Gidsfossiel uit De Gids van 50 jaar geleden
De tragedie van den Duitscher dunkt mij, dat hij òf een abstracte droomer is, òf een brute realist: het evenwicht tusschen de werkelijkheid om hem heen en den droom van zijn ziel vindt hij zelden. In zijn worsteling om het wezen, ontgaat hem de realiteit; in zijn vereering der realiteit, begeeft hem de zin voor 't wezen. En hij neigt te licht òf naar 't cynisme, òf naar de sentimentaliteit. De Duitschers zijn het volk van het abstrakte denken; het volk, dat de toren-hooge denk-systemen heeft opgebouwd en neergeslagen en ze weer ophief; het volk der norsche en kinderlijke idealisten, die de filosofen zijn.-... Zoo is dit volk tegelijk het weekhartigste en het hardvochtigste, het meest demonische en het meest mechanische van Europa. Het is het volk, dat het mystisch ‘Ik’ heiligde en toch een slaafschen massa-geest eert, het volk der wereld-genieën en van het bureaucratisch militarisme. Het volk der uitersten, volk van rekenmeesters en van dwepers, volk dat weinig datgene kent, wat wij ‘leukheid’ noemen en ‘gezond verstand’ - (common sense).
Hoe anders het Fransche!
JUST HAVELAAR
Auteursrechtelijk beschermd