[Commentaar]
De ontwikkeling van nationaal-socialisme en fascisme hebben in de publieke discussie en in de sociale wetenschappen veel aandacht gekregen. De aard van het stalinistisch terreurbewind begint daarentegen pas in de laatste jaren in zijn volle omvang en consequenties algemeen bekend te worden. Verklaringen van het stalinisme zijn tot nog toe in sterke mate ideologisch bepaald, met name door de geconditioneerde reflexen van de koude oorlog. Een serieuze discussie over het hoe en waarom van de opkomst en aard van het stalinisme - en de daaruit te trekken lessen - moet eigenlijk nog beginnen. Daarom publiceren wij in dit nummer van De Gids Alvin Gouldners originele en stimulerende analyse van de aard en de ontwikkeling van het stalinisme. Omdat zijn studie een goede aanzet voor een discussie vormt, heeft de redactie een aantal commentaren op zijn bijdrage gevraagd. Helaas hebben wij maar een deel van de gevraagde commentaren op tijd binnengekregen. In een volgend nummer van De Gids zullen daarom nog enige reacties en het antwoord van Alvin Gouldner worden opgenomen.