De Gids. Jaargang 137

[p. 669]

Harry Mulisch
Gedichten

Aangezien nooit
(Ten hoogste in dromen,
Verzakt, verwilderend in kelders)
Over de heuvels van jouw tijd de weg naar dit huis
Vindbaar is, schrijf ik dit,
Liefste.

Vloed van ruimte slaat hier over zee en land en raast
Tegen ons huis als een tweede zee op de klip,
Zo onbedaarlijk, zo onzichtbaar in het zonlicht,
Zo stil,
Maar rondom de ruïnes groeiend van uur tot uur.
Dan dringt rots door de kalk in ons koele riet.

Heuvelopwaarts
Dolen de ouden door hun herinnering, zij het zingend,
Want waarom nog? (Bijna verzonken.)

Langs hooggespannen notenbalken daalt de avond
In het dal: amechtige blaasbalg van padden.
Van tunnel naar tunnel draagt de luchtige stuwdam
Nog reizigers, vergaand in de roep van een koekoek,
En over het fluitend terras dwalen nog, gevleugeld
Oplichtend, vonkjes van de geschiedenis.

Dat is de plaats.
Een rechte lijn verbindt het huis met het huis
Waarin je leest achter dalen en jaren.

Als ook jij onvindbaar bent,
Liefste, en ook dit
(Gelijk onveranderlijk het geschrevene
Eindigt op de belt van Oxyrhynchus)
Rest alleen die lijn,
Onzichtbaar, onbedaarlijk.

[p. 670]

Alexander von Humboldt vertrekt van Cuba en laat zijn geliefde achter

 

Zegevierend, haar gezicht

 

Met gesloten ogen in de tegenwind, haar haren

 

Landinwaarts waaiend

 

Kromt de palm zich aan het strand van onze jaren.

 

 

 

Herinnering aan haar steigert in het kielzog,

 

Ontvlucht schuimend ons schip.

 

Achter de horizon trekt het spoor bedarend

 

Vlak in het gelaten rijzen

 

 

 

En dalen van de zee

 

tussen haar en mij.

 

Daarboven terugkeer,

 

daarboven de meeuwen.

[p. 671]

Een zondag in Cambridge
of Philosophiae Naturalis Principia Mathematica

 

Plechtig schrijdt mijn Isaac tussen heggen kerkwaarts,

 

Huiswaarts. Daartussen klemt mijn dienaars preek: 't kruishout.

 

Mijn stof ligt op zijn schoenen, mijn zon broedt op zijn pruik,

 

Mijn Isaac zweet, mijn Isaac zweet onder zijn pruik.

 

 

 

Ik heb mijn Isaac lief, although he split my light

 

In prisms. What could I say? He was right.

 

Pardon? Wie bitte? O, al die eeuwen ook,

 

Al die talen. Babylon, Babylon, Babylon.

 

 

 

Isaac! Die ene taal. Zie mijn lam in het gras.

 

Hij kijkt weer in het stof. Maar zoals eens verblind

 

Door mijn zon in de Theems, die hij niet gezien had

 

Toen hij naar de brug keek, pas toen hij niet meer keek,

 

 

 

Ziet hij nu mijn appelboom. En kijkt weer. Zijn appelboom.

 

Betreedt het gras: ‘Kapte men zo'n boom tot kruishout?

 

Wie zaagde twee planken voor Christus' dood uit de boom

 

Der Kennis van Goed en Kwaad? Welke timmerman?’

 

 

 

Mijn Isaac leunt tegen de stam. ‘Welke timmerman?

 

Mijn God, wellicht Jozef?’ Mijn Isaac verkeert in staat

 

Van doodzonde. Ik onthecht mijn appel. De appel

 

Valt op zijn pruik. Hij schrikt; legt zijn hand op zijn kruin.

 

 

 

Verstaat hij mij? Staart hij naar de appel in zijn tuin?

[p. 672]

Natuurlijke historie van de Noordzee

 

Strand sinds Wladiwostok

 

En een teen blauw als de vakantielucht gestoten

 

Aan beton uit oorlogen onder het zand.

 

En met frisdrankdoppen onontbeerlijk teer

 

Schrapen van voetzolen, achter de horizon

 

Onweer van bommenwerpers.

 

En heel de verzengende transistordag

 

Per sekonde gefotografeerd: hoe ver,

 

Ver en ongewild op dia's straks op muren:

 

In de zandlopermijn, onopgemerkt

 

Onder het reklamevliegtuig naast de torenflat

 

Waar kinderen op het dakterras auto's tellen,

 

Verstard achter gepekeld glas -

 

 

 

daar waar Huygens' vlieger,

 

De Draeck, steeg boven lege kust in zomerzon.

 

Gelaarsd, gelubd vierde hij zijn lijn,

 

Alleen met de branding. In zee

 

Slingerende zeilen van de V.O.C.

 

 

 

Staat daar straks

 

De eerste meeuw weer stil in de wind, in de zilte

 

Tijd van een naamloze eeuw?