leven met zijn volk. Wijs geworden door het lot van de kaalgekapte buurlanden behoedt hij zijn land voor de toestroom van westers kapitaal, met zijn sobere levensstijl en rechtvaardigheid geeft hij een goed voorbeeld aan alle Bhutanezen. Maar stel dat zijn zoon, de toekomstige koning, opeens een vlammende liefde opvat voor Maserati's of gouden kranen. Wat staat het volk van Bhutan dan te wachten?
Je hoort nog vaak dat bijvoorbeeld het communisme au fond een goed systeem is, maar dat de mensen niet deugen. Alsof mensen op een systeem afgestemd moeten worden en niet andersom. Een redelijk systeem kun je vergelijken met een maatpak dat rekening houdt met de onvolmaaktheden van ons lichaam. Als je armen te lang zijn worden de mouwen aangepast en niet je handen afgehakt.
En zo is het ook met onze gebreken, die niet zozeer met onze slechtheid of goedheid te maken hebben als wel met onze zwakheden, die weer tot heel wat kwaad kunnen leiden. De uitvinders van democratie hebben dat goed begrepen: die zwakheden binnen de perken houden, verhullen - dat is het maximaal haalbare dat een systeem kan bieden, wat ons, de mensensoort, betreft.
Democratie is veeleisend, want ze veronderstelt ook de meritocratie. De schuld van je persoonlijke falen even op de slechte staat afwentelen heeft hier heel wat meer voeten in de aarde dan in nietdemocratische, totalitaire regimes. Democratie is bovendien vaag en saai. Wie groots en meeslepend wil leven, niet gehinderd door kleinburgerlijke regelgeving, kan beter zijn heil zoeken in een systeem waar willekeur en onvoorspelbaarheid welig tieren, het intermenselijk verkeer amper of helemaal niet wettelijk is geregeld, en waar ongegeneerd het recht van de sterkste geldt.
Mijn bezwaren tegen het systeem waarin ik nu leef zijn niet de saaiheid ervan, de individualisering, vercommercialisering, consumptiedrift of vermenging van lage en hoge cultuur. Deze en andere ‘kwalen’ vormen volgens mij een organisch deel van democratie, net zoals terreur, kampen, propaganda-apparaat en geheime politie inherent zijn aan totalitaire, niet-democratische systemen. Vergelijk deze uitwassen met obesitas: het gevolg van een proces - het opslaan van het vet in ons lichaam - dat evolutionair gezien bedoeld was om de mens in barre tijden te helpen overleven, maar zich nu, in het tijdperk van overvloed, tegen ons keert.
Nee, als ik ergens fundamentele bezwaren tegen heb, dan is het tegen ideocratie, de macht van een ideologie - idiocratie zou hier een passende typefout zijn - die soms aan godsdienstwaanzin grenst en die ook nog eens uiterst besmettelijk blijkt te zijn. Het heilige geloof
Auteursrechtelijk beschermd