De Gids. Jaargang 162

[p. 116]

Peter Swanborn
In medias res

I

IJdel als de natuur
- op voorhand de toegang ontzeggend
er niet aan denkend -
of met een onverschillige gastvrijheid
de houding van een zomerboom gelijk
wanneer vogels feilloos
vluchten in het geelgroene duister.

Ieder zintuig in werking
- alleen de wind bezocht een binnenzee
en dan nog slechts oppervlakkig -
als het daglicht en het fluistergras
betekenis verzwegen
voor geen offer gevoelig en
tot spreken in tongen weinig bereid.

Door vermoeden gestuurd.
Op de rand van struik en pad
lag droog en dood gebladerte
in heuvels zich te warmen.
Niet ver een boom in brand
zonder geluid en zonder
zichzelf in het nu te verteren.

[p. 117]

 

Ik keek en hoorde niets en vroeg

 

een teken, een teken, maar

 

wat kon zijn, gelijk met mij

 

ging rechtsomkeert.

 

Een trap op, een hek, een veld

 

een spoor in een stil plantsoen

 

meer bomen, een vijver en

 

 

 

een vogel recht in de zon

 

weg, alsof achterlangs en

 

terug, zwart, zichzelf niet gelijk

 

of toch, vroegtijdig herrezen.

 

Ik keek en hoorde niets.

 

Een slordig geheugen zocht

 

cirkels en achten, achten en cirkels

 

 

 

gaf cijfers aan kiezels

 

nummers aan gras, een spel

 

in staat, maar niet van plan

 

om hoop en wanhoop in te perken.

 

En toen, eenmaal zonder richting

 

of lonkend ideaal, ging vooraf

 

aan paniek een pijnlijk besef:

 

 

 

Staand in de liefde

 

kijkt men eerst als het ware

 

mee over de schouder, maar

 

wat als men ziet

 

recht in andermans gelaat?

 

Geen geluid. Slaap. Men zegt

 

verlangen is een spiegelbrand.

II

Iets of iemand, onbepaald
eigent zich mijn aandacht toe.
Het of hij of zij, ongevoelig
voor mijn aangeboren weerstand
en lang bevochten logica

[p. 118]

 

opent het groen

 

het glasgeelschittergroen

 

en opent het duister nu wit

 

en langzaam toont het of hij of zij

 

een veelvoud aan vormen gelijk

 

 

 

aan wat kan zijn, aan

 

het alfabet en nul en één

 

aan het slijten van bergen en het woelen

 

der zeeën, aan de kracht en de wil

 

en al hun abstracties, aan

 

 

 

de praktijk van het toeval

 

en de pathetiek van poëzie

 

aan het leven in een vacuüm, aan

 

de mythe van identiteit

 

aan het traject van 't golvend midden

 

 

 

naar het laatste rechte stuk.

 

Voortgestuwd en terug, opgeheven

 

zich doorgaand herstellend

 

verschuivend, vastberaden

 

in beweging bewaard

 

 

 

voor de ogen van hem

 

met het oplichten van een vonk

 

in het duister vertrouwd

 

niet met de felheid

 

van open vuur.

 

 

 

Ongelovig en halfhartig

 

kijk ik toe, de oorsprong

 

ongrijpbaar en naakt als licht

 

in het groen, aanwezig en koud

 

als een steen in het zand.

[p. 119]

III

Uitgehold door twijfels
en naar gewoonte niet in staat tot aanvaarden
wend ik mij af. Weg van het vuur

dat volgens de boeken
gelijk staat aan
de snelste weg om pijn te ontvluchten.

Ik wend mij af, riskeer verwijt
- te vroeg is geen excuus -
schaamte herstelt de afstand, de vorm.

Zijn het kiezels, is het gras
een boom bevroren en zwart?
Een vijver van water

en vogels star op de tak?
Een trap, een hek, een veld, alleen
de wind verkent het bladerdak.

De zon heeft zijn gloed geborgen
en temidden van al wat is
alvorens te zien

herneemt zich het raadsel
sterk vergroot, als een trage chaos
in wezenschuw voorbijgaan.