Rudolf Geel
Inleiding
Na ontvangst van het in dit nummer afgedrukte artikel van Ton Anbeek ‘Aanval en afstandelijkheid; een vergelijking tussen Amerikaanse en Nederlandse romans’ leek het de Gidsredactie zinvol dit stuk toe te zenden aan een aantal literaire auteurs, recensenten, literatuur-theoretici, sociologen en Amerika-kenners, met het verzoek een reactie te schrijven.
Deze reacties, die wij van bijna de helft van de oorspronkelijk aangezochten ontvingen, drukken wij in dit nummer af.
Bij het stuk van Anbeek legden wij de medewerkers aan dit nummer een viertal vragen voor, die wellicht een leidraad konden vormen bij het formuleren van de gevraagde reactie.
Deze vragen luidden als volgt:
Wat vindt u van de impliciete beschrijving van de kenmerken van Nederlandse - en de Amerikaanse - literatuur in Anbeeks artikel?
- Wat verklaart volgens u de populariteit in Nederland van (en het onbegrip in Amerika voor) romans als Een vlucht regenwulpen en Opwaaiende zomerjurken? Zijn wat dat betreft de overeenkomsten tussen beide boeken volgens u belangrijker dan de toch in een aantal opzichten grote verschillen?
- Wanneer u de door Anbeek aangegeven verschillen tussen de Amerikaanse en de Nederlandse literatuur onderschrijft, hoe verklaart u deze dan? Waardeert u deze verschillen als gunstig of als ongunstig voor de Nederlandse literatuur?
- Wanneer u het met de Amerikaanse studenten eens bent, wat vindt u dan van de literaire kritiek in Nederland, die een dergelijk geluid niet heeft laten horen? Vindt u de literaire kritiek in Nederland ‘verliteratuurd’ of integendeel juist professioneler geworden?
De lezer van dit nummer wordt op de hierna volgende bladzijden met een groot aantal meningen geconfronteerd. Deze meningen spreken elkaar soms tegen, of bestrijden elkaar. Inzichten over literatuur en de functie ervan blijken niet alleen sterk te kunnen verschillen, maar roepen vaak zelfs heftige emoties op, zodat wij onze lezers veel aanval en weinig afstandelijkheid in het vooruitzicht kunnen stellen.
Anbeek heeft een knuppel in een wel zeer welbespraakt, soms tot de tanden toe gewapend en in ieder geval uiterst levendig hoenderhok gegooid.
Het zou ons daarom verwonderen als met de hier afgedrukte meningen en inzichten het laatste woord over de door hem geconstateerde tendensen in enige moderne en populaire Nederlandse romans is gesproken.
De redactie van De Gids dankt alle medewerkers voor hun bijdragen, die in een zeer kort tijdsbestek tot stand moesten komen en in alfabetische volgorde zijn afgedrukt.
Auteursrechtelijk beschermd