interviews, ingezonden brieven, enzovoort. Omdat het franquisme inmiddels ter ziele is, moeten nu uitsluitend de communisten het ontgelden. Zijn kritiek begint op paranoia te lijken als hij veronderstelt dat de geringe weerslag van zijn ideeën in Spanje vooral te wijten is aan een communistisch complot. Ik denk dat de communisten graag de macht zouden willen hebben die Arrabal hen toeschrijft.
Merkwaardig genoeg manifesteert Arrabal zich in deze fragmenten niet alleen als anarchist en pacifist, maar ook als een religieus persoon. Merkwaardig, omdat je zou verwachten dat Arrabals katholieke trauma's een diepe haat tegen wat voor godsdienst dan ook hebben veroorzaakt. In plaats daarvan citeert hij voortdurend uit de bijbel en pleit hij voor erkenning van Israël (waarmee Spanje nog steeds geen diplomatieke betrekkingen onderhoudt).
Het is verleidelijk om te denken aan een pose, zeker als men leest hoe Arrabal het ontstaan van zijn zojuist verschenen roman La torre herida por el rayo (De door de bliksem getroffen toren; Destino, Barcelona 1983) verklaart: ‘Mijn roman vindt zijn oorsprong in de Maagd Maria die mij tien jaar geleden is verschenen.’ Een goedkope truc om opzien te baren? Arrabals gedrevenheid lijkt me te oprecht, maar merkwaardig is het wel.
De sobere ernst van Baäl Babylone is ver te zoeken in La torre herida por el rayo. Spel, ironie en spektakel voeren de boventoon, waardoor de roman in de traditie van de schelmenroman is te plaatsen. Uitgangspunt is het wereldkampioenschap schaken tussen twee superdotados (zeer begaafden): de Zwitser Marc Amary en de Spanjaard Elías Tarsis. De zetten worden zeer nauwkeurig gevolgd in het boek (ze staan voor het grootste gedeelte afgebeeld). Tegelijkertijd wordt in dezelfde stad (Parijs) de Russische minister van Buitenlandse Zaken ontvoerd door een ‘Internationaal Communistisch Comité’. Tarsis verdenkt Amary, die een terroristisch verleden heeft. Met dit verleden (en dat van Tarsis) maken we kennis via terugblikken. Ze vormen de hoofdmoot van het boek, en tevens de boeiendste delen. Beide wonderkinderen hebben een absurde jeugd achter de rug. Een voorbeeld: Amary ziet het levenslicht op een feest waar de sanitaire voorzieningen veel te wensen over laten: zijn moeder baart hem op een vloer vol uitwerpselen. Als het jongetje dit op zevenjarige leeftijd te weten komt, vreet hij zich vol, uit wraak. Later brengt hij zijn moeder op gruwelijke wijze om het leven, geïnspireerd door de wijze waarop hij ter wereld kwam. Het zal duidelijk zijn: Amary is heel slecht. Zijn politieke activiteiten zijn niets anders dan een uitlaatklep voor zijn bizarre dadendrang. Af en toe lijkt het alsof Arrabal Amary opvoert om zijn gal weer te kunnen spuwen op links-radicale bewegingen, bij voorbeeld als hij op voorspelbare wijze hun kleding en de vertakkingen binnen de beweging op de hak neemt. Maar in de eerste plaats is Amary toch een bizar wonderkind.
In de figuur van Tarsis zijn autobiografische elementen aan te wijzen: de vader die verdwijnt als de jongen negen jaar is, de passie voor het schaakspel, onderwijs door paters, zeer opvallende schoolprestaties, vlucht naar Frankrijk en... grote religieuze interesse. Ook Tarsis mag zich namelijk verheugen in de verschijning van de Maagd. Voor het zover is, heeft Tarsis er al een carrière als wonderkind, edelsmid en souteneur opzitten, en tracht hij toe te treden tot dejezuïetenorde. Hij vertrekt echter naar Frankrijk, na een kort verblijf in een strafkamp wegens desertie. Aan de Rivièra leidt hij met twee vriendinnen een kuis leven (een knipoog naar de seksuele repressie in Spanje?), totdat op een avond met behulp van veel champagne alle remmen los worden gegooid. Het betekent het begin van een idyllische driehoeksverhouding, die echter van korte duur zal zijn.
Vele gebeurtenissen in het leven van Tarsis zijn aanleiding om te speculeren over de banden tussen Tarsis en Arrabal, over welke idee-
Auteursrechtelijk beschermd