De Gids. Jaargang 166

[p. 1060]

Irene van Silfhout
De eend

Het rubberbootje werd behendig bestuurd door mijn broer. We voeren op een van de vele vaarten in Friesland. Ik was tien en verlegen. Zelfs mijn broer vond ik een beetje eng. Hij was zes jaar ouder dan ik en ik vond hem heel stoer en groot. Mijn moeder vertelde me eens dat Frank op straat had staan juichen toen ik geboren werd: ‘Ik krijg een zusje, ik krijg een zusje!’ En me heel trots in zijn armen had gehouden. Maar daar kon ik me nu weinig bij voorstellen.

‘Frank, mag ik ook eens roeien?’ vroeg ik. Het mocht. Ik kon het niet zo goed, maar in ieder geval hoefde ik even niets te zeggen. Ik kon niet goed met mijn broer praten. Ik wist niet wat ik moest zeggen. Frank leek zich ook niet helemaal op zijn gemak te voelen. Meestal pestte hij mij een beetje, maar dat ging nu ook niet echt.

In plaats daarvan wees hij mij op de dingen die er te zien waren. ‘Kijk, zie je die koeien daar wel? Moet je opletten, die komen waarschijnlijk zo allemaal aanrennen.’ En inderdaad, de grote logge beesten kwamen op een draf naar ons toe, hun koppen nieuwsgierig naar voren gestoken. Pas bij de waterkant bleven ze staan. Het leek alsof ze in hun leven nooit iets interessanters hadden gezien dan twee mensen in een bootje. Wat zagen ze eigenlijk en waarom kwamen ze naar ons toe? Zouden ze niet voor ons moeten vluchten? Ik vroeg dit aan mijn broer, maar hij wist het ook niet. ‘Dieren kan je niet begrijpen,’ was het enige wat hij zei.

We roeiden verder. Frank had de peddels weer overgenomen. Het was mooi weer en er was genoeg te zien. Vooral de futen vond ik interessant. Het waren zulke sierlijke vogels en ook zo geheimzinnig. Ze waren naar mijn idee heel anders dan andere vogels, met die rare pluimen aan de zijkant van hun kop en het zwarte maskertje voor hun ogen. Maar het mooist vond ik hoe ze steeds in een oogwenk onder water verdwenen. Schijnbaar zonder moeite. Ik maakte er een spelletje van om te raden waar ze weer naar boven zouden komen.

[p. 1061]

Eigenlijk waren futen net een soort goochelaars of eerder een soort meesterdieven. De manier waarop ze geruisloos in het duistere water doken om even later met een glimmende vis naar boven te komen, had iets magisch. Ik begon me een soort gemeenschap van watervogels voor te stellen, waarbij de zwanen natuurlijk koningen en koninginnen waren, reigers een soort hogepriesters en de hooghartige ganzen hovelingen. En dan had je nog de eenden. Hiervan had je er het meest en zij waren dus de gewone mensen.

‘Zullen we naar de plas roeien?’

Ik stopte met dromen. Ik zat nog altijd met mijn broer in een bootje en had nog steeds geen idee wat ik tegen hem moest zeggen. ‘Ja,’ zei ik, ‘want ik wil de eenden nog voeren.’ Op de plas zaten de meeste eenden. We hadden oud brood meegenomen om ze te voeren. ‘Weet je, eenden zijn eigenlijk net als de gewone mensen,’ zei ik. Frank keek me vragend aan. Ik begon hem dus maar te vertellen over mijn vogelgemeenschap. Frank moest er wel om lachen, maar vond mij duidelijk ook een beetje vreemd.

De plas lag er verlaten bij. Frank en ik waren de enige mensen. Een paar meter verderop zwommen wat eenden. Ik begon wat brood te strooien. Het had direct resultaat: onder luid gesnater kwamen de eenden half vliegend, half zwemmend op ons afgestoven. Ik probeerde de eenden zo dicht mogelijk naar ons toe te lokken. Een grote bruine eend met zachtaardige ogen had de meeste moed. Ze sprong op de rand van de boot. Ademloos probeerde ik zo dichtbij te komen dat ik haar kon aanraken, maar ze was alweer in het veilige water.

‘Kunnen we haar niet vangen?’ vroeg ik opeens. Ik weet niet waarom, maar ik moest die eend hebben. Frank stemde toe. Misschien voelde hij zich ook gespannen en wilde hij graag een beetje indruk op zijn kleine zusje maken of misschien was er bij hem ook een soort ‘heb’-instinct ontwaakt.

In ieder geval pakte hij een peddel. Ik dacht bij vangen meer aan grijpen, maar Frank was al zestien en wist blijkbaar beter hoe je een eend moest vangen. Hij hief de peddel en terwijl de eenden hoopvol op meer eten wachtten, tikte Frank de bruine eend op haar kop. Het was geen harde tik, maar eenden hebben dan ook maar een heel kleine kop.

De bedoeling was dat de eend zo versuft zou zijn dat we haar makkelijk zouden kunnen pakken. De tik kwam alleen iets harder aan dan Frank of ik had voorzien. De eend was versuft, en we hadden haar makkelijk kunnen pakken als we hadden gewild. Maar we wilden niet meer. Zwijgend keken we naar de eend.

[p. 1062]

De eend die net nog zo behendig op de boot was gesprongen, kon nu alleen nog maar rondjes draaien. Kleine perfecte rondjes, steeds maar weer.

‘Misschien gaat het zo wel weer over,’ zei ik na een poosje, terwijl mijn ogen de eend niet loslieten.

‘Eigenlijk best grappig.’ Frank lachte ongemakkelijk. Hij had de peddel losgelaten. De eend bleef rondjes draaien, terwijl de andere eenden zich langzaam begonnen te verspreiden. Mijn ogen konden haar nog steeds niet laten gaan. Ze had grappige donkere vlekjes op haar borst en zachtbruine wangen.

‘Zullen we maar gaan, ik denk dat we haar beter met rust kunnen laten,’ zei Frank.

‘Ja, het gaat zo wel weer over, waarschijnlijk.’

Toch bleven we kijken, we hoopten misschien nog op een wonder. Na een minuut of vijf, misschien tien, pakte Frank de peddels weer. ‘We moeten maar gaan, we kunnen er verder toch niets voor doen.’ ‘Ja,’ zei ik. ‘En zo hard heb je nou ook weer niet geslagen.’ Zwijgend gingen we terug.