De Gids. Jaargang 146

[p. 346]

Wiel Kusters
Het leven op stoomschepen

Onveranderd. Niets
verandert machines die stil-
staan. Rook? Stoom? Stoker? Geen vuur
van een branding, geen lekken
van vlammen.

Zwarte rompen,
zwarte pijpen.

Beweging. Anders dan denken
gericht op wie stilstaat.

‘Nu hij stilstaat, staat
alles stil.’

[p. 347]

 

Silhouet,

 

 

 

achter de buitenste

 

regel der duinen

 

 

 

piramide

 

van gruis.

 

 

 

Broeiend, stomend

 

steenstort.

 

 

 

‘Mijn hart stond stil:

 

geen zeilen. Was er leven

 

op dit schip?’

[p. 348]

Ballade van de Stoker

Wij varen in een oven over zee
en stomen goed.
Water, bloed.
Verdampend vlees.
Braden, stoven.

Bestemming:
eindigheid van lichten van
branden in de nacht.

‘Rook volgt,’ zegt Stoker,
‘de mooisten, buigt zich
naar hen over, hun assen
harkend met zijn kam,
de vlam.’

En: ‘Liefde is geen rook, geen geur, geen
lucht van zuchten. Open deur.
Liefde is verbranden,
maar onassig,
ongassig.

Is: Ik zal zolang ik kan u volgen.
En staat een andere rook niet toe
dat wij elkaar nog zien, dan
blijf ik door mijn oor
uw man (of

vrouw.)’

Zo stookt Stoker.
Zo branden onze
dagen door.

Wij varen
in een oven

over zee.

[p. 349]

Het lied van de vuurplaat

De kolen zitten onderin,
maar vuur verteert als mondeling.

Zat die vuurmuil niet verborgen,
zat de reder in de zorgen.

Wat de mens niet graag wil weten,
moet hij verstrooien en vergeten.

Passagiers van rang en stand
kuchen bescheiden achter de hand,

als men hen teergevoelig noemt en
om hun oogluiken beroemd.

De schoorsteen die zit altijd boven,
waar men z'n ogen wil geloven,

dus die ziet men elke dag
met rookjes wapp'ren naast de vlag.

Hoog! Dat is waar wind in zit!
Hoog maakt van elk zwart een wit!

Diep beneden in het ruim
kauwen de stokers op een fluim,

zwart hun oogbal, zwart hun huid.
En hun adem fluit eruit.

(Ook erin. De rest is zweten
en je Dante niet vergeten.)

Op een vuurplaat rust de wereld.
Ovens, zelfs hun as verterend.

Kolen, brandend op mijn lip.
In de grond als op een schip.

[p. 350]

 

Op het kussen

 

in zijn hut achter

 

kaarten in de rook-

 

salon boven de kuilen der

 

Chinese donkey-men in de lounge

 

van het gestilde? schip met uitzicht

 

op (in haar dans lieftallig)

 

zonder vallen? in zijn dek-

 

stoel lucht en golfslag

 

geen? suizing van een zeil-

 

ding brandende geteerde touwen as

 

door roosters hoort het

 

zeeziek oor de lang-

 

zame doodstap van paarden te

 

water de gaten van

 

donkey-men.

[p. 351]

Bal masqué

Hoe wij dansten,
lager, lager,
liefste, in het gruis
als ik, zwierend
op een holte, vlakte,
waar je viel, mijn ogen brak,
dansers, walsend walsend,
samen in een trap veranderd.