Golfslag. Jaargang 1

[p. 65]

[Nummer 3]

1 Mei

De oorlog heeft dit vreselijke meegebracht: de jeugd is niet meer jong, zij kent de dood. Zij heeft gevochten en gezwegen, toen de anderen stookten en fluisterden. En nu is zij hard geworden en alle gepraat moe, gevaarlijk moe. Het Liberalisme en de parlementaire rotboel stikken in hun belachelijkheid. De tijd gaat voort: grimmig en koud heeft het nieuw socialisme de jongeren veroverd. De domste ziet nu de gevaren in van de reactie die een jarenlange onrechtvaardigheid heeft voortgebracht. De braafste burger komt star van schrik uit zijn knusse serre-bestaan overeind. Wat wordt er nog gebazeld over mogelijke atoom-vernielingen, wanneer de menselijke ziel een nieuwe stuwing ten prooi ligt, wanneer zij radeloos op 't springen staat? De roden hameren dag in dag uit hun leuzen de massa in, en de clericale partijen zijn linkser dan de linksen. Een wirwar van programma's wemelt dooreen, waar onomstootbaar de rauwe heerschappij van de arbeid uit bloklettert.

Immers de dagen zijn voorbij toen een groep jongelui opgang kon maken en een ‘nieuwe stroming’ aankondigen door het uitgeven van een mooi geknutseld vers. Het leuke wijkt voor de noodzaak, marmer voor graniet. Slechts het trage degelijke tot stand komen van een nieuw ethos kan de maatschappij haar evenwicht terug bezorgen. Het dunkt me dat de voorwaarden tot onderlinge verstandhouding der klassen, eerste vereiste voor zulke opbouw, niet helemaal ongunstig zijn. Het gemeenschappelijk dienen op de fronten, de samengedragen gevaren en verwoestingen hebben ieder meer tot zijn naaste gebracht en bestaande vooroordelen uitgewist. Ook wat de jongeren in dit land betreft: de dwangmaatregelen van de bezettende overheid brachten ieder in hetzelfde schuitje. Wie onderdook, zag een nieuwe wereld openscheuren; en zo ook de studenten, die in de fabriek het peil der arbeiders konden ervaren. De scherpe punten van de wederkerige relatie zijn erdoor afgeslepen. De baan werd geëffend voor een meer begrijpende tegemoetkoming van beide kanten.

Al is het duidelijk dat deze demokratisering van de standen de taak van een handige regering kan vergemakkelijken, toch valt de redding niet te verwachten van een louter materiële sociale

[p. 66]

politiek. Deze schept de eerste basis waarop voortgewerkt dient. Zij brengt het brood en de tijd tot verpozing. Wie echter een diepere en blijvende socialistische zin wil geven aan de volksopvoeding, heeft een hoger terrein te betreden. Het individu moet terug al de genoegens van zijn natuurlijk milieu kunnen genieten; hij moet zich in de familie kunnen ontplooien in een gezonde geestelijke sfeer en er een doel in zien waar hij met resultaat voor werken kan. Daarvoor moeten talrijke waarden hun volle zin herwinnen. Waar we nog verre van af staan. En hier ligt een taak voor de jongeren.

Het is lastig gevestigde meningen uit te roeien. De oudere generaties hangen nu eenmaal vast aan gewoonten, waar de tijd reeds is overheen gesneld. Een regime aangepast aan de hedendaagse eisen kan slechts tot stand gebracht door nieuwe mensen, die nooit in contact zijn geweest en dus ook niet vertrouwd zijn met de verdorvenheid der combine's, die hun idealen willen verwerkelijken en voor niets terugdeinzen. Welnu de jeugd heeft nog niet de gelegenheid gehad futloos te worden in compromissen, zij bezit idealen (welke jeugd leeft zonder?) en de oorlog heeft haar geleerd onverbiddelijk te zijn. Zij weet dat alleen durvers overwinnen. Zij is de jeugd van de ijzeren romantiek.

Het is nu sinds jaren gewoonte geworden deze 1 Mei te vieren als het internationale feest van de arbeiders. De dagbladen schotelen hun lezers de gebruikelijke verheerlijking van ‘Koning Arbeid’ voor, met de nodige foto's van de boer die ploegt, de werkman aan de machine, de huismoeder aan de wastobbe. Twee dagen later is alles vergeten. Maar in dit 1 Mei feest zie ik meer dan de gewone symbolisch-verkleurde betekenis. Het is een bezinning tot vrede. De voorbije decennia moeten ons toch stilaan de bloedige onzinnigheid van de oorlog geleerd hebben, en dat vooral de arbeid alle mensen verbindt en dwingt in samenwerking te leven. De periodieke volksslachtingen lossen geen problemen op, noch werkeloosheid, noch voedselschaarste, noch overproductie, noch loonsverhouding. Integendeel. Zouden we niet gaan inzien dat alleen de vrede de verheerlijking van de arbeid rechtvaardigt? Zijn het zulke fundamentele conflikten, die de mens in Soviet-Rusland, in Engeland, in Japan tegeneen stelt? Er bestaan diepe geschillen, maar geen verschillen die een eerlijke politiek niet overwinnen kan. Zolang echter de leiders niet opgestaan zijn uit de massa van de wroeters zelve, zolang de heren met monocle en stijve kraag aan de conferentietafels zetelen, kan er van rechtvaardigheid nog geen

[p. 67]

sprake zijn. Daarom moeten eerst de jongeren het bewind in handen krijgen om een massa verstarde en nutteloze ‘dingen’ te zien verzwinden.

In dit vlakke land beneden de grote rivieren hebben wij al te lang wantrouwig gestaan t.o.v. iedere vorm van politiek. Aanvankelijk waren we gans onmondig; later dierf niemand een eigen stelling innemen. Wij volgden na: in 't binnenland, liepen de Flaminganten in 't gareel van de parlementaire kaders; voor 't buitenland, copieerden zij slaafs en onbedacht regime's die nimmer voor onze volksaard geconcipieerd waren geworden. Wij dienen nu een stoute socialistische politiek te voeren, bouwend op de christelijke beginselen, waar ons volk niet zonder kan. Weg met dorps-katholicisme en eng anticlericalisme. Ons christendom is zo vanzelfsprekend als ons Nederlanderschap. In die Nederlandse arbeidersstaat van de nabije toekomst zie ik de jongeren het roer in handen nemen en de oude ratten in hun hol jagen. De finantiële schandalen en het coulisse-palaber ruimen de baan voor de prestatie. Dat de dames en heren die slechts leven voor het opstrijken van hun dividend, wier hart klopt op het ritme van de beurs, de baan ruimen voor de werkers met de klare ogen. Zolang echter de socialistische staat niet volledig zal ontplooid zijn, zullen we het 1 Mei feest niet met stralend warm hart kunnen meevieren. Want nog is de vrede de speelbal van intriges, nog is de macht in handen van een bende, die als een kloek op haar goud broeit.

Mijn jonge Kameraden, gij behoort tot het meest gezonde volk van Europa; uw toekomst en die van uw kinderen kunt gij heerlijk en groots maken. Beslist door uw arbeid en denken over die toekomst en over de vrede.

Dan waait eindelijk een frisse wind over de jonge arbeiders op hun weg naar het Geluk.

Manu RUYS.

Jonge broer, wij zijn de vurige Strijders,
Wij zijn de eeuwige opstandelingen,
Wij zijn de eeuwige overdrijvers,
Want wij zijn de Jeugd.