De Gids. Jaargang 123

[p. 91]

Jac. van Hattum

Nu komt er dus geen lettertje meer bij.
Wel duizend brieven, denk ik, schreef ze mij,
totdat ze moeizaam deze laatste sloot.
Als was ze een kind, zo wenkte Meester Dood
en zei: ‘Ziezo, leg nu je pen maar neer;
't is wel genoeg’, - en 't was de laatste keer.
Zo krijgt een kind ook van zijn meester vrij;
het aarzelt even; legt zijn schrift opzij
en veegt zijn pen dan aan zijn inktlap af
en gaat naar huis.

Dat was voor haar het graf,

en geen verschrikking, lang ermee vertrouwd;
men wordt niet zonder meer een eeuw haast oud;
een eeuw haast oud; weet, wat dit zeggen wil:
dan zijn al lang vertrouwde stemmen stil;
dan zijn al lang de meest-beminden heen;
dan ben je al lang - wat men ook doet - alleen.
Een stil, doof eiland, waarop niemand strandt;
in de oceaan alleen verlaten land,
waarop een palm al jaren overhuift,
een dode reeds, hoe ook de branding kruift;
dan heeft men deel aan 't komende bestaan
en wacht de wenk om aanstonds in te gaan.
Alleen nog wijsheid; dàt alleen te zijn
is pure winst en oogst uit 's werelds pijn.
Zij heeft het kroonjaar, God zij dank, gemist;
't neerbuigend toontje van de journalist,
de postfanfare, veel bleef haar gespaard:
de microfoon, de honderd-kaarsjestaart;
de burgemeester, die wat nonsens zegt;
papieren slingers, die men Wijsheid vlecht;
het smalend ‘Opoe’ van de stomme krant,
de bazige Zuster; alle onverstand,
dat alles niet - zij legde enkel neer,
op 's Meesters wenk, de pen en schreef niet meer.
Nu komt er dus geen lettertje meer bij.

[p. 92]

 

Wel duizend brieven, denk ik, schreef ze mij,

 

totdat ze moeizaam deze laatste sloot

 

en mooglijk zei: ‘Ik dank je, goede Dood.’

 

Nu dekt die brief een stapel brieven af.

 

The rest is silence; stilte van het graf.

Margaretha Ganzebloem

Nu was Margaretha Ganzebloem zelf verliefd, want dit kan zelfs een waarzegster overkomen. Maar ze kon zich toch moeilijk de eigen randbloempjes uittrekken om zich af te vragen: ‘M'aimes-tu? Un peu? Beaucoup? Passionnément? Point du tout?’, want dan zou ze kaal op het veld staan en zou zeker de gele vlinder - want op die was het - in het geheel niet meer naar haar omkijken. En bovendien: hoe kan een bloem zich de eigen straalblaadjes uittrekken?

Er zat voor Margaretha Ganzebloem niet anders op, dan rustig af te wachten, òf de gele vlinder nog eens terug zou komen. Ze boog op de wind naar links; ze boog op de wind naar rechts; ze boog voor- en achterover, maar ze zag hem niet. Ze zag wel iets geels in de lucht fladderen en even meende ze ook, dat het hem was, maar het was een vroegrijp berkeblaadje, dat het huis verliet en er zelfs niet als verloren zoon in zou terugkeren. Het wou vliegen; het zou vliegen en nu vloog het, maar de vlinder was het niet.

‘O,’ zuchtte Margaretha Ganzebloem, ‘ik zou mijn gouden hart willen geven, als hij maar kwam.’

Daar vloog een geel bonbonpapiertje. Het late zomerbriesje kwam er met uitgestoken tong achteraan, want er kleefde nog crème aan het papiertje en het rook naar nagellak. Doch in zijn snuivende begeerte blies het koeltje het papiertje steeds voor zich uit, zonder het in te halen, zoals zuchtende moeders het zieltje van hun gestorven kind voor zich uitblazen om het nooit te bereiken.

‘Dat is hij,’ huiverde Margaretha Ganzebloem, want ze hield nu het gele bonbonpapiertje voor de gele vlinder.

En toen ze haar vergissing bemerkte, verlepten twee witte randbloempjes en dat werd een hiaat in haar schoonheid. Want twee verlepte straalbloempjes zijn voor een composiet hetzelfde als de eerste twee

[p. 93]

grijze haren in een vrouwenhoofd. Je kunt ze maar beter niet ontdekken, want het zijn voorboden.

Daar zweefde een geel bioscoopkaartje voorbij. Dat vloog uit de zak van een jongeman en nam een kleine, trieste geschiedenis de ruimte mee in. Want welke jongeman gaat nu alleen naar de bioscoop!

Maar Margaretha Ganzebloem had geen interesse voor de geschiedenis van de eenzame jongeman. Ze had zich in dit gele blaadje voor de derde maal vergist. En nu verlepten er door de emotie nogmaals een paar witte straalbloempjes en ze werd er echt niet fraaier op.

De gele vlinder zou haar niet eens meer willen nemen, vreesde ze. Want meisjes worden genomen, moet je weten. Bij de neus en overal. Ach hemel, nu telde het hiaat in haar stralenkrans al meerdere kroonblaadjes en dat is me zo'n hiaat in de schoonheid. Dat is voor een composiet, wat grijze haren en kraaiepootjes samen voor een wachtende vrouw zijn.

En toen vloog er alweer een ongeduldig, geel berkeblaadje van huis, de wijde wereld in; want, wanneer er één van huis gaat en niet terugkeert, dan heeft die het immers goed getroffen? En dan wil een tweede ook de wereld in, want in de wereld is het halen.

‘Het wordt al herfstig,’ zei de berkeboom.

Margaretha Ganzebloem vergiste zich voor de zoveelste maal.

‘Daar is hij,’ dacht ze.

Ja, daar was hij; maar niet de langverbeide. En van louter teleurstelling en verdriet verloor ze andermaal een paar straalbloempjes.

‘Die níet,’ zeiden een paar bloemen plukkende meisjes, ‘die heeft haar tijd gehad.’

En uit een kindermond hoor je vaak de waarheid. En de waarheid is lang niet altijd prettig om te horen.

Margaretha Ganzebloem huiverde op haar lange stengel; de huivering plantte zich voort tot in de wortels en de wormen in de grond dachten, dat er een mol in aantocht was en kwamen naar boven. O, teleurgestelde liefde heeft vaak de gekste gevolgen.

Er is werkelijk niets ergers dan vruchteloos te wachten op een geliefde; ‘daar ga je kapot aan,’ dat weet iedereen wel.

Maar toen kwam de gele vlinder dan toch. Hij herkende echter Margaretha Ganzebloem niet eens. Hij zette zich op een jonger, nog stralend zusje. Dat heet changez-vos-dames en is het aloude spelletje van mateloos verdriet buiten de balzaal om. Dan ontrafel je geheel en is voor jou de zomer voorgoed voorbij.

[p. 94]

Voor jullie, die jonger zijn dan zestien, schreef ik dit sprookje.

Voor jullie, die ouder zijn dan zestien, valt er ook nog wel iets uit te puren.

En voor jullie, die vandaag juist zestien worden: ‘Een prettige verjaardag.’

En daarmee eindigen we dan. Want sprookjes zijn nooit erg lang. Een verloren liefde zelf duurt veel langer; die duurt tot je helemaal verlept bent en nog langer.

Die neem je mee in het graf en dan pas is de geschiedenis uit.

Uit - uit - uit...