De Gids. Jaargang 129 (1966)

De Gids. Jaargang 129

(1966)– [tijdschrift] Gids, De– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 27]
Sonja Prins Het boek van de cineast Fragmenten uit het zesde, en laatste, deel (geschreven in Bulgarije) van een literaire collage, getiteld Een scenario voor Herakles; in de voorafgaande delen: herinneringen aan een provo-held. 1 over de film die ik maak zou ik willen schrijven over de mensen die als kleine rode appels aan bomen kleven en één voor één vallen waar de varen over mij heen wuift en de witte toppen van bergen in mijn camera blinken over de mensen zou ik willen schrijven hun boosheid en angst hun bewegingen hun ronde ogen 2 ik was op een strand en de ochtend- en de avondlucht bleven nakleven in mijn gedachten ik werkte onder de zweep van de dood en alleen de ogen de ogen en de herseninhoud erachter waren levend meer dan de kosmos die was beperkt tot een stip binnen ons gezichtsveld ik werkte aan mijn camera en ik schreef vloedgolven van tekens maar alleen de ogen de ogen en het ruggemerg waren levend wie is er melancholiek als iedereen het is ieder mens reageert naar links of naar rechts al naar het hem invalt ieder mens en een kleine wolk van de ontploffing rook van een stick ook zelfs rook van stinkend gas. wij staan voor niets. wij zijn een verzameling kleinvleugelige insekten en daarom vraag ik: wat wil de een en de ander en ik geloof dat het geen vliegmachines zijn maar de bestuurder dat het niet de sneeuw is op de hoogste bergtop maar het overbruggen dat het niet de vrouw is maar een kleine gemeenzaamheid
[pagina 28]
vriendschap is leven leven beproeven van vriendschap ondanks alles blijft de keuze open: links de wedstrijd en de zorgen rechts gemak en ijdelheid dood en verzadigd valt de mug die ik wegdruk dood en onverzadigd alleen de fascist (kan ik het helpen dat zijn begeerte chaos en leegte achterliet? toch zul je boeten) toch boet je met je leven met het schrift dat je alleen als runetekens op hoogtijdagen in het steen mag houwen 3 ik zou een fiesta willen houden iets van rood en paars maar daarvoor ben ik geen cineast (met al het water in het Rila-gebergte) ik zou de trappen af willen dalen van het grote circus er middenin gaan in het drek het zaagsel en het verlangen maar daarvoor ben ik geen cineast ik ben cineast als iemand die met tinten bescheiden speelt. het nettowerk de boord het schort de plee (langzaam werkend met bogen aan de rand, vandaar naar binnen toe als stratenmakers) ik ben cineast zoals de bulgaar die zich naast een kraan had geïnstalleerd op de weg langs een bruisende rivier en mij water te koop aanbood vriend, zei ik (hij had mij vriendin genoemd zoals iedereen in dit land) ik ben zelf watermenger ik ben cineast ik schrijf met water uit onderaardse beken over stenen stromend, aan de zijkanten groen van mineralen en algen fabels heb ik verteld en weer ingeslikt stellages gebouwd en weer afgebroken wat ze ook deden, mijn personages heb ik hun gang laten gaan alleen gemonteerd dit scenario is niet met hartebloed geschreven maar met water 4 necromanten moesten vroeger met stinkstokken en onrustbarende geluiden zoals schoten en slagen na de oproeping hun eigen geesten weer verdrijven dit laatste stuit me tegen de borst bovendien: het is al juli en ik heb nog maar een maand van de zes die mij zijn toegemeten om tot een resultaat te komen gun hem zijn rust laat hem aanwezig zijn (al was het maar als gunst voor de necromant die zijn best heeft gedaan) ik beweer niet dat hij newsvalue heeft of dat hij actueel of nabij of opmerkelijk of ongebruikelijk is (Dictionary of Sociology)
[pagina 29]
en ik wil ook niet de eerste bladzijde met een portret versieren en de tweede en derde met pakkende zinnen hij heeft geen enkele nieuws- of andere waarde hij is geen propagandist hij is ook geen voltaire die vond dat je zo nu en dan een admiraal moet doodschieten om de anderen meer moed te geven hij werkt met ready-mades die niet anders zijn dan hij zelf hij heeft wel (eigen) (ongelooflijk) herinneringen en hij kan wel (opnieuw) onrustbarend het patroon doorbreken is hij anti dan niet in stages maar compleet een eclips een stroomversnelling toch baant hij wegen toch maakt hij velden vrij toch boent hij stallen en zoekt goud laat hem zijn, laat hem staan in de ether als een boom, laat hem bewegen ik heb hem uit de grauwe hersens en het verpakkingsmateriaal van talloze lekebroeders gehaald monden die voor hem en voor zichzelf spraken in de hoek die hem vertrouwde ik hem heb gemonteerd laat hem zijn 5 je voelt je altijd verlicht als een kluizenaar met de kaars onder zijn hand die het hol beschijnt en je roept (vragend als vleermuizen vliegen) de echo op van je eigen afrika je bent een cineast en je wil wel hulp (z.g. diepe gedachten) hij kijkt om de hoek als het goede gezicht van de cameraman hij bouwt en hij administreert je wil wel samen optrekken je wil net als een paard in het harnas als het niet te lang duurt (als je maar voorbij die heuvel en die drinkbak en het haver een andere weg kan gaan) je wil wel maar je bent ongedurig je bent een zoekend insekt die gaten boort in het hout en zijn eieren legt (en zelf niet weet dat zijn larven de honger- en hittedood zullen sterven en maar een enkele dit seizoen overleeft) je bent een brok steen en het enig verschil is hoop die een hond of een paard ook heeft zij dromen net als jezelf van warmte een huid een smaak een toon zij zijn jezelf en alles wat je wil is leven, onaantastbaar leven op de grauwe landkaart eten we samen soep en brood de lucht is wat bedompt, we zetten het raam open op de achtergrond twee deuren links en rechts (gesloten) china en amerika
[pagina 30]
6 ik ben oud. een vrouw op een ligstoel na het middageten (zolang mijn fiestaGa naar voetnoot1 duurt) na mijn terugkeer moet ik nog twaalf jaren typen voordat ik werkelijk oud mag zijn wat heb je aan de vrijheid als je 65 bent? (hier krijg je op je vijfenvijftigste pensioen. dan kun je nog wat doen.) wat hebt u wat hebben miljoenen mieren met mijn ouderdom te maken? alleen maar dit ene ontroostbare strafwerk ik zag hem staan ik voelde hem werken ik heb hem verloochend (en alles wat ik doe is om het goed te maken) drie maal vertrapt als de kever in het asfalt drie maal schurftig met azijn en petroleum uitgebeten weet ik toch dat ik een blikken parabool ben die alleen kan weerkaatsen ik nader dan ook de drempel van een maandelijks dieptepunt als ik zeg laat de beweging van je handen tot niets leiden laat je strot de klanken binnenhouden wij zijn (bij tijd en wijle) discordant en afgestompt es geht alles vorüber / es geht alles vorbei zongen schwarzwinkel en grünen. nach jedem dezember / kommt immer ein mai de hollandse vrouwen weigerden überhaupt om te zingen aber wenn wir marschieren? sagten die asozialen terecht beledigd met woordenboeken ben ik opgegroeid die mij wogen in hun armen en mij ver van de eigen kinderen hielden 's nachts komen soms de tranen om haar die voorgoed verloren is en het leven dat je propageert is dikwijls mis je denkt aan water terwijl het bloed kruipt waar het niet gaan kan ons aller bloed alleen beveiligd door melkwitte gedachten laat anderen denken, zeg je ik vang beelden laat er pijn zijn en afgrijzen bij kinderen (es geht alles vorüber) laat ik er niet bij zijn ik vang beelden en toch wil ik niet de identificatie van jou met hem ik wil dat je hem koel bekijkt en ziet hoe hij tot stand komt juist omdat hij niet leeft en toch is dank zij jou jouw bindingen met verleden en toekomst jouw vrienden die je ziet helder of niet helder maar levend in een aroma van bezig zijn in de keuze die zij doen en die jij doet de vertakkingen die zij volgen 7 blijft over de cineast qua talis hij roeit met een ongelijksoortige partner en de boot gaat scheef als hij niet extra zijn best doet het vaartuig trekt steeds naar één kant en hij zal moeten leren een onnatuurlijke portie toewijding van zichzelf en de ander
[pagina 31]
te eisen hij zal net als in elk ambacht moeten breken en onderdrukken en snijden hij zal zijn personages in de waan laten dat zij doen wat zij willen maar in werkelijkheid weet ieder dat hij het laatste woord heeft dat moet en dat kan niet anders maar wat doet hij met de sociale systemen de richels en bergen die aan de ene kant van de aarde anders lopen dan aan de andere? niet veel hij ziet boze en liefhebbende drijvers en energiebetrachters als overal elders. en hij bedenkt: niet de wetten die de mensen hebben maar de verhouding tot hun buurman is belangrijk en het geweld dat zich over hun hoofden uitstort (of verrassend als de slurf van een tornado uit henzelf voortkomt) zij voelen zich als een vis in het water als zij min of meer met iedereen bevriend zijn daarom is het opruimen van barrières altijd goed (beter dan wat eraan voorafging) bezit is een pand dat te allen tijde opeisbaar is van de slechte beheerder (een oude bulgaarse dame die in dit kurort de hele dag tsjechow leest vraagt of ik gelovig ben vergoelijkend zeg ik dat in de stad waar ik woon meer dan de helft ongelovig is maar dit maakt het niet beter toch geloof ik zonder god hetzelfde als zij) (the thunderer was pierced to the soul and anger filled his heart when he beheld the light visible from afar of the fires kindled by men) een leven van bohemiens en vietniks ook een transistor kan helpen om zijn beeld te vormen (een dier in het diepst van zijn gedachten) en waarom geen hipster? hij was een rollende steen, zei hij die geen mos vergaarde 8 io, az, ik er zijn veel wegen die naar deze schuur leiden waar je je gasten ontvangt het graan ligt stoffig in de hoeken kaf dwarrelt glinsterend en hooi broeit het is niet altijd een feestzaal om oude herinneringen in op te halen maar een plaats waar hard gewerkt wordt elektrisch gedorst en je kunt het tempo bijna niet bijhouden je longen vol stof je armen vol stekels en dan zijn er de vrienden om te helpen jij op jouw beurt neemt plaats in de keten bij hun machine waar je alles overhoop haalt en weer netjes opstapelt alleen in die keten, dacht ik kun je elkaar zien en welk deel van de ander ook van jou is	voetnoot1 d.w.z. zes maanden verlof van kantoor.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Sonja Prins