[Nummer 1]
Over dit nummer
Sommige Nederlandse bakkers schijnen te denken dat als je een wit brood bakt in de vorm van een komkommer, dat je dan een baguette hebt gemaakt. Eenzelfde soort misverstand doet zich voor bij bepaalde mensen die ooit het gymnasium hebben doorlopen. Op grond daarvan menen zij dat zij enkel door, met een dweepzieke nostalgie in hun stem, de eerste regels van de Odyssee in het Grieks te prevelen deel hebben aan de hoogste beschaving.
De opvoeding in de (kunst)geschiedenis, filosofie en bovenal de literatuur van de klassieke oudheid is in onze tijd zeer snel gedemocratiseerd, met alle voor- en nadelen vandien. Nadeel is dat je niet langer kunt rekenen op de aanwezigheid, zelfs bij universitair gevormde mensen, van een minimale kennis van de Griekse en Romeinse beschaving, iets dat nog slechts enkele decennia geleden tot de persoonlijke standaarduitrusting van academici behoorde. Het is bijvoorbeeld helemaal niet vanzelfsprekend meer dat een afgestudeerde kunsthistoricus een gedegen kennis bezit van de Griekse mythologie. Voordeel is dat de Europese klassieke oudheid - net als de Europese Renaissance of de Europese Romantiek - één historische wereld te midden van andere (Europese en niet-Europese) historische werelden is geworden, zonder de vanzelfsprekende ideologische hiërarchie die in het gymnasiale wereldbeeld lange tijd is gecultiveerd. Voordeel is ook dat de klassieken - zeker nu ze in toenemende mate de aandacht krijgen van uitgevers, bezorgers en vertalers die vooral het eigentijdse lezerspubliek willen bereiken, in plaats van de geheime riten der classici in ere te houden - veel toegankelijker geworden zijn en minder intellectueel gecodeerd. Daardoor kunnen Homerus, Vergilius, Plato, Ovidius en zovele andere tijdloze schrijvers uit de oudheid op dezelfde termen - en in dezelfde soort pockets en paperbacks - worden gelezen als Dostojevski, Mulisch, Delillo of Márquez.
De keuze van de cpnb voor de literatuur en cultuur van de klassieke oudheid als thema voor de Boekenweek 2000 past in deze tendens van ont-ideologisering en desacralisering van de Griekse en Romeinse cultuur. De redactie van De Gids heeft de aanleiding van deze Boekenweek grif aangegrepen om een aantal auteurs te vragen een stuk te schrijven, waarin hun menselijke of literaire voorliefde voor een bepaalde persoon of personage uit de antieke wereld centraal staat. Dit nummer wil aldus een bijdrage leveren aan een directe, actualiserende en persoonlijke confrontatie met wat vroeger zo hooggestemd de ‘antieke beschaving’ werd genoemd, maar wat - als het goed is - gewoon tegemoet getreden kan worden als geschiedenis, kunst en literatuur. Geen hosties dus, maar dagelijks brood.
MA
Auteursrechtelijk beschermd