De Gids. Jaargang 167

[p. 406]

Arjen Mulder
Waarom Nederlanders geen drugs gebruiken

Vertel op een willekeurige camping waar ook ter wereld dat je uit Amsterdam komt, en je buren pakken meteen uit over de te gekke tijd die ze daar hebben doorgebracht. ‘Ken je koffieshop Het Botertje?’ Ierse vrienden beschouwden nachtelijk Amsterdam als ‘eigenlijk één grote disco’ en bleven voor de volle duur van wat ze ‘hun verblijf in het vrije Westen’ noemden zó stoned dat hun conversatie zich op een duizelingwekkend filosofisch niveau handhaafde. Amerikaanse meisjes die ik op een van de Friese eilanden ontmoette en voor wie ‘alles aan hun reis heel merkwaardig goed ging’, legden uit dat het ze drie volle dagen had gekost om de uitgang uit Amsterdam te vinden na de trip die ze op een woonboot hadden geslikt. Het idee dat je in een stad vol verdovende middelen kunt wonen zonder constant high te zijn, komt de meeste buitenlanders zo niet als ondenkbaar, dan toch minstens als tijdverspilling voor.

Toch wordt er in Nederland weinig geblowd. Blijkens een recent onderzoek heeft 30 procent van de zestienjarigen wel eens een stickie gerookt. Algemene reactie: ‘Goh, zo weinig maar?’ Veelgehoorde vervolgopmerking: ‘Was ik zelf maar wat eerder gaan blowen, dan had ik heel wat minder tijd verspild tussen mijn vijftiende en mijn dertigste.’ In Amsterdam - in Nederland de stad met de meeste gebruikers - stak 7,8 procent van de bevolking vorige maand nog een joint op, terwijl in de rest van Nederland slechts 4,6 procent die moeite nam. In Europa neemt Nederland qua drugsgebruik een bescheiden derde plaats in, na Ierland en Groot-Brittannië. Qua inbeslagname van drugs scoort Nederland beter: tussen 1995 en 1998 werd er 120.000 kilo cannabis en 5000 kilo cocaïne door de politie meegenomen voor vernietiging, hetgeen overigens leidde tot slechts 43 arrestaties per 100.000 inwoners. Duitsland haalde in diezelfde tijd 21.000 kilo cannabis en 200 kilo cocaïne op, maar wist daarbij niet minder dan 250 arrestaties per 100.000 inwoners te plegen. De conclusie moet zijn dat in Duitsland de handel met rust wordt gela-

[p. 407]

ten en de gebruikers worden opgejaagd, terwijl in Nederland de gebruikers een plezierige tijd wordt gegund, maar de criminele handel wordt bestreden. Geen wonder dat de grensplaatsen in het oosten van het land vergeven zijn van de drugstoeristen die al hun aankopen naar binnen moeten werken voordat ze terug kunnen naar de Heimat, wat dan weer tot overlast leidt.

Genoeg cijfers. Nederland is het enige land ter wereld (samen met Zwitserland wellicht) waar geen drugs worden gebruikt, maar harddrugs of softdrugs. En dat is een wereld van verschil. Harddrugs zijn voor elites. Heroïne is voor de losers die hun maatschappelijk echec op straat wensen te vertolken. Cocaïne is de drug voor winners die zich op bedrijfsfeestjes nog geslaagder willen voelen dan tijdens de presentatie van hun jaarcijfers. Ecstacy is voor jongelui die in plaats van één etmaal het hele weekend willen doordansen, wat inderdaad lukt als je er maar veel water bij blijft drinken. En dan zijn er nog middelen voor fijnproevers en experimentelen op drugsgebied, zoals amfetamine voor ruziezoekers, dmt voor bezoekers van of uit parallelle universa, ketamine voor necronauten, lsd voor overjarige hippies, ayahuasca voor religieuzen, enzovoort. Het heroïnegebruik is in Nederland inmiddels mét de heroïnegebruikers aan het uitsterven, terwijl de nouveaux riches over hun cocaïnegebruik net zo hypocriet zijn als Bill Clinton over zijn marihuanagebruik (‘wel gerookt maar niet geïnhaleerd’). Nederland is geen harddrugsland.

Maar dan onze softdrugs! De eigen teelt, beter bekend als nederwiet, is niet alleen een drug voor de massa's, maar behoort ook tot de sterkste cannabis ter wereld. Skunk heeft een thc-gehalte (de werkzame stof) van gemiddeld 8,5 procent, met uitschieters tot 27 procent. Dat wil zeggen: één trekje is genoeg voor een hele avond. Elders in Europa rookt men in Albanië gekweekte marihuana en die is, met alle respect voor de Albanese boer, veel zwakker, zoals menig Italiaanse of Franse toerist heeft mogen constateren bij het ontwaken onder een struik in het Vondelpark. Bovendien kweken Nederlandse telers biologisch: hoe goed Thaise weed of Afghaanse hasj soms ook is, je weet nooit hoeveel landbouwgif je ermee binnen krijgt. Bestaat er in Nederland een softdrugscultuur? Inderdaad, en deze wordt vrijwel geheel bevolkt door jongelui tussen de twintig en vierentwintig jaar. In Amsterdam blowt 38 procent van deze leeftijdscategorie en in de rest van Nederland 17 procent (dus 62 respectievelijk 83 procent blowt niet). Levert deze cultuur interessante kunst en literatuur op? Ook nu weer: inderdaad. Alleen is men in culturele kringen in Nederland even hypocriet over zijn cannabis-

[p. 408]

gebruik als Bill Clinton over zijn erotische gedrag (‘me wel laten afzuigen, maar dat was geen seks’).

Een buitenlander zou bij Nederlandse romans, poëziebundels, schilderijen, foto's, video's en andere vormen van beeldende kunst wellicht verwachten dat in het colofon of het bijschrift wordt vermeld welke drugs men dient te consumeren om op dezelfde golflengte als de kunstenaar of schrijver te komen. Dit is niet het geval. En dat terwijl iedere Nederlander boven de vierentwintig jaar met een culturele belangstelling al snel aanvoelt welke schrijvers goede hasj rookten tijdens hun literaire arbeid, of integendeel melig makende marihuana, of anders overmoedig makende cocaïne snoven, of verwarring wekkende amfetamine, of een enkele keer zelfs een paddo verorberden voor men de schilderkwast of het fototoestel ter hand nam (de meeste psychedelische paddestoelen zijn softdrugs). Drugsgebruik door kunstenaars en schrijvers wordt in het publieke debat in Nederland geassocieerd met jeugdcultuur, studententijd, onvolwassen gedoe - en daarom verzwegen. Toch weten alle kunstenaars en schrijvers dat ze nooit tot hun betere werk zouden zijn gekomen als ze op een bepaald moment niet de drug hadden gevonden waarmee ze door de grenzen van hun opvoeding wisten te breken en nieuwe grond ontdekten, waarop ze vervolgens hun oeuvre stichtten. Over je drugsgebruik schrijven, dat kan nog wel als je het humoristisch of loodzwaar aanpakt. Maar openlijk vertellen met behulp van welke drugs je welk meesterwerk hebt bedacht of geschreven, is fataal voor je artistieke carrière. Het gevolg is dat Nederlanders niet alleen geen drugs gebruiken, maar ook niet op een drugsliteratuur en drugskunst kunnen bogen. Terwijl we daar best trots op mogen zijn.