Golfslag. Jaargang 1

[p. 229]

Jeugdbeweging

Deze bijdrage wil zeker geen eindbesluiten trekken in zake jeugdbeweging! Waar het een dergelijk, immer levend begrip betreft, kunnen slechts vele beschouwingen bijdragen tot een bezinning op en een uitdiepen van dit onderwerp. Vast staat enkel de hoofdzaak ook hier tot vruchtbaar bezinnen te komen, als uitgangspunt voor de daad. In dit kader moet dit artikel bekeken.

Jeugdbeweging: hoeveel vormen van jeugdleven worden niet door dit ene woord gedekt! Ten rechte of ten onrechte laten we voorlopig in 't midden. Wat het woord in ieder geval weergeeft: beweging, voortschrijden van jeugdige mensen naar een doel toe - innerlijke bewogenheid om een gesteld ideaal, tegen bepaalde krachten in, te bereiken.

Voor de eerste maal werd dit begrip werkelijkheid in de ‘Wandervögel’. Daar was het dat een jeugd uitgesproken kritisch tegenover volwassenen kwam te staan en bewust naar nieuwe levensvormen zocht. Vooral dan de rijpere jeugd. Geen enkele jeugdbeweging die later in 't leven werd geroepen, of ze behoorde tot de erfgenamen van de ‘Wandervögel’, was ten slotte in diepste wezen verwant met geest en gedachte van deze pioniers.

Ook heden staat achter de jeugdbeweging, als enig grote drijfveer nog steeds de ziekte van een eeuw, de nood van volkeren op ieder gebied. Het is klaar dat een werkelijk gezonde tijd geen jeugdbeweging nodig heeft, geen gemeenschappen van jongeren die door hun samen leven en samen zoeken een nieuwe waarde aan hun leven willen geven, een nieuwe levensstijl willen uitdragen in de maatschappij.

De partijpolitiek van heden moge de jeugdbeweging dan op een, haar wezen vreemde, knellende leest geschoeid hebben, zeker is, dat bij de besten dat éne verlangen naar de figuur van de nieuwe mens overheerst waarbij ieder in dienst-stellen van een ‘programma’ belachelijk voorkomt.

Misschien is het niet goed steeds maar over ‘nieuwe mens’ te spreken. Ten eerste is dit begrip te vaag om ons duidelijk omschreven beeld weer te geven, ten tweede lijkt het alsof een mens in een willekeurige vorm kan hergoten worden terwijl toch voor ogen staat DE enig mogelijke mens uit alle tijden, de ware, de wezensechte. De mens zoals hij zich laat kennen in zijn scheppingen, zoals zijn beeld ons tegemoet treedt uit de stoere dorische tempel, uit de zware romaanse kerk, uit de strevende gotieke droom. De mens zoals hij ons in de ogen schouwt op doeken van een van der Goes of zoals hij in het duidende licht van een Rembrandt in eigen diepten peilt.

Dáárheen gaat het heimwee van een ‘jeugdbeweging’ en wie dat niet kan herkennen in haar levenswijze, haar lied, haar dans, haar natuurdrang, haar bezinning, heeft haar wezen nooit begrepen en kan ook niet begrijpen hoe zij de huidige samenleving haten móét en met vaste hand zich een eigen, wezensecht leven bouwen wil.

[p. 230]

Nee, dit ‘nieuwe’ zal niet ontstaan uit massaprestaties en betogingen, uit spreekbeurten en slagwoorden maar uit harde kamp met zichzelf, uit langzaam voortschrijdende bewustwording, uit verdediging van wezensgebonden vormen, uit vorming van lichaam, karakter en ziel, in gemeenschappen van jongeren waar het doel lichtend voor ogen staat.

Daarom: moeten onze huidige jeugdbewegingen als strijders voor het natuurtrouwe mee vooraan staan in de beweging die door de toenadering van Noord en Zuid te herverwezenlijken, het wezen van een Volk wil ontbolsteren. Wij willen het zwaard zijn dat tegelijkertijd de weg naar de Noordelijke bron vrij houdt en dam maakt tegen het ontaardende Zuiden. Wij moeten de klare konsekwenties uit ons Nederlanderschap trekken;

Na door eigen waarneming, de zielsarmoede van de stadsmens te hebben leren kennen, willen we in de tijdeloze volkskunst terug tot de bronnen van alle kultuur gaan. Volkslied, lekespel, volksdans, huismuziek, handwerk, poppenspel, vendelzwaaien: het zijn alle zo vele vormen die ons toelaten met eigen daad te bewijzen dat kunst en leven onverbreekbaar moeten verbonden zijn, dat in ieder mens een scheppingsbegaafd wezen schuilt. Geef een volk zijn volkskunst terug en dat volk vindt zijn eigen wezen terug, geef ieder mens gelegenheid zijn leven te verrijken en te verdiepen door zelf tot scheppen over te gaan en de dodende verburgerlijking van ons gemeenschapsleven zal moeten wijken voor het volle frisse leven;

de grauwe steenmassa der stad hartsgrondig moe, erkennen we de natuur als enig midden waarin de mens zich volledig kan ontplooien. Het opgenomen worden in de eeuwige wisseling van jaargetijden wekt in de ziel van de mens verborgen krachten. In onze jeugdbewegingen moeten we, in eerbiedige aandacht voor het natuurgebeuren, het jaarkringfeest weer leren vieren;

erkennend dat ware vorming de drie-eenheid van ziel, karakter en lichaam moet aanspreken, zien we in het trekken een sterk vormende vorm. Niets kan zekere menselijke eigenschappen zo zeer tot ontwikkeling brengen als een meerdaagse marsj door het eigen landschap. De strenge, sobere en daarom doorgezonde levenswijze die op trek verworven wordt, zal in later leven steeds bijblijven en een der grondprincipes van onze levensopvatting zijn. Wie zijn eigen land op deze wijze leert kennen leert het liefhebben op zulke wijze dat er voor strijden noodzaak is geworden;

in het licht van deze ziels-lichamelijke vorming moeten we in de jeugdbeweging ook de lichamelijke opvoeding stellen. Ziel en lichaam vormen één ondeelbare eenheid: het is het principe dat grondslag werd van ons Noords denken en dat we in de nieuwe opvattingen over lichamelijke opvoeding tot leven moeten maken. Geen sportroes, geen spierkultus, geen rekordjagerij in onze jeugdbewegingen maar een gestadige oefening die hardt, die vrijheid in lichamelijk bewegen en houding meebrengt en vooral, door de vreugdige beoefening, de ziel aanspreekt;

Op deze wijze moet jeugdbeweging uitgroeien tot een kracht die kan gesteld worden tegenover de huidige levensopvatting. Wij willen weer mensen met een vaste, gezonde wereldbeschouwing (gegrondvest op wezenseigen inzichten), met een onverbiddelijke trouw aan een eens getrokken zuivere gedragslijn, mensen die weer diepte en ernst bezitten, de waarde van het bezinnen

[p. 231]

kennen en ook de waarde van een vreugde die in eigen rijkdom wortelt, mensen met open oog voor de nood van hun tijd, die de dwingende noodzakelijkheid hebben ingezien weerbaar te worden, niet met het wapen, maar met de strijd van iedere dag, van ieder uur: de strijd van levenshouding, daad, gebaar, gesprek. Al te lang misten wij het zuiver gesneden profiel, het oog dat zielsrijkdom weerspiegelde. We zijn echter nuchter geworden in het kiezen van de middelen om tot ons doel te geraken. Een oorlog heeft ons het wankele gebouw leren kennen, opgericht op slagwoorden en uitlatingen van heetgebakerde redenaars. Thans gaat de hoop naar de jeugd die eens daadbereide mensen zal moeten leveren die hard staan in dit leven, vooral tegenover zichzelf, zonder de zin van dit rijke leven ooit te verliezen.

Piet de MEEUW.

‘Jeugdliefde kiest niet. Haar kern is haar keuze. Haar bloed
en leven kiezen en hebben gekozen alles wat datzelfde bloed
en leven draagt. Jeugdliefde is natuurliefde, met de natuur
verbonden en er naar uitgaande. Haar instinct zegt wat verwant
en wat eigen is. Zij schept een thuis, een land, een volk, die
waarlijk zijn wat hun namen zeggen. Aan al wat eigen is geeft
zij zich heel en zij kan niets er van missen.’

‘Strijdt met offervaardigheid: strijden is zich stalen, man worden
en karakter; strijd is een hoge zegepraal van de mens in u, doch
laat u ook door de zege zelf lokken en bedwelmen; begroet de
glorie van de zege, hunkert er naar met ongeduld, zo verhaast
gij haar ook; gelooft in uzelf, in de macht van uw ideaal, van
uw beweging, van uw liefde, van uw hoop, van Gods hulp.’

De verachterlijkste typen op deze wereld zijn de universitairen die voor bourgeois studeren.