ga Durk van Blom te overtuigen, zodat de rest van de redactie heenging, minder om de aanvallers in het gelijk te stellen dan om Colenbrander te laten voelen, dat zijn ongelijk in deze zaak niet hem uitsluitend aanging, doch voor zijn naaste medewerkers een zaak van eer was. Zij namen voor De Gids een hachelijk besluit, toen Colenbrander weigerde de consequenties uit zijn onvoorzichtigheid te trekken. Hij redde niettemin de situatie met een nieuwe ploeg, die bij haar werkverdeling evenwicht betrachtte en hierdoor de stevige onderlinge vriendschap tot stand bracht van mensen, die zich aan elkander hechtten, omdat zij elkander eerbiedigden. Het waren de moeilijke jaren voor de tweede wereldoorlog, waarin De Gids met prof. mr. B.M. Telders als politiek redacteur bovenpartijdig leiding nam in de strijd tegen het nationaal-socialisme.
De derde crisis werd veroorzaakt door de bezetting en misschien nog heftiger door de Kultuurkamer, die telkens probeerde het orgaan te overmeesteren, doch stuitte op het beleid van prof. dr. E.J. Dijksterhuis, voor wie de handhaving van de zelfstandigheid de enige waarborg bleef voor de toekomst. Een fusie met de redacteuren van Ad Interim moest hierna de waarborg bieden voor de noodzakelijke vernieuwing.
Deze vernieuwing strekte zich na de tweede wereldoorlog uit over het algemeen cultuurbegrip in ons land. De vaste kern van dit begrip drijft in een vloeibaar protoplasma, die het gedurig beïnvloedt en voedt, gedeeltelijk met nieuwe levenssappen, maar voor een deel ook met wisselstoffen, die verbindingen met lucht en licht aangaan om kiemontwikkeling te begunstigen.
Binnen de snelheid van de technische moderniteit werkt een maandblad traag, doch selectief. Het kan zich veroorloven oud te zijn. De Gids is zo oud als de eerste spoorweg in ons land. Potgieter heeft nooit met Busken Huet getelefoneerd en nooit gefietst. Het is misschien aan hun nalatenschap te merken. Dit is het dan echter niet uitsluitend in het nadeel van dit erfbezit. Zelfs al zou het moderne maand-