De Gids. Jaargang 132

[p. 269]

W.F. Wertheim
Ik beschuldig

(Rede uitgesproken op de door de Stichting J'accuse op 4 mei van dit jaar te Amsterdam georganiseerde bijeenkomst)

Het is makkelijk anderen te beschuldigen.

Het is moeilijker onszelf, ons eigen volk, onze eigen regering, waarvoor wij ons als volk zelf verantwoordelijk moeten voelen, in staat van beschuldiging te stellen.

Als wij beschuldigingen willen uiten met betrekking tot Zuidoost-Azië, is het makkelijk met een beschuldigende vinger naar de Amerikanen te wijzen. Wij zijn dan in het goede gezelschap van vele Amerikaanse intellectuelen en jongeren die nu door hebben voor wat voor ‘vuile oorlog’ zij in Vietnam, en straks misschien in Laos, Thailand en Cambodja moeten sterven. Zij hebben de civiele moed opgebracht hun eigen regering in staat van beschuldiging te stellen wegens het ondersteunen van corrupte, reactionaire regimes die elke vooruitgang, elke broodnodige agrarische hervorming tegenhouden, regimes die zonder deze steun allang zouden zijn ineengestort. Deze Amerikaanse jongeren wagen ernstige risico's omdat zij zich tegen de ware schuldige aan alle wandaden, tegen hun eigen, machtige, regering richten.

Wanneer wij, hier in deze zaal, dan ook beschuldigingen uiten over herleefd fascisme in Zuidoost Azie, moeten wij in de eerste plaats aandacht schenken aan het land waar wij zelf, vanouds en nu weer sinds enkele jaren, grote invloed hebben: Indonesië.

In Trouw van 18 april stond de uitspraak van professor Van Wijnbergen: op het Griekse kolonelsbewind kan Nederland invloed uitoefenen, wij zitten beiden in de Raad van Europa. Maar Indonesië ligt niet binnen onze invloedssfeer. Natuurlijk is dit een uitvlucht.

In Vrij Nederland van 26 april schreef Paul van 't Veer, met wie ik het overigens ook niet altijd eens ben, namelijk terecht: ‘Voor Indonesie is deze nauwe samenwerking met Nederland van grote betekenis, zoals in Scheveningen wel bleek. De andere donor-landen zijn geneigd op het Nederlands kompas te varen, zozeer dat Frankrijk,...korzelig van “Nederlandse propaganda” sprak.’

Ik beschuldig, nu en van deze plaats, het Indonesische bewind, onder leiding van Generaal Suharto, ervan dat het in Indonesië al sinds een aantal jaren een terreurbewind uitoefent van de ergste soort. Ik beschuldig Generaal Suharto ervan dat hij, door president Sukarno aangesteld om na de mislukte staatsgreep van 1 oktober de eenheid van het leger te herstellen, in de tweede helft van oktober 1965, toen er geen sprake was van een toestand van burgeroorlog, en toen de Indonesische Communistische Partij, de P.K.I., zich loyaal en openlijk achter de regering-Sukarno had geschaard, de beruchte stoottroepen, de zogenaamde Rode Baretten, naar Midden-Java en later naar Oost-Java heeft gestuurd, voor een vernietigingsactie tegen alles wat links was of wat daarvoor doorging. Ik beschuldig Suharto van de verantwoordelijkheid voor het vermoorden van honderdduizenden volstrekt onschuldigen aan de staatsgreep - een aantal slachtoffers dat dat van de gehele Vietnamoorlog benadert of overtreft. Ik beschuldig hem en andere generaals, waaronder vooral generaal Nasution, ervan een afschuwelijke hetze tegen alles wat links is te hebben ontketend, mede door het verspreiden van het sprookje dat de P.K.I. overal in het land lijsten zou hebben aangelegd van moslims, christenen en nationalisten die zij, als zij aan de macht waren gekomen, hadden willen vermoorden - duidelijk een lasterpraatje, want als er ook maar één letter van waar was geweest dan zouden deze lijsten met grote tamtam in de processen voor het Militair Tribunaal tegen vooraanstaande P.K.I.-leiders als bewijsmateriaal zijn geproduceerd.

[p. 270]

Nog pas enkele dagen geleden heeft president Suharto zijn volle verantwoordelijkheid voor de afschuwelijke massamoord erkend: in een bulletin van het officiële Indonesische persbureau Antara staat een verslag van Suharto's toespraak, op 22 april, ter gelegenheid van de zeventiende verjaardag van het corps der Rode Baretten. Hij herinnerde eraan, en ik citeer letterlijk, ‘dat de Rode Baretten de eerste strijdgroep vormden die uitrukten om de communistische elementen te vernietigen, in de eerste uren na de mislukte staatsgreep. De Rode Baretten tezamen met leden van de Strategische Reserve van het Leger, waarvan generaal Suharto toen commandant was, waren de leidende elementen bij de grote militaire vernietigingsactie op de communistische benden’.

Verre er vandaan dus dat Suharto de afschuwelijke wandaden van de Rode Baretten openlijk afkeurt, heeft hij ze, nog geen twee weken geleden, hier openlijk voor geprezen.

Ik beschuldig president Suharto ervan dat hij met deze lof aan massamoordenaars, met het verzuim ook maar één schuldige aan deze massamoorden te bestraffen, nieuwe wandaden, nieuwe willekeur, nieuwe golven van arrestaties uitlokt en ze van tevoren sanctioneert.

Ik beschuldig hem ervan dat hij daarmee zelf de toestand heeft geschapen waarin het, volgens zijn eigen ministers, onmogelijk zou zijn de vele tienduizenden volstrekt onschuldige politieke gevangenen massaal vrij te laten, daar zij slachtoffer zouden worden van de terreur van plaatselijke militaire commandanten en de opgehitste moslimse bevolking.

Ik beschuldig de regering-Suharto van een onmenswaardige behandeling van deze politieke gevangenen, waarvan de aantallen als minimaal 76000, alleen voor Java, worden opgegeven.

En ik beschuldig onze eigen regering ervan dat zij, door op grote schaal hulp te bieden aan zulk een regime, zich mede schuldig maakt aan het voortduren van de terreur.

In de strijd tegen deze verdachte hulpvaardigheid hebben de Nijmeegse studenten enkele weken geleden op moedige wijze het spits afgebeten. Voor hun strijd tegen herleefd fascisme zijn zij door de rector der Nijmeegse Universiteit, professor Van Wijnbergen, voor fascisten uit gescholden. Willen wij tegen fascisme strijden, dan moeten wij niet, zoals die andere Nijmeegse hoogleraar, professor Duynstee, in Vrij Nederland van 26 april deed, deze moedige studenten waarschuwen tegen de gevolgen van wat zij doen, en speciaal de juristen onder hen, met het oog op hun carrière, die zij met hun actie kapotmaken. Nee, wij moeten eisen dat de geheime politierapporten waar professor Duynstee op doelde (en waar ook alle sprekers van vandaag op komen te staan) onmiddellijk worden vernietigd. Een regering die een fascistenregime in het zadel helpt, zal zelf op de weg naar fascistisering voortgaan.

En zonder buitenlandse hulp - die volgens berekening van een bekend Indonesisch econoom tachtig procent van het pas begonnen vijfjarenplan moet financieren - zou dit, of een ander terreurbewind in Indonesië, zich niet lang meer kunnen handhaven tegen het opstandige, verarmde volk.

Ik waarschuw onze regering en ons volk, dat wij door deze steun bezig zijn in Zuidoost-Azië een tweede Vietnam te scheppen.