De Gids. Jaargang 168

[p. 649]

Marc Tritsmans

Het atoom (U-235)

Men had ons van zowat overal
met ontroerend geduld vandaan
gehaald. We wisten: vallend

uit het luik van de Enola Gay
was een deel van ons op weg
naar de opperste vergetelheid.

Loos gezwets. Ik brak gewoon
in twee, verloor mijn wederhelft,
werd nodeloos ver weggeslingerd

in een land dat niet het mijne was.
Ik ben een overlevende, gedoemd
om na dat hels moment te blijven,

onschuldig lijkt het wel, hier, in de
luwte, in de schaduw van deze
uitbundig bloeiende kerselaar.

[p. 650]

De maker

Het begon toen Einstein zei dat het
niet kon. Niemand zou er ooit in slagen
deze tomeloze kracht uit het hart van
atomen te bevrijden. Wij zouden zien.

Wij waren jong en Einstein oud. Het was
een tijd van grote helderheid. Geen gedachte
aan een bom of aan vernieling kon ons toen
bezwaren. Wij waren een pletwals onstuitbaar

op weg naar ons Grote Gelijk. Hoe Groot zou
pas naderhand blijken uit foto's van wat ooit
een bruisende stad vol levende mensen.
Sindsdien is alle helderheid mij voorgoed

ontglipt en rest alleen nog schaamte. Voor
al wie ik bemin heb ik hardnekkig verborgen dit
onzegbare. Al zestig jaar ligt het laf te grijnzen
in een uithoek van mijn reddeloos verloren ziel.

[p. 651]

Nach Auschwitz ein Gedicht zu schreiben, ist barbarisch - Theodor W. Adorno

De dichter

Kind geweest in die fantastisch onschuldige
formica jaren zestig waarin onheilspellende
plaatsnamen er alweer moeiteloos in slaagden

te klinken als ingebeelde echo's uit een parallel
universum. Kan ik er vandaag, achteromkijkend
vanuit dit nog kakelvers millennium, niet langer

omheen: ik ben wel degelijk verwekt op de nog
rokende, stinkende puinhopen van de menselijke
geschiedenis. Ik ben van 14 na Auschwitz en

Hiroshima. Ik ben geboren 14 jaar nadat God,
als die dan ooit al had bestaan, voor onze soort
toch voorgoed het licht moet hebben uitgedaan.