De Gids. Jaargang 162

[p. 355]

Koen Peeters
Marrakech

Op mijn bureau bewaar ik een klein vreemdsoortig oeuvre. Het zijn foto's en artikelen die ik knip en scheur uit kranten en magazines en in systeemloze stapels wegduw in een kast.

Beschilderde Aborigines hun lijf.

Een ontroerend, ambachtelijk gedicht.

Het filmbeeld van die blonde Arquette in een Cadillac, uit Lost Highway.

Een schip.

Een foto van een vrouw met twee honden: languit ligt zij onder de struiken, haar blote lijf half onder een deken maar haar borsten als verse broodjes bloot. Lui lachend doet ze twee foxen dansen.

Greta Garbo, en de eerste foto's van Norma Jean 16 jaar voor haar dood als Marilyn Monroe. Liz Taylor met 'r vinger in 'r mond en al die andere Lulu's, Carolines en masseuses van dienst, en Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten, polychroom met zeven dolken in het hart.

Louis-Paul Boon was ook een vuile knipper. In zijn dagrubriek in de krant Vooruit vertelt hij hoe zijn vrouw de avond doorbracht met lectuur en hijzelf zat met ‘ouwe prentjes te spelen, ze op te plakken, te nummeren en te catalogeren’. Zover raak ik niet eens. Ik blader slechts en vraag me af waarom ik dit doe en wat ik hiermee aan moet. Ik blader verder. Ik kan met mijn schaar nooit zeggen waarom ik knip.

Het zijn foto's waarboven een zeker gevoelen hypnotisch zweeft, als een magneet boven een magneet. Papieren opwinding. Foto's als wilde minnaars van één seconde. Terwijl ik blader in de stapel, stijgt een bepaald gehalte. De wereld lijkt plots bemeubeld en klaar om erin te trekken. Ik voel me met die prentjes een landschapschilder op weg naar huis: veel gezien en meegemaakt en niemand heeft er ooit wat van gemerkt.

Het gaat over tijd en mensen in diverse vormen: verscheidenheid, leeftijd, verval, geschiedenis. Op een of andere manier is het alles

[p. 356]

[p. 357]

wat er reeds is gebeurd en wat we dus niet meer hoeven meemaken. In mijn verzameling heb ik sterrenwachten, soldatengraven, hotels langs autosnelwegen waar eenzaamheid zijn weg vindt naar bijbels op nachtkastjes.

En voorts een mahoniekleurig tuinhuis van Le Corbusier.

Socialistische portretten, paleizen en stadions.

Afgietsels en preparaten van idiotenhoofden.

Opgezette tijgers en badinstellingen.

Vrouwen die schrijlings boven op een man de berg oprijden.

Het Grand Hotel Brissago aan het Lago Maggiore waar Hemingway en Nabokov logeerden.

De ontdekking van Antarctica.

Foto's van stenen in glazen bokalen. De stenen zijn uit mensen gehaald.

Doodsbedportretten. De horizon in Utah, havens en torens, kersenbloesemschilders, drive-inscènes en de anatomie van baadsters. De werkelijkheid is als een kartonnen doos gedemonteerd, banaal en toevallig. Wat ermee te doen?

Boon zag het zo: ‘Ik zou ook een soort van letterkundige collage willen maken, het is te zeggen, uit 100 en één boeken en schrifturen wat wegknippen en aan elkaar plakken tot een onmogelijk gek geheel.’

Soms wil ik met deze foto's ook iets maken dat bizar is, indrukwekkend van constructie. Iets overdadigs met God en de depressieve tijdgeest maar toch opgewekt, zoals mijn zoon die fluit. Misschien een soort retabel, een kastmeubel waarin veel foto's gekleefd en geborgen zijn. Een huisaltaar met iconen en idolen, iets animistisch, wat ik kan tonen aan mijn gasten.

Misschien moet ik dat ooit timmeren. Ik blader verder en herken nu de beelden als gevoelens die ik ooit had. Het heeft geen waarde maar dit zijn mijn precedenten en zwakheden, mogelijke reizen, mijn ideeën voor een carrière. Deze stapels zijn alles wat ik nog hoogstpersoonlijk moet doen.

Ik blader verder, mijn tijd verspelend, en als ik bij een fotoreportage kom over Marrakech, denk ik Bi'idhn Allah. Kijk 's hier, de koningsstad met de geur van bougainvillea, seringen en jasmijn. Met mijn vinger langs foto's van rode muren in de avond kom ik op Djema-el-Fna, het hartvormige plein in Marrakech.

Djema-el-Fna staat voor de ‘verzameling van de doden’. Op dit plein werden de koppen van gehangenen afgehakt en gespiest ter stichting van de bevolking.

Op het plein lopen marchands en bedriegers. Berbers uit het At-

[p. 358]

lasgebergte kussen een adder op de tong, en hun kamelen brullen samen met de muezzin op de minaret. Er zijn kifrokers, tandentrekkers, schaapherders, kinderen met zangvogels, toeristen van Sunsnacks, sprookjesvertellers en ieder verdient er zijn kost met iets. Er zitten publieke schrijvers achter typemachines aan wie je slechts enkele woorden hoeft aan te reiken en zij schrijven voor je een verhaal getiteld ‘Marrakech’. Dat doen ze voor belachelijk weinig geld en ze gooien je snel terug naar huis, naar je bureau met in de kast het vreemdsoortige oeuvre.