Golfslag. Jaargang 1

[p. 58]

Jeugd en Politiek

Behalve het zo zeer misbruikte woord ‘patriotisme’ is er geen, dat onder de jeugd zo een lelijke klank heeft als het woord ‘politiek’.

Wanneer men nagaat, wat er in de laatste jaren allemaal gebeurd is, onder alle mogelijke mooiklinkende leuzen als ‘nationaal-socialisme’, ‘socialisme’ zonder meer, ‘communisme’, ‘patriotisme’ en ‘democratie’, hoe menschen beweerden en beweren, dat zij één of ander van die verheven idealen willen dienen, doch in werkelijkheid uit haat hun medemenschen en volksgenoten, die het waagden of wagen niet hun gedachten te delen, hebben gemarteld, in gevangenissen of concentratiekampen hebben opgesloten of ter dood gebracht, kan men de afkeer der edeldenkende en menselijk voelende jeugd van alles wat naar politiek zweemt, volkomen begrijpen.

Het is dan ook niet verwonderlijk, dat de jeugd zich buiten de ‘politiek’ wenst te houden, en liefst zou leven in een wereld zonder staten en zonder ‘ismen’. Dit zou echter alleen mogelijk zijn, indien de mens louter een op zichzelf staand, persoonlijk wezen ware. Maar hij is nu eenmaal tevens een sociaal wezen, waarmede niet gezegd is dat hij altijd gezellig is in de omgang.

Ieder mens heeft de anderen - de gemeenschap - nodig om zich te kunnen uitleven; eerst de werkverdeling onder de mensen maakt dat uitleven enigszins mogelijk: slechts doordat de landbouwer voor de voeding zorgt, de tekstielarbeider en de kleermaker voor de kleding, de mijnwerker voor de verwarming en de industriele drijfkracht, is het anderen mogelijk gemaakt de geneeskunde te beoefenen, zich aan de techniek te wijden, op letterkundig gebied werkzaam te zijn of plastische kunstwerken te scheppen. De noodzakelijkheid dezer werkverdeling, die voortspruit uit de natuur van de mens, dwingt hem echter tot samenleving in de gemeenschap en tot organisatie dezer gemeenschap.

Daardoor is de ‘politiek’ (het woord is zooals bekend, overgenomen uit het Grieks ‘politiké’, afgeleid van ‘polis’, d.i. stad) een noodzakelijk uitvloeisel. De politiek is de staatskunst, d.i. de kunst om de gemeenschap van een aantal mensen, genaamd ‘staat’, te organiseren en te leiden ter bereiking van haar doel.

Men kan de politiek beschouwen als theoretische wetenschap en als practische toepassing.

De politieke wetenschap heeft tot taak de bestudering en de bepaling van de juiste middelen die praktisch zullen moeten worden toegepast, ter bereiking van het doel van het leven in gemeenschap, m.a.w. van de staat. Bij het nagaan van de wijze, waarop die middelen worden toegepast, zal dan blijken, dat zij vaak aangewend worden voor doeleinden, die niets te maken hebben met het doel der georganiseerde gemeenschap, d.i. het algemeen

[p. 59]

welzijn, maar ter bevordering van persoonlijke doeleinden, als daar zijn eigenbaat, begunstiging van vriendjes (de z.g. creaturen), bevrediging van haatgevoelens, dit vaak op de wreedste wijze. Eigenbaat wordt daarbij gekamoefleerd als ‘recht’, creaturenbegunstiging als beloning voor aan ‘het vaderland’ bewezen diensten, en haatbevrediging als ‘rechtvaardige vergelding’.

Zal de jeugd nu om deze walgelijke praktijken zich afkeren van iets, dat in zich zelf niet slecht, doch verheven en noodzakelijk is, en zich terugtrekken in een ‘ivoren toren’? Een dergelijke afzondering is ten eerste niet mogelijk, daar de politiek te zeer het leven van eenieder beheerscht, ook tegen zijn wil. Zij is ten tweede ook niet wenselijk, daar het juist de taak is van de nog bedorven en idealistische jeugd de slechte toepassing van de politiek te bestrijden, maar die bestrijding zelf is ook weer ‘politiek’ in de dagelijksen zin van het woord. Op enkele uitzonderingen na zijn de ouderen, de oude politieke ratten, de partijbonsen met hun holklinkende phrases, inderdaad door en door verdorven onder de zonder twijfel noodlottige invloed van de partijpolitiek, en is derhalve van hen maar weinig goeds meer te verwachten. Het is daarom aan de jongeren, te strijden en te waken voor een zo eerlijk mogelijke toepassing van de politieke middelen. Menig man, die thans terecht als weinig achtenswaardig ‘arrivist’ wordt beschouwd, was in zijn jeugd een vurig idealist, die toen veel goeds verricht heeft en zelfs om zijn ideaal zwaar heeft geleden. Er zijn maar weinig helden, die als grijaard nogmaals lijden om hun ideaal waarvoor zij in hun jeugd hebben geleden. Gelukkig het volk dat zulke helden bezit en in ere weet te houden! De meesten echter van hen, die thans jong zijn zullen ook oud worden en dan geen ziertje beter zijn dan de op de huidige dag leidende politici, maar tegen die tijd zal er een nieuwe jeugd zijn opgegroeid en waken voor reinheid in de toepassing van de politieke middelen.

Men verlieze niet uit het oog dat de staatstaak in de laatste decenia steeds meer omvattend geworden is en de politiek dus ook meer en meer gebieden van het leven is gaan bestrijken. De staat is niet meer alleen een rechtsstaat in Kantiaanse en Liberale zin, d.w.z. een organisme dat slechts ten doel heeft de handhaving der rechtsregelen, de begrenzing van ieders vrijheid, alleen voor zo ver nodig om de vrijheid der anderen te verzekeren, met het overige het beruchte ‘laissez-faire, laissez passer’, maar de staat heeft tot taak de bevordering der volkswelvaart in 't algemeen, waaronder o.a. vallen de verzorging van het onderwijs, de volksgezondheid, de volkshuisvesting en de verkeersmiddelen, de economische en sociale bescherming der arbeiders, de bevordering van kunst en wetenschap, van handel, landbouw en nijverheid, de mijnontginning, de water-, gas- en electriciteitsvoorziening.

In z.g. ‘nationaliteitenstaten’, d.w.z staten, wier gezag zich uitstrekt tot verschillende volkeren, heeft de staat in theorie ook tot taak de gelijke culturele en nationale ontwikkeling van alle door hem beheerste volkeren te bevorderen. In werkelijkheid wordt deze taak doorgaans zeer onbevredigend waargenomen, zelfs wanneer de machtshebbers met goede wil bezield zijn.

Het blijft al te vaak bij bedrieglijke schijn en het draaien van een flikkerend rad voor de oogen van het gemoedig volk door naïeve of zich naïef voordoende vreemdelingen. Vandaar dat krachtige en gezondige volksgemeen-

[p. 60]

schappen doorgaans streven naar politieke zelfstandigheid en éénheid. Zo hebben wij de Oostenrijks-Hongaarse monarchie in haar nationale bestanddelen zien uiteenvallen en de Hitleriaanse poging om het Tjekische volk onder Duitse heerschappij te houden, zien mislukken. Het is een open vraag hoe lang de thans in Oost-Europa bestaande toestanden (beheersing van allerlei verschillende volkeren door de Russen) zullen blijven bestaan, de toekomst zal het leren. Maar hoe het ook zij, de politiek beheerst het geheel leven van een volk; zij beslist over de mogelijkheid van een Christelijke beschaving, van een nationaal bestaan, van een eigen cultuur, over het materieel welzijn van de arbeider in de ruimste zin des woords, over een gezonde huisvesting, over de openbare zorg voor de volksgezondheid, over de bevordering van kunst en wetenschap, landbouw, handel en nijverheid, enz...

Deelneming aan en belangstelling voor het politieke leven is daarom plicht van iedereen en vooral van de jeugd, die nog met idealen bezield is. Natuurlijk kan de jeugd de leiding van het volk niet in handen nemen, daar zij ertoe de ervaring mist. Maar zij kan en moet haar idealen hoog houden en de middelen daartoe ernstig bestuderen; zij mag zich niet laten misleiden door de partijleiders, doch moet deze gevoelig op de vingers tikken, wanneer zij ongeoorloofde middelen of geoorloofde middelen toepassen ter bereiking van een ongeoorloofd doel, d.w.z. een doel, dat niet is het algemeen welzijn van het eigen volk. Hoe zeer de politiek van belang is blijkt ook uit het feit dat de Primaat van België in een brief, gericht aan de priesters van het aartsbisdom, gebeden heeft voorgeschreven ‘wegens den ernstigen toestand die wij thans (Januari '46) beleven en die ten zeerste den godsdienst en het vaderland aanbelangt, een ernstige toestand, waarin de “politiek” ons heeft gebracht, en waaruit alleen de politiek - met Gods hulp - ons misschien zal kunnen redden’. Wij zullen daarom in dit jeugdtijdschrift, in deze rubriek onze lezers op de hoogte houden van het politiek gebeuren, zonder ons aan enige partijpolitiek te binden, ten einde hen in de gelegenheid te stellen een zelfstandig oordeel te vormen.

Leo HAGEMAN.