Melle Broeksma
Letterontwerpen als studieproject
Nu bijna twee jaar geleden begon ik als student grafisch ontwerpen aan de Rietveld Academie in Amsterdam met letterontwerpen. Niet dat ik toen goed kon overzien wat dat precies inhield, maar ik had er grote behoefte aan me intensief met typografie bezig te houden, omdat gedrukte tekst, met als basis de lettervorm, naar mijn idee nog steeds een zeer fundamentele manier van informatie-overdracht is.
Het uitgangspunt voor mijn onderzoek vormde het bestuderen van de renaissance-letters van Aldus Manutius & Garamond. Ik heb getracht een aantal karaktereigenschappen van deze letters in een moderne vorm te vatten.
Wie zich heden ten dage bezighoudt met letterontwerpen, staan vele technische mogelijkheden ter beschikking. Waar letterontwerpers vroeger afhankelijk waren van grote letteruitgeverijen en peperdure apparatuur, kunnen tegenwoordig met een betrekkelijk goedkope computer letterfonts geproduceerd worden van hoogstaande kwaliteit.
Voor mij als student heeft dit het mogelijk gemaakt dat ik in korte tijd een zeer werkbaar lettertype heb kunnen ontwerpen en alle facetten van het letterontwerpen heb kunnen onderzoeken. Het ontwerpen en het produceren van een lettertype zijn door de computer samengevallen; als het ontwerp af is heb je ook meteen een gebruiksklaar letterfont. De letter waaruit deze tekst is gezet, is grotendeels op de computer ontworpen en geheel daarop geproduceerd.
Deze werkwijze heeft als voordeel dat de letter voortdurend als tekstletter getest kan worden. Tijdens het ontwerpproces is de letter verscheidene malen gezet en op een offset-proefpers gedrukt, zodat voortdurend gecontroleerd kon worden hoe de letters ‘in de praktijk’ functioneren. Op deze manier kon ik mijn letterontwerp er specifiek op toespitsen zich ook onder minder ideale drukomstandigheden (grof papier, te weinig of te veel inkt) en in de kleinere corpsen toch goed te houden.
In de tijd van het loodzetsel was het gebruikelijk dat kleine corpsen optisch aangepast werden; ze kregen kortere stokken en staarten, wat meer tussenwit en ruimere binnenvormen. Bij het fotografisch zetten en de eerste digitale zettechnieken ging dit gebruik verloren en werden alle corpsen vanuit één vorm gezet.
Het voordeel van de huidige digitale techniek is dat het redelijk eenvoudig is om varianten van een lettertype te maken met subtiele vormverschillen. Het is dan ook weer mogelijk om voor verschillende corpsgroottes verschillende versies te maken, zoals op de pagina hiernaast is geïllustreerd.
De resultaten die op deze pagina's getoond worden, zijn als een enigszins uit de hand gelopen studieproject te beschouwen. Hoewel in eerste instantie het onderzoek voorop stond, heeft zich gaandeweg een bruikbaar lettertype ontwikkeld.
Zie hier de Levanah!
Auteursrechtelijk beschermd
