De Gids. Jaargang 162

[p. 981]

Anton van de Wardt
Jungle

Iedere avond koop ik op het strand een kokosnoot. Na Pandji's terloopse mededeling heb ik die handeling voor mijzelf opgewaardeerd tot een ritueel.

De verkoper is blind. Zijn gekruiste benen zijn niet dikker dan een tak. Grijsbewaasde ogen liggen verzonken in een benig gezicht. Hij wordt geholpen door een meisje van een jaar of veertien dat vlak achter hem staat. Ze lacht als ze mij ziet en zonder iets te zeggen legt ze de kokosnoot pal voor hem neer. Stokjesvingers grijpen een mes. Het lemmet is kort en gebogen. Met forse slagen opent hij de bovenkant van de noot. Stukken bast vliegen als scherven in het rond. Daarna steekt het meisje een rietje in de geopende vrucht en neemt mijn geld.

Al zuigend loop ik langs de vloedlijn. Het wit van omslaande golfjes en een zilte geur zijn de enige tekenen van een zee die zich roerloos en donker voor mij uitstrekt.

's Middags rond een uur of twaalf werd er op mijn kamerdeur geklopt.

‘Come in.’

Er stond een gedrongen man in de deuropening. Hij droeg een korte zwarte broek en een mouwloos shirt. Zonder iets te zeggen bleef hij mij aankijken.

‘En?’

‘Ik ben uw gids. Mijn naam is Pandji.’

We schudden elkaar de hand.

‘Heeft u water en eten?’

Ik wees op mijn rugzakje dat tegen de muur stond.

Toen we buiten kwamen zat er al iemand in de landrover.

‘Avi, mijn assistent,’ zei Pandji.

Een jongere broer, zo te zien.

Ons doel - een stuk onvervalst oerwoud - lag zo'n zeven kilometer landinwaarts. We zaten met ons drieën op de voorbank. Zwaar

[p. 982]

grommend klom de auto omhoog. Volop palmbomen met hier en daar huisjes. Links en rechts werd water verkocht. Armetierige kinderen speelden langs de weg en zwaaiden. De mannen reageerden op geen enkele manier. Ineens werd de weg versperd door een slagboom. Een soldaat slenterde op de auto toe. Pandji draaide het raam omlaag. Ze smoesden samen. Pandji keek even naar Avi die ergens een paar bankbiljetten opdiepte. Vlugge vingers pakten het geld.

Daarna werd het landschap kaler. Rode rotsen markeerden de weg. Als een groene hoed lag het oerwoud schuin boven ons tegen de onderkant van de bergen.

Een halfuurtje later parkeerde Pandji de wagen bij een touwbrug. Hing de autosleutels met een koordje om zijn nek en stapte uit zonder iets te zeggen.

In de volle zon begonnen we aan een wiebelende overtocht.

Aan de overkant, onder de bomen, lachte Pandji voor het eerst en toonde mij een dun stokje van een centimeter of veertig lang. Zijn vingers friemelden rond een langwerpig flexibel lusje dat aan de bovenkant zat.

‘Dat is om er een uit zijn hol te trekken.’

‘Wat?’

‘Een schorpioen,’ zei Pandji. ‘Straks komen we bij hun holen, dan steek ik dat stokje in zo'n gat. De schorpioen valt alles aan wat naar binnen komt en klemt zijn poten rond de lus. Daarna hoef ik alleen nog maar te trekken.’

We begonnen te klimmen en algauw was er van een pad geen sprake meer. Maar onder de bomen was het redelijk koel. Er hing een geur van kruidnagel en hoog boven mij klonken de vogelgeluiden puur tropisch. Pandji sprong voor mij uit, lachte veel en was ineens een echte gids.

‘Ficus benjamina,’ riep hij langs zijn neus weg en wees naar de enorme kabels van een wurgvijg. Ondertussen maakte hij allerlei geluiden naar een stel apen dat aldoor bij ons in de buurt bleef.

Abrupt stond hij stil en wees. Het holletje zat aan de onderkant van een lichte helling en had de vorm en het formaat van een halfgeopende mond. Pandji zakte door zijn knieën. Hij stak het stokje naar binnen en begon het langzaam heen en weer te bewegen. Ineens keek hij lachend naar mij op en trok met één lange haal de schorpioen naar buiten. ‘That's all.’

Ik deed meteen drie stappen achteruit. Pandji draaide met het stokje de lus rond de poot van de schorpioen stevig aan en hield het beest tegen de grond gedrukt. Hij keerde zich half om en riep Avi.

[p. 983]

Op dat moment vergaten de mannen mij en er werd druk heen en weer gepraat. Pandji zette een voet op het stokje en ging staan. De toch al nasale toon van het Indonesisch werd nog scherper en kreeg iets ruzieachtigs. Toen dwarrelde er geld naar de grond. Een weddenschap?

Pandji bukte en begon de lus losser te draaien. Hij vroeg mij nog verder opzij te gaan staan. Avi liep een paar meter terug. Pakte een stok. Zakte door zijn knieën en zag er ineens uit als een honkballer. Ik begreep dat Pandji het beest zou werpen en Avi dat met zijn stok moest opvangen en wegslaan. Dat lukte. Met een korte slag mepte Avi de schorpioen tussen de bomen.

Hard lachend griste hij het geld van de grond.

Rokend zaten ze tegenover mij. Avi had de teenslippers uitgedaan, zijn voeten lagen als klauwen op de gladde steen. Af en toe spuugde hij in het water en keek toe hoe zijn klodder door het stroompje werd meegevoerd. Pandji's oogleden waren half geloken. Achter hen lagen zware schaduwen tussen de bomen. In het tegenlicht leken de afhangende lianen op slangen. Ze kropen langs ons heen en lagen hier en daar dwars over de beek.

De mannen staken nog een sigaret op.

‘Jullie roken veel,’ zei ik.

‘Dat is het enige wat hier mag en kan.’ Pandji blikte snel naar zijn assistent. Lachte weer en vroeg: ‘Ken je die van die Amerikaan?’

‘Nee!’

‘Nou, een paar maanden geleden gidste ik een knaap uit de States en ik vroeg: “Wat zoek je hier toch? Jullie hebben alles in Amerika. Grote huizen. Mooie auto's. Genoeg geld.” Weet je wat die man zei? “Hier mag je overal roken.”

Ze schaterden.

‘Het valt niet mee om rond te komen,’ zei Pandji op een andere toon. ‘Alleen met gidsen kom ik er niet.’

‘We moeten wel eens iets regelen.’ Avi lachte.

‘Wat bedoel je?’

‘Stropen. Vooral de Balispreeuw is veel waard. Daar krijgen we wel vijfentwintig dollar voor. Of een hert. Tegen de schemering komen ze het bos uit. Die vangen we voor het vlees.’

‘Wat doe je daar dan mee?’

‘Verkopen of weggeven.’

‘Weggeven?’

‘Ja, aan een militair bijvoorbeeld. Die kun je nog wel eens nodig hebben. Toen ik hier zo'n jaar of tien geleden begon te gidsen, kreeg

[p. 984]

ik in het dorp last van de vissers. Na zo'n zweterig tochtje door het oerwoud wilden de toeristen wel eens even zwemmen. Er kwamen toen vooral Duitsers. De visserslui wilden niet dat die op het strand kwamen en joegen ze weg. Vooral die ene, die Udianti was hartstikke fel. Hij gaf mij de schuld van die indringers. Samen met twee anderen heeft hij mij een keer in elkaar geslagen. Toen ben ik naar de militairen gegaan.’

Avi hield hem een sigaret voor, die hij zwijgend en met een trage beweging accepteerde.

‘Ze hebben hem opgehaald en met hem gepraat.’ Hij sloeg zijn ogen neer. ‘Daarna hebben we nooit meer last van hem gehad.’

Het was donker toen we in het plaatsje terugkwamen. Al toeterend scheurde Pandji langs de vele becakrijders die nauwelijks voor hem opzij gingen. In de eetkramen langs de weg brandden petroleumlampen. Het felle licht maakte de donkere gezichten blank.

Vermoeidheid lag als een laag over mijn spieren en ik snakte naar een douche. Stom genoeg was ik die middag vergeten naar de kosten te vragen. Dat betekende onderhandelen. De landrover stopte voor mijn hotel, ik nam meteen het initiatief. ‘Laten we nog wat gaan drinken op het strand.’

Het was nu heerlijk koel en de straatverkopers probeerden daarvan te profiteren. Binnen tien meter werden mij drie keer sarongs aangeboden en ik struikelde half over een schoenpoetser die midden op de weg zat. Om erdoor te komen liepen we enigszins schuin achter elkaar. Overal werd voedsel verkocht en telkens kwam de pittige geur van kleine loempiaatjes in mijn neus. Bij het kleine pleintje - dat in het hotel spottend de becakterminal werd genoemd - staken we over naar het strand. Als vanzelf liep ik naar het kraampje van de blinde.

Pandji bestelde voor ons drieën. Ik keek naar de mij vertrouwde handelingen. Het meisje dat de kokosnoten pakte en ze neerlegde, een voor een. Binnen handbereik van de man die de bovenkanten eraf sloeg. Een stukje bast vloog tegen mijn blote been. Ik betaalde. Het meisje stak rietjes in de vruchten en wij pakten ze van haar aan.

We liepen in de richting van het water.

‘Heb je op die man gelet?’ vroeg Pandji.

‘Bedoel je de blinde?’

‘Ja. Dat was hem, die visser.’