Golfslag. Jaargang 1

[p. 238]

Brief uit Bohemen
Het Tweejarig Opbouwplan der Gottwaldregering

Eén jaar na de bevrijding van Cechoslowakije werden in dit land op 26 Mei 1946 de eerste verkiezingen gehouden. Voor velen, zowel in binnenals in buitenland, betekende de uitslag een grote verrassing. In de historische landen, d.w.z. Bohemen, Moravië en Silezië, hebben de communisten meer dan 40% van alle stemmen behaald. In Slowakije integendeel leden zij de nederlaag. Op grond van deze verkiezingen kwam de nieuwe Nationale Vergadering samen, en op 19 Juni 1946 werd Dr. Edvard Benesj tot president der republiek gekozen. Intussen wordt er fel over een konstituerende nationale Vergadering gesproken; deze moet nl. de nieuwe grondwet tot stand brengen.

De president der republiek heeft een nieuwe regering benoemd. De voorzitter ervan is de afgevaardigde Klement Gottwald, leider der kommunistische partij. Deze regering nu heeft een belangrijk opbouwplan uitgewerkt, hetwelk door de Vergadering werd goedgekeurd. In het kader van dit artikel zullen we dit plan even onder de loupe nemen.

De grondidee der regering is dat alleen de arbeid de eeuwige bron van welvaart voor land en volk uitmaakt. En dan vooral de handenarbeid waar op 't ogenblik een zekere afkeer voor bestaat: wie kan, gaat op een bureel werken! Het einddoel van het plan is de produktie op te voeren tot het vóóroorlogse niveau. Zo moet in 1948 de landbouwvoortbrengst zeker dit peil bereikt hebben. Immers, op dit ogenblik bestaat een grote mangel aan vlees en vetstoffen. Het plan veronderstelt daarom een uitgebreide mechanisatie en elektrificatie van de landbouw. De Cechische landbouwers zagen hun mogelijkheden vergroten door het overnemen der Duitse bedrijven. Maar zoals op ieder ander gebied bestaat ook hier een groot tekort aan arbeidskrachten, zodat de elektrificatie onontbeerlijk is geworden.

Het plan voorziet ook een opvoeren van de bouwnijverheid. Tijdens de bezetting was het niet toegelaten nieuwe woningen op te richten. Ten gevolge van oorlogsfeiten werden meer dan 220.000 huizen vernietigd of beschadigd. Tot einde 1948 zullen dan ook meer dan 125.000 nieuwe woningen opgericht worden.

Ook het verkeer heeft veel geleden. De meest belangrijke spoorweg tussen de historische landen en Slowakije loopt door het Teschen-gebied, dicht langs de Poolse grens; deze is van levensbelang voor de republiek geworden. Verder zullen langs de Cechoslowaaks-Russische grens talrijke stations bijgebouwd worden. Er wordt eveneens verder gewerkt aan het Donau-Oder-Elbe kanaal, dat eens van het grootste belang zal zijn voor geheel Midden-Europa.

In Slowakije moet nog veel voor de industrialisatie gedaan worden. Er bestaan rijke energiebronnen in dit land. De levensstandaard kan echter niet vergeleken worden met die der historische landen; wat ook een rol heeft meegespeeld in de relaties tussen Cechen en Slowaken! Ook heeft de oorlog er ontzaglijk meer vernietigd dan in Bohemen.

In 1946 zal het transfert van de Duitse bevolking naar haar vaderland beëindigd zijn. Twee en half millioen nieuwe inwijkelingen zullen het grensgebied koloniseren. Deze kwestie is aan de orde van de dag, niet zozeer wegens de buitenlandse positie van de volksverhuizers, als wel wegens de binnenlandse omstandigheden. De nieuwe bevolking dezer streken is immers zeer heterogeen. Velen trokken er naartoe om zich te verrijken; al zijn er ook die met idealisme aan de opbouw van het grensgebied werken. De consolidatie zal echter nog een tijdje aanduren.

[p. 239]

Door het transfert der Duitsers groeit voortdurend het gebrek aan werkkrachten. Om er nieuwe te winnen, zal de regering een onpopulaire maatregel moeten treffen: de gekwalificeerde arbeiders zullen weer tot hun werk moeten terugkeren. Vele mensen hebben nl. onmiddellijk na de bevrijding een gemakkelijk werk in bureau's en distributie gezocht. Deze betrekkingen waren door de bezetters bekleed geworden. Ook het aantal der vrouwelijke arbeiders zal moeten aangroeien. Een andere oplossing ziet de regering in de individuele prestatie, die met 40% zal moeten stijgen.

Een bijzonder kapittel maakt de organisatie en het distributieapparaat uit. Door de nationalisatie der industrie zijn vele moeilijkheden tot stand gekomen. Wat de persoonlijke verantwoordelijkheid aangaat, blijken de lui nog erg asocialistisch te denken. Weinigen hebben er een begrip van, wat nationalisatie beduidt en wat het socialisme eist. Haast iedereen zal nog een grondige opleiding nodig hebben om dit reuze-werk een ietsje te gaan begrijpen. En onwillekeurig stelt men zich de vraag of wij reeds zover zijn om dit socialisme integraal door te voeren. De nationalisatie is echter un fait accompli, daarom moeten we tegen die taak opgewassen zijn, en zullen we er mee klaar komen.

Het distributiesysteem zal niet langer duren dan nodig is. Op dit ogenblik worden de rantsoenen verhoogd, en brood en meel-bevoorrading merkelijk verbeterd.

Het einde der valuta-reform heeft de mensen ook meer vertrouwen geschonken. Er is weinig baar geld, want ieder is arm geworden. Stilaan komen er meer koopwaren in de winkels, al zijn de prijzen nog erg hoog.

Het opbouwplan staat innig met de buitenlandse handel in betrekking. Wij hebben grondstoffen nodig en de invoer ervan dient gewaarborgd. Invoer hangt van uitvoer af. Bij de likwidatie der UNRRA zullen de cechoslowaakse producten nieuwe markten moeten opzoeken. Vanzelfsprekend zullen Rusland en de andere Ooststaten intensiever bereisd worden.

De sociale politiek zal de algemene nationale ziekenverzekering doorvoeren. De zorg voor moeder en kind staat op de eerste plaats. Het onderwijs zal op een nieuwe basis omgebouwd worden. Het toneel zal niet meer in handen van privaatorganismen blijven. De jeugd kan in de politieke partijen georganiseerd worden, maar er bestaat ook de jeugdvereniging die boven de partijen staat en alle jonge lieden omvat.

Wat de buitenlandse politiek betreft, herhaalt de regering de richtlijnen van haar voorgangster: Bondgenootschap met Rusland en t.z.t. vriendschappelijke betrekkingen met Engeland, USA, Frankrijk en de andere demokratieën. Zij eist ook bepaalde garanties en grensverbeteringen t.o.v. Duitsland. Men hoopt de betrekkingen met Polen mettertijd te verbeteren. Cechoslowakije sloot ook een bondgenootschap met Joegoslavië. De nieuwe orientatie der buitenlandse politiek zal ook de relaties met het demokratische Bulgarije stabiliseren. In verband met Hongarije eist Cechoslowakije het transfert van de Magyaren uit Slowakije. Zolang deze minderheid bestaat, zal het Hongaarse revisionisme in leven blijven. Met Roemenië en en Oostenrijk onderhoudt de republiek vriendschappelijke betrekkingen. Ons leger staat boven de partijen en neemt het Russisch tot voorbeeld.

Wij hebben hier de hoofdgedachte van het opbouwplan uiteengezet. Het succes ervan is voor Cechoslowakije van levensbelang. Het is de toetsteen, niet alleen voor de nationalisatie der industrie, maar voor geheel het Cechoslowaakse socialisme, dat na deze oorlog tot stand kwam. Het is eveneens de toetsteen voor de door de communisten geleide regering; dus voor deze partij, die niet meer in de oppositie staat, maar tot de meest belangrijke regeringsen landspartij geworden is.

Josef SKOPAL. Brno.