De Gids. Jaargang 160

[p. 369]

Alain Robbe-Grillet
Het strand
(1956)

Er lopen drie kinderen over het strand. Ze lopen naast elkaar voort, hand in hand. Zo te zien zijn ze even groot en waarschijnlijk ook even oud: ongeveer twaalf jaar. De middelste is echter een beetje kleiner dan de andere twee.

Op deze drie kinderen na is het hele lange strand verlaten. Het is een tamelijk brede, egale strook zand, zonder uitstekende rotsen of waterpoeltjes en het ligt nauwelijks aflopend tussen de steile rotsachtige kust, die geen uitgang lijkt te hebben, en de zee.

Het is stralend weer. De zon verlicht het gele zand met een fel, loodrecht licht. Er is geen wolkje aan de hemel. Er is ook geen wind. Het water is blauw, kalm, zonder de minste golving vanuit de wijde verte, al ligt het strand open naar de volle zee, tot aan de horizon.

Maar met regelmatige tussenpozen zwelt er, op enkele meters uit de kust, een plotselinge golf onverhoeds aan, altijd weer dezelfde, die dan even snel weer breekt, altijd op dezelfde lijn. Je krijgt daarbij niet de indruk dat het water op komt zetten en zich dan weer terugtrekt; integendeel, het is alsof alles zich ter plekke voltrekt. Het aanzwellende water veroorzaakt eerst een lichte afdruk aan de rand van het strand en vervolgens wijkt de golf een beetje terug, onder het geruis van rollende kiezeltjes; dan breekt ze en verspreidt zich, melkachtig, over het flauw hellende strand, als om het verloren terrein terug te winnen. Het gebeurt zelden dat een sterkere golf heel even, hier of daar, enkele decimeters meer overspoelt.

En opnieuw is alles onbeweeglijk, op het gele zand van het strand is de vlakke en blauwe zee precies tot aan de hoogte gekomen waar de drie kinderen naast elkaar lopen.

Ze zijn blond, bijna als de kleur van het zand, hun huid een beetje donkerder, hun haar wat lichter. Ze zijn alledrie eender gekleed, een korte broek en een hemdje met korte mouwen, beide van verschoten blauw, grof linnen. Ze lopen naast elkaar, hand in hand, in een rechte lijn, parallel aan de zee en parallel aan de steile kust, bijna

[p. 370]

even ver van elk vandaan, maar toch een beetje dichter bij het water. De zon staat op z'n hoogste punt; er is geen schaduw bij hun voeten. Het zand voor hen is volkomen ongerept, geel en glad van de rotskust tot aan het water. De kinderen wandelen rustig rechtdoor, hand in hand, in een regelmatige tempo, zonder ook maar een pas af te wijken. Achter hen, in het nauwelijks natte zand, vormt zich een spoor van drie rijen afdrukken die hun blote voeten achterlaten, het zijn drie regelmatige rijen met dezelfde diepe, gave afdrukken, op gelijke afstand van elkaar.

De kinderen kijken recht voor zich uit. Ze kijken noch naar de hoge steile rotskust links van hen, noch naar de zee aan de andere kant, waar de kleine golven met regelmaat uiteenspatten. Ze kijken al helemaal niet om naar de afgelegde afstand. Ze vervolgen hun weg met gelijke en snelle tred.

Voor hen uit stapt een zwerm zeevogels langs de waterkant, precies op de grenslijn van de golven. Ze bewegen zich, op ongeveer honderd meter afstand, in dezelfde richting als de kinderen voort. Maar omdat de vogels minder snel lopen, komen de kinderen langzaam maar zeker dichterbij. En terwijl de zee de stervormige sporen van de vogelpootjes telkens weer uitwist, blijven de afdrukken van de kindervoeten duidelijk zichtbaar in het nauwelijks vochtige zand, waar de drie rijen voetsporen steeds maar langer worden.

De diepte van de voetafdrukken blijft hetzelfde: ongeveer twee centimeter. Ze zijn niet vervormd doordat randjes afbrokkelen, noch door te krachtige indrukken van hiel of voorvoet. Ze lijken wel in het bovenste laagje van het losse zand uitgestanst.

Hun drievoudige spoor wordt steeds langer en tegelijkertijd lijkt het almaar smaller en vager te worden en zich te verengen tot één spoor, dat het strand over z'n hele lengte in twee stroken verdeelt en dat in de verte eindigt in een nauwelijks waarneembare, als op de plaats uitgevoerde mechanische beweging: het afwisselend neerzetten en heffen van zes blote voeten.

Maar naarmate de blote voeten zich verwijderen, komen ze dichter bij de vogels. Ze winnen niet alleen snel terrein, maar de geringe afstand die de twee groepjes scheidt neemt in vergelijking met de reeds afgelegde weg nog sneller af. Al gauw zijn er nog maar een paar passen tussen hen...

Maar als de kinderen de vogels dan lijken te bereiken, slaan deze opeens hun vleugels uit en vliegen weg, eerst één, dan twee, dan tien... En de hele witgrijze zwerm beschrijft een bocht boven zee om vervolgens honderd meter verder op het zand te landen en weer in

[p. 371]

dezelfde richting, precies op de grens van het water, voort te stappen.

Op deze afstand zouden de bewegingen van het water nog amper waarneembaar zijn, ware het niet dat plotseling, elke tien seconden, de kleur verandert op het moment dat het uiteenspattende schuim in de zon schittert.

Zonder zich te bekommeren om de sporen die zich telkens weer scherp in het ongerepte zand aftekenen of om de kleine golven rechts van hen of om de vogels, die nu eens voor hen uit vliegen en dan weer voor hen uit lopen, wandelen de drie blonde kinderen, zij aan zij, hand in hand, met gelijke tred voort.

Hun drie gebronsde gezichten, donkerder dan hun haar, lijken op elkaar. Hun uitdrukking is hetzelfde: ernstig, bedachtzaam en misschien wel bezorgd. Ook hun gelaatstrekken zijn eender, hoewel twee van de kinderen duidelijk jongens zijn en het derde een meisje. De haren van het meisje zijn alleen wat langer en wat meer gekruld en haar armen en benen zijn een beetje ranker. Maar hun kleren zijn precies hetzelfde: een korte broek en een hemdje met korte mouwen, beide van verschoten blauw, grof linnen.

Het meisje loopt geheel rechts, aan de kant van de zee. Links van haar loopt de jongen die een beetje kleiner is. De andere jongen, die het dichtst bij de steile rotskust wandelt, is net zo groot als het meisje.

Het gele, vlakke zand strekt zich zo ver als het oog reikt voor hen uit. Links van hen verheft zich de bruine, bijna loodrechte rotswand, die geen enkele uitgang schijnt te hebben. Rechts van hen ontstaat in het gladde wateroppervlak, dat zich vanaf de horizon onbeweeglijk en blauw uitstrekt, plotseling een lichte rimpeling, die vrijwel onmiddellijk uiteenspat om zich wit schuimend te verspreiden.

Dan, tien seconden later, maakt de aanzwellende golf opnieuw dezelfde afdruk aan de rand van het strand, onder het geruis van rollende kiezeltjes.

Het golfje breekt; het melkachtige schuim stroomt opnieuw over de flauwe helling om enkele decimeters van het verloren terrein terug te winnen. In de stilte die volgt, klinken van heel ver klokslagen in de kalme lucht.

‘Hoor de klok,’ zegt de kleinste jongen, die in het midden loopt.

Maar het geluid van de kiezels, die de zee met zich mee zuigt, overstemt het te zachte geklingel. Het eind van de cyclus moet wor-

[p. 372]

den afgewacht om opnieuw enkele, door de afstand vervormde klanken op te vangen.

‘Dat is de eerste klokslag,’ zegt de grootste.

Het golfje breekt, rechts van hen.

Als de rust is weergekeerd, horen ze niets meer. De drie blonde kinderen lopen nog steeds in hetzelfde regelmatige tempo voort, alledrie hand in hand. Voor hen slaat de zwerm vogels, niet meer dan enkele stappen van hen vandaan en alsof de een de ander opeens aansteekt, de vleugels uit en vliegt weg.

Ze beschrijven dezelfde bocht boven het water, om dan weer op het zand te landen en opnieuw voort te stappen, almaar in dezelfde richting, precies op de grenslijn van de golven, ongeveer honderd meter verderop.

‘Het is misschien niet de eerste,’ begint de kleinste opnieuw, ‘als we de andere, van daarvoor, niet gehoord hebben...’

‘Die zouden we net zó gehoord hebben,’ antwoordt zijn buurman.

Maar ze hebben hun gang daarom niet veranderd; en achter hen blijven, telkens weer, dezelfde afdrukken ontstaan van hun zes blote voeten.

‘Zoëven waren we nog niet zo dichtbij,’ zegt het meisje.

Even later zegt de grootste jongen, die zich aan de kant van de rotskust bevindt: ‘Het is nog ver.’

En dan lopen ze in stilte verder, alledrie.

Ze blijven zwijgen totdat de klok, nog steeds onduidelijk, opnieuw in de kalme lucht weerklinkt. De grootste jongen zegt dan: ‘Hoor de klok.’ De anderen antwoorden niet. De vogels, die zij bijna weer hebben ingehaald, slaan hun vleugels uit en vliegen weg, eerst één, dan twee, dan tien...

Even daarna is de hele zwerm opnieuw op het zand geland en stapt langs de waterkant voort, ongeveer honderd meter voor de kinderen uit.

De zee wist stuk voor stuk de stervormige sporen van hun vogelpootjes uit. De kinderen daarentegen, die naast elkaar, hand in hand, dichter bij de rotskust lopen, laten diepe voetafdrukken achter zich, waarvan het drievoudige spoor zich, parallel aan de rotskust en de zee, eindeloos uitstrekt over het zeer lange strand.

Rechts, aan de kant van het onbeweeglijke en vlakke water, breekt steeds op dezelfde plek, dezelfde kleine golf.

Vertaling: Els Broeksma