De Gids. Jaargang 166

[p. 1014]

Hedda Martens
Iemandsland
Kimono

Iemand zal binnenkort door zijn vrouw worden verlaten; zij heeft een man ontmoet die haar ogen weer laat stralen, haar wangen blozen, haar voeten dansen en tijdens de afwas, die ze tegenwoordig het liefst alleen doet, neuriet haar stem die nog altijd geen wijs kan houden de onherkenbare liedjes waar hij ooit, zonder haar medeweten, een bandopname van had gemaakt - ze was hoogrood geworden, had hem gemeen gevonden en hij had het bandje in de vuilnisbak terug moeten zoeken.

Natuurlijk heeft hij alles al geprobeerd om haar bij zich te houden, hij bracht bloemen mee, ze dineerden bij kaarslicht, hij verraste haar met een zonnige vakantieweek en eerder al met een duur wit katje om haar gezelschap te houden als hij moest werken; maar wanneer hij van zijn kantoor naar huis belde was ze dikwijls weg, hij moest zich tevredenstellen met haar lichte stem die hij pas na veel soebatten had mogen vastleggen op hun antwoordapparaat. Ook bleek op de laatste dag van hun vakantieweek dat ze een minuscuul draagbaar telefoontje bezat dat vanuit een verborgen vak in haar schoudertas de beginmaten van de Radetzky-mars voortbracht - ze kleurde tot diep in de hals van haar zonnejurk en hij verzekerde haar dat het niet erg was, dat hij haar er immers allang een had willen geven; maar van deze kleine zilverkleurige had hij het nummer nooit gekregen. Want diezelfde avond, bij kaarslicht, liet ze haperend weten dat ze dit niet langer volhield, dat ze altijd van hem zou blijven houden maar dat ze dit niet langer volhield; haar tranen flonkerden in het licht van de kaarsen en hij reikte over de tafel heen om haar wangen te betten met een roze servet.

In de weken daarna - hij had haar bezworen niet overhaast te vertrekken om hen beiden de tijd te geven zich voor te bereiden - zuigt hij zich elke dag vol met haar aanwezigheid; hoe ze 's ochtends met halfdichte ogen door de keuken doolt in een Japanse kimono waarvan de ceintuur over de grond sleept, zodat het witte katje overal achter haar aan stuitert; hoe ze tegenover hem zit met een

[p. 1015]

enorme mok koffie en lispelend de koppen leest achter op zijn dubbelgevouwen krant; hoe ze hem nog altijd nawuift en met wijde armen begroet, hoe ze loopt, zich aankleedt, hoe ze eet, drinkt en slaapt. - Een winterjas en twee nieuwe colberts heeft hij weliswaar niet dringend nodig maar hij koopt ze alvast zodat zij ze kan kiezen, en voor de stoel en de lamp die ze mee wil nemen zoekt hij nu al naar identieke vervanging om haar sfeer in het huis intact te houden. Onderwijl ruimt zij bijna onmerkbaar op, maar in de prullenmand vindt hij verscheurde brieven, in een vuilniszak een pluizige trui, een nachtpon, het sleetse bontmanteltje waarin hij haar voor het eerst had gezien en verscheidene paren schoenen, ook die rode, vergezeld van het tasje dat er precies bij paste.

Hij brengt alles in veiligheid, hij kan het niet missen, maar wat moet hij doen met de lange, rossige haren die dagelijks in hun borstel achterblijven, met de lichtblauwe watten waarmee ze haar gezicht's avonds schoonmaakt? Of met de vele kromgedrukte sigarettenfilters in zijn koperen asbak, de half ingevulde kruiswoordpuzzels achter op de krant, met de gebroken tandenstokers in diezelfde asbak, of met de papieren zakdoekjes in de prullenmand die soms met sneeuw gevuld lijkt omdat ze vaker dan ooit in tranen is? Hij heeft geen idee wat hij moet kiezen of laten, het is om volslagen gek van te worden; maar ze mag nog niet weggaan. Hij wil niet dat ze weggaat voor de maand, en de dag, die ze destijds bij kaarslicht hebben afgesproken en waar zij ook zelf manmoedig aan vast blijft houden.

Totdat de dag aanbreekt dat hij 's ochtends, nog maar net op zijn werk, een telefoontje krijgt waar hij secondenlang niets van begrijpt: een schuivend geluid vermengd met scherp geritsel, met de verre stem van een man, met pianomuziek die hij zelf ook net heeft gekocht en een soort gekwaak of gepiep - dat plotseling luid en duidelijk gesust wordt door de stem van zijn vrouw; hij kijkt verbluft in de hoorn, houdt hem opnieuw aan zijn oor en hoort nu diezelfde vrouw - zijn vrouw, onmiskenbaar - zachtjes lachen, ‘poesie toch, wees eens lief’ en dan een zin die verder verwijderd is, iets met koffie, of honger, terwijl de Chopin-preludes doorklinken op de achtergrond. Nieuw geschuif, een bons, geschuur en getik alsof een knoop tegen de hoorn wrijft; hij voelt het bloed in zijn slapen kloppen want de mannenstem is opeens angstaanjagend dichtbij en het vegende, smakkende geluid dat hij nu verneemt is vrijwel niet te verdragen. Hij weet dat ze zijn kantoornummer een plaats heeft gegeven in het zilveren telefoontje dat ze overal met zich meedraagt, meteen 's ochtends al in de ruime zakken van haar kimono waar ze

[p. 1016]

ook de post in verzamelt; en een onbedoelde tik tegen één enkele toets heeft dit wrede toeval in gang gezet. Geruis, geritsel, een schurend geluid en een bons worden nu gevolgd door een stilte waar nog altijd zijn eigen Chopin in klinkt, en terwijl hij krimpend van wanhoop de hoorn tegen zijn oor drukt is een ratelend brommen met wat licht geritsel het enige wat hij nog onderscheiden kan: dat moet de witte kat zijn, stampend en snorrend op de Japanse kimono die nu waarschijnlijk op de grond terecht is gekomen, nog warm van haar lichaam. Hij wordt hevig onpasselijk, hij snakt naar adem: nu, op ditzelfde, precieze moment, op hun bank, haar kimono - maar wat had hij gedacht dan. Nou? Wat had hij gedacht?

Hij staart voor zich uit, hij denkt helemaal niets, behalve dat dit wat nu gebeurt niet daar in hun huis, en niet nu moet zijn. - Ook voor hem is er maar één toets die hij in hoeft te drukken, en hij weet van het schelle rinkelen, nu, in de kamer vlak bij de snorrende poes; maar wat hij krijgt is het antwoordapparaat met haar schuchtere stem, die vertelt dat zij beiden, hijzelf en zij, niet bereikbaar zijn. Hij belt opnieuw en opnieuw om hen achter elkaar en zonder enig respijt te bestoken met het schelle gerinkel dat Chopin overtroeft, en om achter elkaar haar stem af te kappen met een klap van de hoorn en prompt opnieuw het nummer te kiezen, en opnieuw en opnieuw. - Tot het genoeg is geweest omdat het nooit genoeg zal zijn, en hij zichzelf hervindt met de handen over zijn oren gevouwen, zijn ogen stijf dicht en zijn kiezen op elkaar geklemd. Hij denkt aan het bontjasje tussen het vuilnis, aan haar rode schoenen; aan het rossige spinrag van haren, haar parfum op zijn kussen, aan de sneeuwbal van Kleenex met haar tranen erin en aan haar stem op het bandje met de verstolen wijsjes.

Hij staat op, loopt heen en weer, hij kijkt lang uit het raam. Dan gaat hij weer zitten, trekt de telefoon naar zich toe, drukt die ene toets voor de laatste keer in en wacht tot hij haar de naam hoort noemen die ze samen deelden, en haar aansluitend hoort zeggen dat zij beiden momenteel niet aanwezig zijn; maar dat zij zo spoedig mogelijk terug zullen bellen als men een boodschap wil inspreken, na de piep: en terwijl de piep nog door zijn oren snerpt spreekt hij langzaam en duidelijk zijn boodschap in.