De Gids. Jaargang 157

[p. 156]

Mário-Henrique Leiria
Spoorzaken

Hij zat in de trein en at met de grootst mogelijke aandacht zijn gedroogde vis.

De ander, tegenover hem, bekeek het gulzige tafereel lichtelijk verwrongen en met onzekere bewegingen. Hij kon zich niet langer bedwingen en vroeg: ‘Gelooft u dat die vis nog goed is?’

Degene die zat te eten spuugde een graat op de grond, streek zijn snor glad en meende, naar het raam kijkend, te moeten antwoorden: ‘Denkt u dat ik bedorven dingen eet?’

‘Helemaal niet. Ik vroeg alleen maar naar uw mening, want ik zie aan alles dat u van vis houdt. Ik ook trouwens.’

‘Smaken, dat is iets heel vreemds,’ was het commentaar van degene die de vis at, in de richting van zijn schoenen pratend.

‘Geen twijfel aan,’ antwoordde, met een geruststellend gebaar, degene die tegenover hem zat. ‘Men kan van twijfelachtige dingen houden. Maar als men van iets behoorlijks houdt, is het zonder meer duidelijk dat we een goede smaak hebben. Tja, zoals van vis houden.’

Degene met de vis bleef een tijdje stil, kauwde zorgvuldig op de vinnen van de staart en peuterde wat daarvan tussen zijn kiezen bleef zitten er met zijn nagel tussenuit.

‘Wat hebben vissen een graten!’ gaf de toeschouwer verbaasd te kennen, met een grimas waarmee je iets denkbeeldigs door het raam naar buiten spuugt.

‘Dat is zo, ja. U moest eens weten hoeveel gelijk u daarin heeft!’ bevestigde de eter, voldaan achterover leunend onder een genotvol kauwen. ‘Een waar woord,’ en hij spuugde nog een graat uit, op zijn schoen richtend.

De vis begon het niets te naderen. Er was nog iets over bij de kieuw en verder de kop met het fascinerende oog.

‘Luister, beste man,’ gooide degene die toekeek er in pure wanhoop uit, ‘zou u niet een beetje van die magnifieke vis aan mij willen afstaan?’

Die van de overkant hield even pauze bij het kauwen.

‘Ik heb het idee dat deze heerlijke kop u misschien wel zou bevallen.

[p. 157]

Zeg maar vijftig dollarcenten. Goed, laten we zeggen dat ik tevreden ben met uw sandalen. Ik weet dat u van vis houdt en dat is me genoeg.’

De gegadigde week achteruit op de bank. Een uitdrukking van walging en schrik overtrok plotseling zijn gezicht.

‘Voor die kop? Een kop van niks, moet ik u zeggen. En wie weet of hij nog wel goed is!’

‘Zoals u ziet leef ik nog steeds,’ deelde de eigenaar mee, en zoog intussen aan de allerlaatste kieuw.

‘In dat geval,’ gaf de potentiële koper met tegenzin toe, in paniek rakend bij het zien verdwijnen van de kop, ‘denk ik dat ik hem wel tegen een sandaal wil ruilen.’

‘Wat heb ik aan één sandaal, dat zou ik weleens van u willen weten. Ik bezit twee voeten, zoals u ziet, en bovendien de kop van deze overheerlijke vis. Maar, laten we zeggen dat ik bij de kop ook nog deze gringo-sigaretten doe, die u zeker nooit meer ergens vindt. Kijkt u eens. Oneindig veel meer waard dan alle sandalen bij elkaar.’

Hij diepte onder uit zijn broekzak een ongelooflijk verkreukeld pakje Old Gold op, al half leeg.

De ander kon zich niet meer bedwingen. Hij trok de sandalen uit, wreef verlekkerd met zijn voeten over de grond, en deponeerde het stel behoedzaam naast de bezitter van vissen en Old Golds.

De kop en de sigaretten verwisselden van hand, in de samenzweerderige stilte die bij grote daden past.

Toen hoorde men alleen nog de uiteindelijke vermorzeling van de visseschedel, terwijl buiten de ruimte voorbijgleed.

Uit Contos do gin-tonic (1973). Vertaling Catherine Barel