De Gids. Jaargang 131

[p. 97]

Jos Ruting
Nieuw Amerikaans ruimtesucces⁺

Ik sliep nauwelijks toen ik in gesprek raakte met een musicus. Het ging over muziek. Ik zei: De hoogste muziek wordt op het ogenblik door Amerika gebracht. Na deze woorden zag ik ontzetting op het muzikaal gelaat van de musicus en ik begreep dat hij niet alleen musicus maar hoogst waarschijnlijk dirigent was en waarschijnlijk een van 's werelds grote dirigenten. Met een kleine toelichting moest ik mijn ongetwijfeld roekeloze bewering redden. Ik zei: Begrijp mij goed, ik heb het niet over de betékenis van die muziek, maar Amerika bracht een elektronisch orgel in een baan om de aarde en het zijn Amerikanen die dit eerste ruimteorgel bespelen met radargolven van Kaap Carnaval. De muziek die er uit valt, valt van grote hoogte en die is aan de zuidpool te horen. Het is een soort tingeltangel zoals wij kennen uit de jukeboxen in schiettenten. Volgens waarnemers zouden pinguins die aan de zuidpool wonen, danspasjes maken als de muziek op hun grote ledige ijsvlakten valt. Vogelkenners beweren dat die danspasjes gevaarlijk zijn voor de pinguineieren. Een pinguinspecialist zegt dat het thans de pinguinbroedtijd is en dat wil zeggen dat van elke duizend vogels er hoogstens één, één ei bezit. Honderdduizend pinguins staan bij elkaar op een welhaast eindeloze en spiegelgladde ijsvloer. De zuidpoolnacht is door een zon- of maanstand nog niet donker, de dieren zien elkaar maar ze weten niet wie van hun in het bezit van een ei is. ‘Wie is hier rijk?’ ‘Wie heeft een ei?’ Ziehier de brandende vragen in vele vogelbreinen. Vragen waarop geen antwoord is. Hier staat een vogel te staan, daar staat er een te broeden, houdt een ei in zijn dikke dons verborgen. Het is u naar ik aanneem toch bekend dat juist in deze dagen elk van deze honderdduizend vogels een ei begeert. Hun wereld is een matglanzende ijsvloer, hun hemel een grijze ruimte met een slap oranje licht, een lamp die op een oude accu brandt. In deze troosteloosheid wijst een enkel ei de weg. Het zegt: Hier ben ik en waar ik ben, waar ik lig op deze ijsvloer, daar is ons huis. U begrijpt dat ook pinguins een binding nodig hebben om niet in absolute zuidpoolanarchie te vallen. Onnodig te zeggen dat individuen die zelf geen ei kunnen leggen vervuld zijn van een welhaast ondraaglijke begeerte om een ei te stelen. Wanhopig geworden dieren letten scherp op hun omgeving. Ze willen weten wie wat heeft. Voor kenners is het geen geheim dat elke pinguin het gelaat volkomen effen houdt, dat elke vogel beschikt over deze verworvenheid die door de eeuwen is gegroeid. Een glimlach; een zweem van het-superioriteitsgevoel-van-iemand-die-iets-meer-bezit-dan-een-ander, een glimp van oudertrots, ze zijn voldoende om een verborgen ei te verraden, en eierroof, ontvoering van een ei, zullen niet uitblijven.

+ JOS RUTING. Geb. 1909. Bioloog. Publiceerde onder meer de roman Lydia en de zwaan (1963, romanprijs van de gemeente Amsterdam, 1965), en de verhalenbundels Het wondere water (1964) en Op de vuist met de engel (1966).

[p. 98]

Toen kwam het elektronische orgel in de stratosfeer, gingen pinguins dansen en rolden de kogelronde pinguineieren als biljartballen over het laken, o sneller nog, veel sneller over de spiegelgladde ijsvloer. Daarop renden duizenden vogels in bezeten begeerte achter de rollende eieren, ontstonden hevige gevechten van pinguin tegen pinguin, werd het oog om oog en ei om ei. Men zegt dat vogels die rap ter been zijn en tevens de techniek van het glijden beheersen nauwelijks de snavel kruisen maar bijaldien de beste kansen maken om een ei te veroveren. Helaas veroveren zij vrijwel altijd een gekneusd ei. Ze zijn er vaak nog maandenlang gelukkig mee, een tragedie. Op een dag zegt de fletse zon: Vandaag is de grote dag, de eischaal gaat open, u zult een donsjong in uw dons bezitten. Een vermoeide vogel bekijkt een ei, op de schaal is een zwarte doodskop gestempeld, onder die doodskop de letters D.D.T.

Men zegt dat Russische vogelkenners een verzoek hebben ingediend om de omloopbaan van het elektronische orgel te wijzigen, dat het land van de ruimtevaart in staat is om hulp te verlenen. Zo verdient het, aldus deskundigen, alle aanbeveling om het orgel over Washington en andere vogelarme gebieden te laten lopen.

De musicus knikte instemmend. Ik had mij niet vergist, hij was kennelijk kunstenaar.

[p. *1]

Anton van Duinkerken (W.J.M.A. Asselbergs)
2 januari 1903 - 27 juli 1968
(foto's De Tijd)

[p. *2]

Onder de velen die afscheid namen van Anton van Duinkerken was ook Albert van Dalsum