Golfslag. Jaargang 2

[p. 325]

Tussen winter en lente

Het is verblijdend dat voortdurend meer stemmen opgaan ter verdediging van de nog zo verkrachte Vlaamse rechten. De ongehoorde willekeurigheid, waardoor de belangen van volk en individu geschaad werden, moet stilaan wijken voor een meer nuchtere zakelijkheid. Het is onjuist gebleken dat alle Vlamingen, zelfs alle Nieuwe Orde-aanhangers, gewillige meelopers van de nat.-soc. overheerser waren. De processen Van Dieren en Walter Bouchery illustreren uitstekend hoe twee schitterende voormannen weerstand wisten te bieden aan de noodlottige onvoorwaardelijke collaboratiepolitiek. De pogingen, die worden aangewend om het Vlaamse leven weer op gang te krijgen, zijn daarom reeds ten volle gerechtvaardigd. Resoluties of brochures, als deze van de Landsbond of de culturele fondsen, mogen slechts als de minieme aanvang beschouwd worden tot een hernieuwde, rijk-genuanceerde en dynamisch doorgevoerde binnenlandse politiek

Dit hoopvolle ontwaken uit de nachtmerrie vertoont evenwel enkele verschijnselen, die, hoewel ze de leek wellicht geheel zullen ontgaan, onrustwekkend voortwoekeren, zodat we ons verplicht zien, op gevaar af voor onverbeterlijke pessimisten en kritikasters door te gaan, hen hier, zij het met de omzichtigheid, die de kwestie vereist, aan de kaak te stellen. Wij bedoelen de overal nieuw opschietende activiteit onder deze jongeren, die men pleegt te classeren onder het etiket ‘nationalistisch’. Dit artikel richt zich dan ook voornamelijk tot sommige van mijn kameraden-jeugdleiders.

Wie regelmatig, en ook op critische ogenblikken, in betrekking heeft gestaan met kaderleden van Dietse jeugdgroepen, weet dat een aanzienlijke dosis idealisme en offervaardigheid deze jongens steeds bezield heeft. Een traditie, die zich graag op Berten Rodenbach beroept, heeft een klimaat geschapen, waarin zelfs de meest bijtende cynicus zou ontdooien en in geestdrift voor de vaderlandse parolen ontvlammen. Dit klimaat wordt bepaald door de bekende Blauwvoetmotieven, die onder 't roffelen der landsknechttrommen de jonge harten meevoeren naar de hoge droomsferen, waarin West-Europa door kameraadschap en trouw zal veroverd worden. Deze jeugdpolitieke mystiek - want daarheen zweemt het heel dikwijls - is bekoorlijk, misschien waardevol, en heeft het nationalistisch patrimonium ongetwijfeld verrijkt. Vele Hollandse jeugdleiders benijden ze ons en trachten heden een deel van de methodiek in 't Noorden over te planten, waar ze onder de vorm van gemeenschapszang en volksdans grote belangstelling wekt.

Maar - en hier wringt de schoen - het verschijnsel biedt nog andere aspecten. Zolang het een uiterlijk raam blijft, dat dient om een inhoud te omlijsten, om gezonde ideeën te dragen en te verspreiden, is er geen reden tot critiek. Dit is echter niet het geval. Men sta me ter verduidelijking een korte historiek toe:

Vanaf 1942 was vrijwel iedereen in het kader der jeugdbeweging het eens dat gebrek aan juiste, filosofisch en politiek verantwoorde

[p. 326]

richtlijnen de propaganda, de grondvesten der actie, ja de toekomst zelf ondermijnden. Bewust van het gevaar, riepen enkelen een reactie in het leven, die tot bezinning aanspoorde. Maar de tijdsomstandigheden, waaronder niet in het minst de onenigheid in de hoogste leiding, verlamden deze goedbedoelde gezondheidskuur. Toen de onmenselijke bevrijdingsroes de uiterlijke samenhang stuksloeg, bleek het dat de jongens te weinig morele steun uit de jeugdbeweging hadden meegekregen; m.a.w. dat deze in haar taak van opvoedster was tekort geschoten. Want, al verzamelden degene, die niet opgesloten waren, zich in de zg. trekkersgroepen om nog iets van het gebroken jeugdleven te redden, nochtans bewees de fel oplaaiende zedeloosheid onder velen van deze jongeren ten volle het failliet van de Dietse jeugdbeweging.

(Wie ter verontschuldiging op de gelijktijdige immoraliteit van de zazou-knullen wenst te wijzen, vergete niet dat deze armzaligen zich vier jaar lang gelaafd hadden aan het proza van Radio-België, terwijl de DBV-ers naar de woorden van Moens en Verschaeve hadden kunnen luisteren!)

De tragiek van deze jeugd bleek nog uit het rechtvaardige en gepaste van haar daden: de trekkers meenden oprecht de zuivere traditie te bewaren en door te zetten. Alleen de leiding zag duidelijk de begane fouten in en beloofde beterschap...

Langzaam herstelde de rust; een betrekkelijke, dikwijls opnieuw bedreigde en vernietigde rust. Voorzichtig werd er gepeild en gepolst. Men bemerkte dat de overige jeugdorganisaties er bijna geheel in mislukt waren de nationalistische jongeren naar zich over te hevelen.

En vandaag is het duidelijk dat een groot aantal frisse knapen van lust brandt om in de herstelde vendels op te stappen. Deze toestand is niemand een geheim. En het is een hoopvol verschijnsel in de regeneratie van de Vlaamse Beweging.

Wat ik echter meer dan bedenkelijk vind: dat velen de oude greppels vergeten zijn, op hol dreigen te slaan en fataal eens moeten struikelen!

Het is me niet onbekend dat sommige van mijn vrienden-jeugdleiders mij het recht tot critiek ontzeggen, vermits ikzelf niet meer actief in een organisatie werk en aldus de dagelijkse moeilijkheden niet meten kan. Hoewel ik én door persoonlijk contact én door briefwisseling tot op heden elke jeugdactiviteit scherp gevolgd heb en aldus een zeker perspectief-zicht en een objectiviteit, voortspruitend uit onderlinge vergelijking, meen verkregen te hebben, zou ik dit gul willen beamen en verder zwijgen, ware daar niet dat reeële dreigende gevaar, dat niemand vlak onder de ogen durft nemen. Wie wordt er graag voor défaitist uitgescholden?

(De Standaard der Jeugd heeft in een moedige reeks bijdragen de nood der nationalistische jeugd enigszins trachten te analyseren, doch dit blad plaatst zich m.i. te veel op ‘jongstudenten’-stand punt.)

Daarom voel ik me verplicht in alle eerlijkheid mijn kameraden dit voor te leggen:

[p. 327]

Het is ons allen bekend dat in bepaalde kringen, die over een ruime sympathie en invloed beschikken, propaganda gevoerd wordt ten voordele van een jeugdbeweging of -stroming, onder het motto: Vlaams, Christelijk, Europees. In se kan dit uitstekend bedoeld zijn. Maar aan een leiding, die eens misschien voor tienduizenden jongens en meisjes verantwoording zal moeten geven, kunnen geen te hoge eisen gesteld worden! Welnu ik heb uit gesprekken met jeugdige hervormers en uit de lectuur van sommige artikels de vrij pijnlijke indruk overgehouden dat er iets ontbreekt aan het geestelijk fundament van de groeiende stroming. Indien ik niet vreesde sommigen, die met een heilig enthoesiasme voor de jeugd ijveren, te kwetsen, zou ik zeggen: er is geen fundament! Het is zo gemakkelijk over ‘ons socialisme’ en ‘ons christendom’ te praten, maar hoe dikwijls blijken het geen voze, broze klanken.

Vergeefs heb ik tot nu toe gezocht naar de jeugdideologie van hen, die na lange studie en overweging in de eenzaamheid van de geest tot een juiste, logische en konsekwente overtuiging gekomen zijn, waaraan ze mens, samenleving en natuur toetsen kunnen. Nochtans, alleen zulke jonge mannen hebben het recht een leidersplaats op te vorderen.

Is het niet wonderlijk-angstwekkend hoe vele kaderleden, schoon ze soms bitter geleden hebben tijdens en na het bevrijdingsjaar, noch steeds geen spoor van nuchterheid vertonen? Ik bedoel hiermee niet dat het herverspreiden van de welbekende romantische dweperijen als methode totaal te verwerpen is; doch ik meen het ten stelligste te moeten afkeuren dat jeugdleiders zich aan zulke Schwärmerei nog laven en er hun directieven uit putten. Beter ware het voor hen resoluut nieuwe motieven op te sporen, aangepast aan deze tijd, en vooral niet te vergeten dat Rodenbach op de eerste plaats... een revolutionair was!

Verder zou ik de vraag willen stellen of het wel helemaal opportuun is opnieuw te trachten een relatief-omvangrijke massa te bereiken. Ware het in het huidige stadium der evolutie niet geraadzamer vooreerst te arbeiden aan de vorming van een dynamische, inintelligente kern, die later, onder welke omstandigheden ook, een verantwoordelijk commando zou kunnen overnemen? Is het misschien niet nutteloos, of zelfs schadelijk, aan de werving voor een beweging te beginnen, zolang deze kern niet bestaat?

Sommigen van mijn vrienden-jeugdleiders zullen dit als nonsens en kamercritiek bestempelen. Voor hen luidt het alleen-zaligmakend en alles excuserend woord: Actie! d.w.z. vergaderingen beleggen en pamfletten rondstrooien. Erg veel kwaad kan dit waarschijnlijk niet; maar het blijft zo pijnigend belachelijk en onnozel.

Er is toch zeker wat anders nodig om ons achterlijk volkje een trapje hoger te duwen. Misschien lukt het met wat nuchterheid, bezinning en een ietsje... zelf-ironie!

Manu RUYS.