schouder, ende ghinc soe in haers vaders huys. Ende Gautyer vraechde Griselden waer hoer vader was. Sy neech hem eersaemlijck toe ende seyde: Here hy is in sijn huys. Gautyer seyde hoer: Segt hem dat hi hier buten

[p. 12]

come teghen my spreken. Ende sy dede alsoe: ende hoer vader quam spreken tegen hem.

Doen nam hi horen vader byder hant, ende ghinck mit hem ouer deen syde, ende vraghede hem oft hi hem sijn dochter soude willen gheuen tot eenen wijue?

Welcke arm man niet en wist wat hi seggen soude, alsoe was hi beschaemt. Ten laesten antwoorde hi ende seide: Ic en behore niet te willen dat contrarie is van uwer belieften, want ghi sijt mijn gherechtich here.

Doen seide Gautyer: het is genoech. Laet ons daer binnen gaen, ick sal hoer vraghen in uwer presentien oft horen wille oeck alsoe is.

Gryselde sach den groten here comen in haers vaders cleyn huyseken, ende sy was seere beschaemt.

Doe seyde hoer Gautyer: Het ghelieft dijnen vader ende mi dat ghi mijn wijf sult sijn. Ick hope dattet v oec wel belieuen sal: mer ick wil v vraghen oft v gheliefde ende ick v name tot enen wijue, oft ghi dan altoes v leuen lanck bereyt sult wesen te doene ende te laten dat mi belieuen sal, ende ghelic te stellen uwen wille inden mijnen, ende wat ick mit v doen wil, dat ghy dat in dancke sult nemen, ende blidelijc aen te gaen, sonder yet daer teghens te doene oft te seggen?

Totten welcken si aldus antwoerde ende seide: Here, ic weet wel dat ick niet waerdich en ben soe groter eeren, mer ist alsoe v gheliefte, ende mijn gheluc alsoe is, weest des seker dat ic anders niet doen oft peinsen en sal te doen dat v contrarye wesen sal, nae mijn vermoghen.

[p. 13]

Ende ghi en sult mi alsoe vele niet moghen doen, al waert my te doen steruen, ick en salt in dancke nemen.

Gautier seyde het is my genoech.

Ende hi namse bider hant ende leydese wt dat arme huysekijn voer dat volcke dat daer buten sijns verbeyde, ende hi seide: Siet hier v vrouwe, dese wilt eeren ende lief hebben. Hebt ghi mi lief soe hebt hoer noch lieuer.

Ende te hans was Griselde biden vrouwen, die Gautier daer hadde doen comen, ontcleet van haren armen habijte, ende wort al vercleet van bouen tot beneden mit costelijke ende dierbaren cleederen.

Als sy dus vercleet ende ghecyert was, soe scheen sy ghelijck een Goddinne, van wtwendyge schoenheyt. Hoer haer was ghelijck den goude, ende op hoer hoeft hadde sy een croene. Ende voer alle dat volck stack hi hoer aenden vyngher enen rynck van goude, ende dede hoer alsoe ondertrouwe.

Ende alsoe stelde hise op een wit tellende paert, ende voeren te samen tot sijnen paleyse.