De Gids. Jaargang 164

[p. 6]

Hedy d'Ancona
De omwenteling

Deze foto, vanwege de perfecte verbeelding van de omwenteling die zich in de jaren zestig voltrok. Cor Jaring maakte hem in 1965. Waarschijnlijk op een van die vrijdag- of zaterdagavonden dat provo-acties enige turbulentie teweegbrachten in de gezellige gezapigheid van de Amsterdamse binnenstad. De fotograaf nam hoofdinspecteur van politie J. Heyink van achteren en ontnam hem daarmee de illusie van macht en autoriteit die een man in zo'n pak placht op te wekken.

Het ridiculiseren van macht en autoriteit; het voor lul zetten van de personificatie daarvan bleek een uiterst effectief wapen: het werd daarna nooit meer zoals het was! Wat jammer dat ik totaal niet in de gaten had dat ik getuige was van een omwenteling. Het gevoel een revolutionaire periode mee te maken, ontging trouwens de meeste mensen. We stonden erbij en we keken ernaar. Precies zoals op Jarings foto. Pas veel later drong dat tot me door. Toen het onbehagen en de daarmee gepaard gaande opstandigheid van vrouwen tot Tweede Feministische Golf bestempeld was, instituties gedemocratiseerd waren, de onderdanigheid begraven en de verzuiling verdampt - pas toen realiseerde ik me, een beetje spijtig, dat ik - al protesterend - het moment suprême had gemist.

Net zoiets als bij voetbalwedstrijden op de televisie; doelpunten zie ik eigenlijk alleen in de herhaling. Misschien is dat een bijkomende reden om Jarings werk hier te etaleren. Hij legde vele van de - voor die periode kenmerkende - situaties vast zodat je ze kunt herbeleven. En dan weten wat je nu weet. Een platitude die in dit specifieke geval iets diepzinnigs heeft.

Niet omdat die tweede kans op al mijn generatiegenoten dezelfde uitwerking heeft als op mij. O nee! Er zijn er nogal wat die ter plekke verzuren als ze worden geconfronteerd met de verstoring van de braafheidscultuur en de fatsoensrakkerij die tot halverwege de jaren zestig het ‘normale’ vertegenwoordigden. Dat geldt niet voor mij. Toen het stof van alles waar we tegenaan schopten was neergedwarreld,

[p. 7]

Cor Jaring, Hoofdinspecteur J. Heyink met een bloemetje tijdens provo-activiteiten in de Leidsestraat, Amsterdam, 1965

kon ik zien wat we hadden aangericht; de ondergang van het vanzelfsprekend gezag. In het gezin en in de verhouding tussen de seksen, in het onderwijs en in arbeidsrelaties. Die verworven vrijheid zou ik nooit meer willen inruilen voor de pseudo-veiligheid van de autoriteitenverering.

Maar ik realiseer me ook dat verandering niet altijd zo zachtzinning toeging, niet altijd lieflijk verbeeld kon worden als hier door Cor Jaring.