De Gids. Jaargang 145

[p. 611]

Jean-Paul Franssens
Drie gedichten

In deze oefening moet ik gaan
Naar het gesticht dat mijn naam draagt
De Jean-Paul Franssensstichting
Of het Jean-Paul Franssensgesticht
Het is het gesticht
Waar men jonge meisjes opvoedt
En waar men jonge jongens toespreekt

Ik ga in mijn gele limousine
In mijn witte tropenpak
Met mijn smetteloze Bally's
Mijn Panama
Mijn Havana
Mijn crèmekleurige glacéhandschoenen
Met mijn Jacomoparfum
En mijn door teerheid haast vergane
Door vererving van vader op zoon
Door mijn grootmoeder beschermde
En later door mijn moeder
Vlak voor zij stierf
Aan haar oudste dochter
Mijn halfzuster
Doorgegeven
En met zorg toevertrouwde
Door haar in een glazen kastje
Met veel zorg bewaarde
Ietwat vergeelde pochet
Die iets wappert
Iets hinderlijk beweegt
In de linker borstzak

[p. 612]

 

Van mijn tropenuniform

 

Wanneer ik rijd

 

Over de buitenwegen

 

In mijn open gele wagen

 

In mijn open gele limousine

 

 

 

Weldra ben ik bij mijn prachtige gesticht

 

En ik kijk naar de hokken

 

Waar de meisjes

 

En de jongens

 

Al op hun vriend

 

En weldoener liggen te wachten

 

In hun stallen vol drek

 

In hun stallen vol ongedierte en ontucht

 

Vol weerzinwekkende boosaardigheden

 

En liefde

 

En weldaad

 

En overdaad

 

En heldenmoed

 

Maar ook met de versierde badhanddoeken

 

Behangen met stukken Jacomozeep

 

En Jacomoscheerzeep

 

En Jacomoscheercrème

 

En Jacomoaftershave

 

En Jacomodamesparfum

 

En de gebleekte jarretellen

 

En de besmeurde petticoats

 

En de herensokken

 

En de herenlingerie

 

De ongebreidelde meisjessokken

 

 

 

De bewakers doen de hekken open

 

En de vernederde naakte meisjes

 

De onderdanige blote jonge jongens

 

Staren naar mijn verblindende

 

Naar mijn indrukwekkende verschijning

 

Naar mijn indrukwekkende entourage

 

Waar aan kosten noch moeite zijn gespaard

 

Misschien zien zij in mij wel

[p. 613]

 

Harry S. Truman

 

Of president Roosevelt

 

Geslagen maar toch nog sterk

 

In zijn invalidewagentje

 

Of Masaraki de japanse generaal

 

Of Minderaki zijn helper en wrede beul

 

Of de oogverblindende

 

Generaal Mac Arthur

 

Maar misschien popelen zij

 

Net als ik

 

Naar het moment

 

Waarop ik hun stallen inspecteer

 

Naar het moment waarop de bewakers

 

De hekken achter ons laten vallen

 

Naar het moment

 

Waarop ik de surprises

 

Van de zondagochtend ga verdelen

 

Naar het moment waarnaar ik heb uitgezien

 

Naar het moment waarnaar ik heb verlangd

 

Zoals een moeder verlangt naar haar kind

 

In het verre oosten

 

Zoals een vader verlangt naar de eremedaille

 

Van zijn gesneuvelde zoon

 

Zoals de zwetende akela's in de witte voorkamer

 

Verlangen de koningin

 

Hun liefde te betuigen

 

En hun trouw

 

En hun kameraadschap

 

En hun hardvochtigheid

 

Naar het moment dat ik zou willen noemen

 

Een vredelievend samenzijn

 

Waarop wij een begin gaan maken

 

Met wat ik zou willen noemen

 

Onze oefening voor op de zondagmorgen

[p. 614]

Bij de laatste foto van Rimbaud: 1883 in Abessinië

 

Kijk hij is dood

 

Meer dan de stenen

 

Meer dan de rotsen

 

Waarop hij staat

 

Meer dan de doornentakken

 

Is hij dood

 

 

 

Zijn stanleywit schroeit in de zon

 

En onder het verband

 

Waar hij zijn hand op heeft gelegd

 

Smelt hij naar waar het eens begon

 

Vergaan zijn vezels naar hun oude recht

 

 

 

De rotsen

 

Stenen

 

Zijn ontvelde hoofden

 

Koppen van monsters

 

Schedels van mensen

 

Duivels

 

Hoerewaarden en kastraten

 

 

 

Zijn lijf erboven

 

Kromt zich naar hen over

 

Naar voren en hij kan hun stemmen horen

 

Die kirren van genot om zijn verval

 

Om Satan vagevuur en hel

 

Om hemel zaligheid en God

 

 

 

En in een verre hoek onder de palmen

 

Grijnst met Chinezenblik

 

Verlaine

[p. 615]

Oefening voor de nacht

 

Laat mij deze oefening zacht uitspreken

 

Zodat ik er niemand mee stoor

 

Of leed mee berokken

 

Of verdriet mee doe

 

Of pijn

 

Of op het hart trap

 

Of kwets

 

Of benadeel

 

Of op welke manier dan ook

 

Iemand in een kwaad daglicht stel

 

Laat mij deze oefening uitspreken

 

Alsof er vleugels waren aan deze oefening

 

Of tedere handen

 

Of tedere nooit geziene

 

En nog nooit aanschouwde

 

Hartelijkheden

 

Laat mij kalm zijn en lief bij deze oefening

 

En vooral voorzichtig

 

Zodat mij niemand deze oefening

 

Kan nawijzen

 

Of kan zeggen

 

Deze oefening

 

Brengt geen geluk

 

 

 

Luister lieve meisjes

 

Brengen jullie je bloempjes maar bij mij

 

En brengen jullie je mandjes vol overheerlijk fruit

 

Maar bij mij

 

En brengen jullie de zachte eigengehaakte

 

Directoirtjes en gekleurde

 

Naar helder zeepsop geurende

 

Plastronnetjes en overgooiers maar bij mij

 

Want ik ben als een aardige vader

 

Begrijpend als een verre maar dappere oom

[p. 616]

 

Niemand zal van mij kunnen zeggen

 

Dat ik jullie niet met begrip en toewijding

 

Met vriendschap en kameraadschappelijkheid

 

Van dienst ben

 

Ik doe mijn knil-pet al op meisjes

 

Ik praat met jullie op mijn

 

Oude vertrouwde indische manier

 

En ik zal jullie

 

Dat zweer ik

 

Niets in de weg leggen