De Gids. Jaargang 129

[Commentaar]

Dat een moordenaar moet worden vervolgd tot het einde van zijn dagen en van de wereld, is een beginsel dat zich zeer hardnekkig in het geweten heeft kunnen handhaven. Het is, dank zij de evolutie van het denken over de mens en zijn drijfveren, gelukkig gerelativeerd, vermilderd. Het doden met voorbedachten rade kan in onze samenleving in het algemeen verjaren.
De bedrijvigheid van de Oostenrijkse heer Wiesenthal, die blijft voortgaan de Duitse moordenaars en hun helpers te vervolgen, lijkt in strijd te zijn met deze door de menselijkheid gedicteerde praktijk. Toch is dat niet zo. De vervolging die hij volhoudt, geldt mensen aan wie ten gevolge van abnormale omstandigheden en motieven (de sfeer van de koude oorlog begunstigde die ontwikkeling) het recht voorbij is gegaan. Het waren de moordende dienaars van een systeem, dat de vernietiging van rassen beoogde, een systeem, welks mentaliteit nog leeft, ledere slordigheid, vergeetachtigheid of zogenaamde mildheid doet schuld ontstaan, jegens de slachtoffers niet alleen, ook tegenover de menselijkheid die zo bij herhaling wordt geschonden.
In Nederland bestaat sinds enige tijd een Wiesenthal-comité, dat steun vergaart voor de vervolging van de nog niet of onvoldoende berechte oorlogsmisdadigers. Het is ontstaan uit particulier initiatief, hetgeen verheugend is. Nog beter zou het zijn indien de Nederlandse overheid zich hierbij aansloot, in die zin dat aan de heer Wiesenthal en de zijnen een kleine dienst ter beschikking werd gesteld, die hen zou kunnen helpen bij het gericht verzamelen van gegevens over oorlogsmisdadigers die in ons land hebben gewoed. Ook zou de Nederlandse regering actiever kunnen zijn bij het nemen van initiatieven voor de berechting. We hebben nu de indruk, dat Nederland te veel afwacht wat men in West-Duitsland en Oostenrijk in dit opzicht entameert. Aldus ontstaat daarginds de indruk dat ons de kwestie niet langer wezenlijk interesseert. Hetgeen er alleen maar toe kan leiden dat de aandacht verslapt, ten gunste van moordenaars, tot schade van de menselijke waardigheid. - (Ho)